B12 Vitamini ile İlaç Etkileşimleri

Kloramfenikol ismindeki bir antibiyotik, başta vitamin B12 olmak üzere, B vitaminlerinin emilimini etkiliyor. Mide koruyucu olarak anılan proton pompa inhibitörü ilaçlar B12 vitamini emilimi azaltırlar. Diyabet tedavisinde kullanılan ve kan şekerini düşürücü (hipoglisemik) bir ajan olan Metformin de B12 emilimini azaltabilir.

Dr. Abdulkadir Polat

10 Oca 2019 — Son güncelleme:

B12 vitamini, bazı ilaçlar ile etkileşime girme potansiyeline sahiptir. Ek olarak, birkaç tür ilaç B12 vitamini düzeylerini olumsuz yönde etkileyebilir.

1. Kloramfenikol ve B12

Kloramfenikol, bakterileri öldürülmeksizin onların büyümesini ve çoğalmasını yavaşlatma veya durdurma yeteneğine sahip olan bir antibiyotiktir.

Kloramfenikol, başta vitamin B12 olmak üzere, B vitaminlerinin emilimini etkiliyor.

B12 vitamini ile kloramfenikolün birlikte kullanımı B12 vitaminine karşı, kan ve kan hücre yapımı ile ilgili (hematopoetik) yanıtı engelleyebilir.

Sonuç olarak kloramfenikol kullanımı, B12 eksikliğinde görülen megaloblastik anemiye benzer bir tabloya neden olabilir.

2. Proton pompa inhibitörleri ve B12

Midedeki asit üreten parietal hücrelerin zarında bulunan ve midenin asit üretmesini sağlayan proton pompaları vardır. Proton pompa inhibitörü grubu ilaçlar proton pompasının çalışmasını durdurarak parietal hücrelerden salgılanan asit miktarını azaltırlar.

Omeprazol (losec, omeprol, prosek vb.),
Esomeprazol (nexium, esoblok, esopro vb.),
Lansoprazol (lansor, lansoter, aprazol, lansazol, degastrol, helikol, opagis, vogast, zoprol vb.),
Pantoprazol (panto, pantpas, pulcet, protonex, panthec, pandev, ulcoreks vb.),
Rabeprazol (raneks, pariet, prabex, rabelis, rabby-D vb.)

Proton pompası inhibitörleri, gastroözofageal reflü hastalığı ve peptik ülser hastalığını tedavi etmek için kullanılır. Bu ilaçlar mide asitinin mideye salınımını yavaşlatarak gıdalardan B12 vitamininin emilimini engelleyebilir

Önlem olarak, sağlık hizmeti sağlayıcıları uzun süre proton pompası inhibitörleri alan hastalarda B12 vitamini durumunu izlemelidir

3. H2 reseptörü antagonistleri ve B12

H₂-reseptör antagonistleri, mide parietal hücresinde histaminin etkisini bloke ederek bu hücrelerdeki asit salınımını azaltan moleküllerdir. Mide asiditesini azaltırlar. Ancak proton pompa inhibitörlerine göre etkileri daha azdır. Mide asiditesini azaltmak için kullanılan Histamin H2 reseptör antagonistleri arasında

Nizatidin (axid, nyzant)
Famotidin (duovel, famodin, famogast)
Ranitidin (ranitab, ranitine, zantac)

Bu ilaçlar, midede hidroklorik asit salınımını yavaşlatarak B12 vitamininin gıdalardan emilimini engelleyebilir. B12 vitamini deposu yetersiz olan hastalarda, özellikle 2 yıldan fazla bir süre boyunca sürekli olarak H2 reseptörü antagonistleri kullananlarda klinik olarak B12 eksikliği etkileri daha belirgin olabilir.

4. Metformin ve B12

Diyabet tedavisinde kullanılan ve kan şekerini düşürücü (hipoglisemik) bir ajan olan Metformin, muhtemelen bağırsak hareketliliğinde değişiklikler, artmış bakteriyel aşırı çoğalma veya B12 vitamini/intrensek faktör kompleksinin ince bağırsaklardaki kalsiyuma bağımlı emiliminde değişiklikler ile B12 vitamininin emilimini azaltabilir.

Küçük çalışmalar ve olgu sunumları, metformin alan hastaların %10-30’unda vitamin B12 emiliminin azaldığını göstermektedir. (2)

4.3 yıl boyunca metformin tedavisi alan tip 2 diyabetli hastalarda yapılan randomize, plasebo kontrollü bir çalışmada, metformin B12 vitamin düzeyini %19 gibi önemli bir oranda düşürdü ve B12 vitamin eksikliği riskini plaseboya göre %7,2 artırdı. ()

Kaynak:
1- https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/
2- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10977010
3- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20488910