Yirmi Yaş Dişleri (20’lik Dişler)

Yirmi yaş dişleri ya da diğer bir adıyla Akıl dişleri bir çoğumuzun kabusu olarak “Diş Hekimi Korkusu” nun oluşmasına sebep olmaktadır. Çoğumuzun yirmi yaş dişi çıkarken ağrıya sebep olmuş ya da çekilmesi gerekmiştir. Sanılanın aksine her yirmilik dişinin çekilmesi gerekli değildir. Peki hangi durumlarda yirmi yaş dişi çektirilmelidir?

Yirmi yaş dişleri (20’lik dişler) hangileri?

Yirmi yaş dişleri (20’lik dişler) alt ve üst çenede toplam 4 tane olmak üzere “Üçüncü Azı Dişleri” için kullanılan isimdir.

Köklerinin oluşması ve dişin damağı açarak görünür hale gelmesi yaklaşık yirmi yaş civarında başladığı için bu ismi almıştır. Halk arasında ise 17-25 yaş arası süren bu dişlere bireyin bu yaşlarda reşit olması sebebiyle ‘Akıl Dişi’ de denmektedir. 

Eski çağlardaki insanların çene yapıları daha büyük ve geniş olduğu için yirmi yaş dişleri tam olarak çıkıp çiğnemeye katılmaktaydı. Fakat evrimleşmeyle beraber insan vücudunun ve doğal olarak çene yapısının da küçülmesiyle yirmi yaş dişleri çenede çıkacak yer bulamadığında gömülü olarak kalabilmektedir.

20 yaş dişi ağrısı nereye vurur?

Yirmi yaş dişlerinin iltihaplandığı durumlarda:

• Çenede ağrı 
• Kulağa yayılan ağrı 
• Boğaz ağrısı 
• Çene açmada kısıtlılık

görülebilir. Bu durumlarda yirmi yaş dişinin iltihaplandığı düşünülür ve çekilmesi gerekebilir.

20 yaş dişi çekilmeli midir?

Yirmi yaş dişim çıkarken ağrıyor çektirmek zorunda mıyım? Her yirmi yaş dişi çekilmeli midir?

Yirmi yaş dişleri enfeksiyon olmadığı, çiğnemeye katıldığı durumlarda çekilmek zorunda değildir.

Fakat bazen yirmi yaş dişlerinin çıkması sırasında bebeklikte olduğu gibi hafif ağrılar hissedilebilir. Ağrı kesici kullanımıyla beraber yirmi yaş dişi bölgesinin iyi fırçalandığı durumlarda, diş çıktıktan sonra ağrılar geçebilmektedir. Bu gibi durumlarda ağrı şikayetiniz geçtiyse dişin çekilmesine gerek yoktur.

Yüzüm şişti ve ağrım var. Bu halde hemen diş çekimi yaptırabilir miyim? 

Yüzün ya da ağız içinde yirmi yaş dişinin olduğu bölgede şişlik varsa akut enfeksiyon olduğu düşünülür ve önce antibiyotik tedavisine başlanarak şişliğin inmesi sağlanır. Bu süre içinde bütün ağzın bakımı çok iyi yapılarak yirmi yaş dişinin olduğu bölgenin temiz tutulması sağlanmalıdır. Antibiyotik tedavisi sonrası diş çekimi yapılabilir. 

Her diş ağrısında antibiyotik kullanılması gerekmez. Şişlik, ateş, ödem, halsizlik olmadığı durumlarda sadece ağrı mevcutsa diş hekiminiz antibiyotik tedavisi olmaksızın diş çekiminizi yapabilir.

20 yaş dişlerinin çekimi her zaman ameliyat ile mi olur? 

Diş ameliyatları diş etinin kesilip açılmasıyla yapılır. Gömülü olmayan ağız içerisinde görünen dişler için çoğu zaman ameliyat gerekmemektedir. 

20 yaş dişim çıkmadı bir sorun oluşturur mu?

Yirmi yaş dişlerinin genetik olarak oluşmadığı durumlar görülebilmektedir. Bu durumun kişiye herhangi bir zararı yoktur.

Gömülü 20 yaş dişi nedir?

Bunun dışında çenede çıkacak yeterli yeri olmadığında ve yirmi yaş dişlerinin düz pozisyonda olmadığı durumlarda gömülü kalabilmektedir.

Gömülü kalan dişlerin aşağıdakile dahil olmak üzere bazı durumlarda çekilmesi gerekebilir; 

• Diş etinde ve kemikte enfeksiyona sebep olduğunda
• Kronik ağrıya sebep olduğunda
• Yirmi yaş dişinin ucunda kist ya da tümör oluştuğu durumlarda
• Ortodontik Tedavi öncesi ya da sonrası gerekli olduğunda
• Yirmi yaş dişinin önündeki Büyük Azı dişinde çürümeye ya da kökünde erimeye sebep olduğu durumlarda

Bu ve buna benzer sebeplerin dışında gömülü olmayan ve sağlıklı olan yirmi yaş dişlerinin çekilmesi gerekli değildir.

20 yaş dişi çekildikten sonra çenem uyuşuk kalır mı? 

Üst çenedeki yirmi yaş dişlerinin çekiminden sonra bu tür bir problem yaşanmamaktadır. 

