İçindekiler

1. Aktif içerik
2. Alüminyum tuzları
3. Tiyomersal
4. Hayvan veya insan hücre kültürleri
5. Antibiyotikler
6. Jelatin
7. Aşıların içeriğine genel bakış:

1. Aktif içerik

Genellikle bakteri veya virüsten yapılan ve aşının bağışıklık oluşturmasını sağlayan en temel maddedir.

2. Alüminyum tuzları

Aşının etkisini arttırmak için kullanılır. Alüminyum hidroksit, alüminyum fosfat veya potasyum alüminyum sülfattır.

Alüminyum tuzları, aşının aktif içeriğinin yavaş salınmasına böylece bağışıklık sisteminin uyarılıp aşıya karşı daha güçlü bir yanıt ortaya çıkmasına neden olur.

Alüminyum tuzları bir doz aşıda 2 miligramdan daha az miktarda bulunur. Bu doz, gıda, su veya diğer kaynaklardan insan vücuduna giren alüminyum düzeyi ile karşılaştırıldığında oldukça düşük bir düzeydir.

Aluminyum Hidroksit adjuvan olarak aşıların çok düşük dozda daha fazla etki yapması için kullanılmakta, bir türk vatandaşına yaşamı boyunca sağlık bakanlığı tarafından uygulanan aşıların tamamının içindeki toplam alüminyum miktarı 4,25 mg’dır. DSÖ’nün belirlediği ve insan sağlığına zararı olmayacak şekilde çok düşük düzeydedir. Uygulanan Td, 5’li karma, 4’lü karma, KPA gibi bazı aşıların içinde bulunmaktadır. Alüminyum içme suyunda, hazır sularda, un ve un mamüllerinde, ilaçlarda özellikle de mide ilaçlarında (20-30 mg), meyve sebzelerde bol miktarda bulunmaktadır. (1)

3. Tiyomersal

Aşıların içersine koruyucu olarak eklenen etilcıvalı bir maddedir. Temel işlevi aşının mikroplardan korunmasını sağlmaktır.

Tiyomersalin otizm ile ilişkili olduğuna dair iddialar olmasına karşın, aşılardaki tiyomersalin otizm riskine dair bilimsel kanıt yoktur.

DSÖ Aşı Güvenliği Genel Komitesinin (GACVS) yaptığı ayrıntılı araştırmalar ışığında; Avrupa İlaç Ajansı (EMEA) Patentli Tıbbi Ürünler Kurulu (CPMP)’nun Mart 2004’teki çalışmasında da Thiomersal içeren aşılarla yapılan bağışıklama ile özel nörolojik gelişim bozuklukları arasında herhangi bir ilişki olmadığı bildirilmiştir.(1)

Avustralya’da bir milyondan fazla çocuğu kapsayan çalışmanın sonuçları, aşılama ile otizm ya da otizm spektrum bozukluları arasında ilişki olmadığını göstermiştir.

Dünya Sağlık Örgütü, aşılama programlarında tiyomersal içeren aşıların kullanımını açık bir biçimde önermektedir.

Tiyomersal, Etil Civa maddesinin organik bir bileşiği olup 1930’lu yıllardan bu yana birçok aşı ve ilaçta koruyucu olarak kullanılmaktadır.(1)

4. Hayvan veya insan hücre kültürleri

5. Antibiyotikler

Aşıda bakteri üremesini engellemek için vardır ve penisilin allerjisi olan kişilere aşının yapılıp yapılmayacağına dikkat edilmelidir. Aşılarda kullanılan antibiyotikler, neomisin, polimiksin B, gentamisin ve kanamisindir.

6. Jelatin

Jelatin, bazı canlı virüs aşılarında ısının artması gibi nedenlerle etkenin çoğalarak patojen hale gelmesini önlemek için kullanılır. Aşıyı stabilize eder. Jelatine karşı 2 milyonda 1 oranında allerjik reaksiyon gelişebildiği gösterilmiştir.

Aşılardaki jelatin, balık, tavuk gibi hayvanların kıkırdaklarından elde edilir. Bu noktada en önemli tartışma konusu, aşılardaki jelatinin domuz dokularından elde edilip edilmediğidir. Domuz jelatini içeren aşılar Türkiye piyasasında bulunmamaktadır. Sağlık Bakanlığı ithal edilen aşıları laboratuvarlarında analiz edilerek gerekli denetimi yapmaktadır.

7. Aşıların içeriğine genel bakış:

Aşılar ve aşılarda bulunan maddeler, son derece güvenilir biyolojik ürünlerdir. Üretim ve dağıtım aşamalarında çok sıkı kontrolden geçmektedirler. Ülkemizde kullanılan tüm aşılar Dünya Sağlık Örgütü, EMA, FDA gibi dünyaca kabul görmüş otoritelerce ya da TİTCK tarafından ruhsatlandırılmış, Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen ve onaylanan GMP (İyi Üretim Prosedürleri) kurallarına uygun üretilmiş aşılardır.

Üretilen her bir seri için gerek üretici, gerek üretilen ülke resmi makamlarınca ayrıntılı analiz ve testler yapılmaktadır.

Satın alınan aşı ve anti-serumların zararsızlık ve etkinlik analizleri ve uygunluk testleri Sağlık Bakanlığımız bünyesinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu kontrolünde bulunan ulusal referans laboratuvarı İlaç Biyolojik ve Tıbbi Ürünler Laboratuvarı tarafından deneyimli personel ve gelişmiş cihazlar ile yapılmaktadır.

Uygulanan tüm aşı ve anti-serumlar analizlerden geçmiş ve güvenilirdir. Analizden geçmeyen aşılar iade edilmekte ve yerine başka bir seriden aşı istenmektedir.

Türkiyede toplumsal bağışıklığı sağlamak amacıyla kullanılan aşıların içerikleri hakkında daha detaylı bilgiyi sağlık bakanlığının https://asi.saglik.gov.tr/genel-bilgiler/36-asi-icerikleri.html adresinden öğrenebilirsiniz.

Aşı Rehberi
1. Aşı nedir?
2. Aşılamada grup bağışıklığı nedir?
3. Aşıların içinde neler var?
4. Aşıların yapılma zamanını neler belirler?
5. Aşıların olası yan etkileri nelerdir?
6. Aşı yapılmaması gereken durumlar nelerdir?