B12 Vitamini Eksikliği

B12 vitamininin durumu tipik olarak kanda serum veya plazma B12 vitamin seviyeleri ile değerlendirilir. Yetişkinler için yaklaşık 170-250 pg/mL’nin (120-180 picomol/L) altındaki değerler B12 vitamini eksikliği anlamına gelir.

B12 vitamini eksikliği belirtileri

• Yorgunluk
• Halsizlik
• Kabızlık
• İştah kaybı ve kilo kaybı
• Megaloblastik anemi
• Ellerde ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma gibi nörolojik değişiklikler
• Denge sağlamada güçlük
• Depresyon
• Konfüzyon (patolojik derecede zihin bulanıklığı, sersemleme),
• Demans (bunama)
• Zayıf ve güçsüz hafıza
• Ağız içi yaralar

Bebeklik döneminde B12 vitamini eksikliğinin belirtileri

• Gelişme ve büyüme geriliği,
• Hareket bozuklukları,
• Bebeğin zihinsel gelişiminde gecikme (yaşıtlarına nazaran; kaşık tutma gibi kabiliyetlerinde veya oyuncaklarıyla oynayabilmedeki gecikmeler zihinsel gelişim geriliğine işaret eder),
• Megaloblastik anemi,

Yukarıda saymış olduğuz B12 vitamini eksikliği belirtileri genel belirtilerdir ve B12 eksikliği dışında başka hastalıklardan da kaynaklanıyor olabilir. Bu nedenle bu belirtilerin bir kısmına ya da daha fazlasına sahipseniz lütfen doktorunuza başvurunuz.

B12 vitamini eksikliğinin nörolojik sonuçları anemi tespit edilmeden ortaya çıkabilir, bu nedenle erken tanı ve tedavi geri dönüşümsüz nörolojik hasarı önlemek için önemlidir.

Tedavi

B12 vitamini eksikliği, genellikle B12 vitamini enjeksiyonları ile tedavi edilir, çünkü bu yöntem B12 vitamini emilimindeki intrensek faktör gibi potansiyel emilim engellerini atlayarak kandaki B12 vitamin değerlerini hızlıca yükseltir.

B12 eksikliğinin tedavisinde, yüksek dozda oral ilaçlarda kullanılabilir. 1000 mcg ve 2000 mcg gibi yüksek dozlarda oral kullanılan tedavilerin intramüsküler tedaviler kadar başarılı olduğu görülmüştür. (2)

Bir hastanın B12 vitaminini oral yoldan mı yoksa enjeksiyon yoluyla intramüsküler olarak mı alacağı genel olarak B12 vitaminini bağırsaklardan absorbe etme yeteneği belirler. Örneğin, malabsorbsiyon bozukluğu olan, antiasit kullanan ya da aklorhidrisi olan hastalarda intramüsküler B12 uygulaması tercih edilmelidir.

4. Folik Asit (B9) ve B12 vitamini

Hem folik asit eksikliği hem de B12 eksikliği megaloblastik anemiye neden olur. Ancak folik asit düzeyleri yüksek fakat B12 düzeyleri düşük ise megaloblastik anemi görülmeyebilir. Folik asitin yüksek olması B12 eksikliğine bağlı gelişmesi beklenen megaloblastik anemiyi maskeleyebilir. Ancak yüksek folik asit, B12 eksikliği sonucu gelişecek nörolojik problemleri çözemez.

Yüksek dozlarda folik asit kullanımı, B12 vitamini eksikliğinin neden olduğu nörolojik hasarı tedavi etmeden var olan megaloblastik anemiyi düzelterek B12 eksikliğinin nörolojik zarar verici etkilerini maskeleyebilir. (3)

Dahası, kanıtlar yüksek serum folat seviyelerinin sadece B12 vitamini eksikliğini maskeleyemeyebileceğini, aynı zamanda anemiyi daha da şiddetlendireceğini ve B12 eksikliğine bağlı gelişen bilişsel (kognitif) semptomları kötüleştirebileceğini göstermektedir. (4,5)

B12 eksikliği tedavi edilmezse kalıcı sinir hasarı oluşabilir. Bu nedenlerden dolayı, sağlıklı yetişkinlerde, güçlendirilmiş gıda ve takviyelerden folik asit alımı günlük 1.000 mcg’yi geçmemelidir.

Kaynaklar:
1- https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/
2- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16034940
3- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7924000
4- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18234134
5- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17972439