Alt çenedeki yirmi yaş dişlerinin yakınından geçen sinirin hasar görmesi durumunda çenede kalıcı veya geçici uyuşukluk görülebilmektedir.

Yirmi yaş dişi kökünün sinire yakınlığı; Panoramik (2 boyutlu röntgen) ve gerekli durumlarda Tomografi (3 boyutlu röntgen) ile teyit edilmelidir. Hekiminiz dişin konumuna göre size bilgi verecektir.

20’lik dişlerin çekimi sonrası oluşabilecek uyuşukluğun geçmesi bazen mümkün olmazken bazı hafif vakalarda B12 vitamin desteğiyle uyuşukluk azalabilmekte ya da tamamen geçmektedir.

Alt çene siniri ile teması olmayan yirmi yaş dişlerinin çekiminden sonra uyuşukluk kalmaz. Fakat ameliyatla çekilen yirmi yaş dişi bölgesinde oluşan ödem sonucu 7-10 gün kadar hafif uyuşukluk hissedilebilir. Bu tamamen ödemin yaptığı baskı yüzündendir. Korkulmasına gerek yoktur. 

Sonuç olarak; diş hekiminiz tarafından alt yirmi yaş dişinizin çene sinirine yakın olduğu söylendiyse sizi bir ağız ve çene cerrahına yönlendirecektir.

20 yaş dişi çekiminden sonra yüzün şişmesi normal midir? 

Yirmi yaş dişinin gömülü olduğu durumlarda diş eti ve kemiğe yapılacak müdahaleler sonrası ilgili bölgede ödem ve şişme görülmesi normaldir.

Şişlik ortalama 7-10 gün içerisinde inmekle beraber şişlikten sonra yanakta morarma da görülebilir. Özellikle beyaz tenli kişilerde ödem/şişme daha sık gözlenir.

Cerrahi işlemlerden sonraki ilk 24 saat yanağa aralıklı buz uygulanmasıyla oluşabilecek ödem ve şişlik azaltılabilir.

20 yaş dişi çekiminden sonra nelere dikkat edilmelidir? 

• İlk 24 saat sıcak yiyecek ve içecekler tüketilmemeli, dişin çekildiği tarafla çiğneme yapılmamalıdır.
• Bütün diş çekimlerinden sonra olduğu gibi diş çekiminden sonraki ilk 24 saat tükürmek, çalkalamak, diş fırçalamak, gargara yapmak yasaktır. 

Sızıntı şeklinde hafif kanamalar normaldir ve tükürmeden yutulması gerekir. Gargara yapılması, kanın sürekli tükürülmesi durumunda çekilen dişin yerinde oluşacak pıhtı eriyerek fazla kanamaya sebep olur.

Sigara dumanının zararlı etkisinin yanında sigara içerken ağızda oluşan negatif basınç sebebiyle yara bölgesindeki kan pıhtısı zarar görerek ‘Kuru Kemik’ dediğimiz Alveolit oluşur.

Diş çekiminden sonra en az 3 gün sigara kullanmamak gerekir.

Bu uyarılara dikkat edilmediğinde oluşan Alveolit sebebiyle hasta çekim öncesine göre daha fazla ağrı hisseder. Ve tedavi edilmesi gereken bir kemik iltihabı meydana gelmiş olur.

• Çekimden 24 saat sonra dişler fırçalanmaya başlanmalıdır. Çekilen dişin yeri yumuşak fırçayla yumuşak hareketlerle fırçalanmalıdır. Aksi taktirde biriken besin ve plak sebebiyle çekim yerinde iltihap, enfekiyon gelişebilir. 
• Çekimden sonra dikiş atıldıysa 7-10 gün sonra dikişleri diş hekiminize aldırmanız gerekir.
• Gömülü diş ameliyatından sonra verilen gargara çekimden 24 saat sonra kullanmaya başlanmalıdır. 
• Diş çekimi sonrası diş hekiminizin verdiği antibiyotik, ağrı kesiciyi hekiminizin önerdiği şekilde kullanmalısınız. 

Dişim çekildi çok ağrım var hangi ağrı kesiciyi kullanmalıyım? 

Diş çekimi sonrası hekiminizin reçete ettiği ağrı kesiciyi kullanabilirsiniz. Ancak hekim tarafından reçete edilmiş bir ağrı kesiciniz yok ise;

• Parol Tablet
• Minoset Tablet
• Panadol Tablet
• Vermidon Tablet

gibi her bir tabletinde 500 mg parasetamol içeren ağrı kesicileri önerilen dozlarda kullanabilirsiniz. Ancak, parasetamol, hafif etkili bir ağrı kesici olduğu için yeterli etkiyi gösteremeyebilir.

Bu durumda, hekiminiz veya eczacınız; Arveles, Majezik, Dex-Forte, Dexofen, Etol Fort, Apranax ve Naprosyn gibi daha etkili ağrı kesicileri önerebilir.

Kanamayı arttırdığı için aspirin veya başka kan sulandırı ilaçların kullanılması önerilmemektedir. 

Toplumda, yirmi yaş dişlerinin çekiminin çok zor olduğu kanısı yanlış olmamakla beraber her yirmi yaş dişinin çekimi aynı zorlukta değildir. 6 ayda bir diş hekiminize kontrole giderek olası problemlerin önüne geçebilirsiniz.