Aşıların Olası Yan Etkileri Nelerdir?

Aşı yan etkileri aşının sebep olduğu her türlü yan etkidir. Ancak görülen durumun gerçekten aşıdan mı kaynaklandığı yoksa aşı yapılma tarihine denk gelen başka bir durum mu olduğunun ayrımını yapmak önemlidir.

Bağışıklık sistemi henüz gelişmemiş bebeklerin ateşlerinin sık çıktığı bilinir. Aşılama sonrası bebekte görülen yüksek ateşin aşıya bağlı yan etki mi yoksa diş çıkarma, soğuk algınlığı veya enfeksiyon gibi başka sebeplere bağlı olup olmadığına emin olmak gerekir.

Aşılanmak sadece bireyi değil, toplumun tamamını ilgilendirir. Bu sebeple “gereksiz aşılama karşıtlığına” sebebiyet vermemek gerekir.

Aşıların akut yan etkileri

1. Lokal reaksiyonlar:

Aşı uygulanan yerde kızarıklık, şişlik, ağrı gibi etkilerdir. Genellikle aşı uygulandıktan birkaç saat sonra ortaya çıkar. Hafiftir. Etkileri sınırlıdır.

Aşıların genelinde bu tarz lokal etkilerin görülme oranı %80 civarındadır. Çok nadir olarak ciddi sonuçlar doğurur. Örneğin difteri ve tetanoz toksoidlerinden sonra ortaya çıkarlar.

2. Sistemik yan etkiler:

Ateş, halsizlik, baş ağrısı, kas ağrısı, iştah kaybı gibi genel etkilerdir. Bu etkilerin kaynağının aşı mı yoksa başka bir rahatsızlık mı olduğunu ayırt edebilmek gerekir.

Aşıya bağlı gelişen döküntü ve ateş genelde canlı(atenüe) aşılar sonrası görülür. Canlı aşılar bağışıklık yanıtı oluşturabilmek için kendilerini kopyalamak zorundadır. Bu da hastalığın doğal halinin, aşı yapıldıktan 3-21 gün sonra hafif formda hastalık etkileri göstermesine sebep olur. Bu canlı aşılardaki virüsler kendilerini kulak, burun ve boğazın mukus membranlarında kopyalarlar ancak akciğerlerde çoğalmazlar. Bu sebeple ortaya hafif bir üst solunum yolu enfeksiyonunu andırır.

3. Allerjik reaksiyonlar:

Aşının antijeni, hücre kültürü materyali, koruyu, stabilizör veya bakteri oluşumunu önlemek için kullanılan antibiyotik gibi aşının başka bileşenine karşı alerji gelişebilir. Anaflaksi gibi ciddi yan etkiler hayatı tehdit edebilir.

Alerjik etkiler aşı öncesi iyi bir izlem ile azaltılabilir. Tüm sağlık çalışanlarının bir acil durum protokolü ve anafilaksiyi tedavi edebilecek ilaç ve donanımı bulunmalıdır.

Zaman kaybetmeden acil doktora başvurmanız gereken durumlar:

– Kaşıntılı, kırmızı, şişmiş, kabarmış veya soyulmuş bir cilt görünümü
– Hırıltılı nefes alma
– Göğüste veya boğazda sıkışma hissi
– Nefes almakta veya konuşmakta zorluk
– Ağzınız, yüzünüz, dudaklarınız, diliniz veya boğazınızda şişme başlarsa

Bu belirtilere sahipseniz, ciddi bir alerjik reaksiyonunuz olabilir ve hastanede derhal tedaviye ihtiyaç duyabilirsiniz.

Aşı olan bebeğin ateşi nasıl düşürülür?

Aşı sonrası ateş yükselmesi, aşı yapılan bölgede kızarıklık ve ağrı çocuklarda en sık görülen aşı yan etkileridir.

Aşılama sonrasında basit bir yan etki olarak çocukların ateşleri yükselebilir. Ateşi yükselen 2-3 aylık bebeklerde 60mg parasetamol şu şekilde verilebilir:

1. Aşılama sonrasında ateşi yükselen 2-3 aylık bebeklerde 60mg parasetamol yani:
   – 2,5 ml Parol 120 mg/5 ml 150 Ml Süspansiyon ya da
   – 1 ~ 1,5 ml Parol Plus 250 mg/5 ml Süspansiyon verilebilir.
2. 2-3 aylık bebeklerde, aşı dışı nedenlerden dolayı ağrı veya ateş var ise maksimum 2 doz şurup verilebilir. Ateş veya ağrı devam ediyorsa doktorunuza danışın.

Hafif ve orta dereceli ağrı durumlarında ve yüksek ateş olması halinde ateş düşürücülerin nasıl kullanılacağını bilmeniz önemlidir.

Çocuklara ateş düşürücü ağrı kesici şuruplar verirken kiloya göre doz hesabı yapılır. Kiloya göre ateş düşürücü şurup dozu hesaplamak için ise Ateş Düşürücü Asistanı‘mızı kullanabilirsiniz.

Aşı Rehberi
1. Aşı nedir?
2. Aşılamada grup bağışıklığı nedir?
3. Aşıların içinde neler var?
4. Aşıların yapılma zamanını neler belirler?
5. Aşıların olası yan etkileri nelerdir?
6. Aşı yapılmaması gereken durumlar nelerdir?