Göz Kapağı İltihabı (Blefarit) ve Çapaklanma

Göz çapaklanması ve kızarması nedir? Gözlerde çapaklanma ve kızarıklık ile seyreden rahatsızlığın tıbbi adı blefarit‘tir. Gözlerimizde neden çapak oluşur? Yeni doğan bebekte gözdeki çapaklanma için ne yapılmalı? Gözde çapaklanma nasıl geçer?

Blefarit nedir?

Göz kapaklarının iltihaplanmasına blefarit denir. Blefarit genellikle her iki göz kapağında kipriklerin büyüdüğü yerleri ve göz kapaklarının bir kısmını etkiler. Gözlerde –özellikle sabah uyandığınızda– çapaklanma görülür.

Blefarit genellikle göz kapaklarında kirpiklerin çıktığı kıl köklerine yakın olan küçük yağ bezleri tıkandığında ortaya çıkar. Kipriklerin ve göz kapağı kenarının tahriş olmasına ve gözlerin kızarmasına neden olur.

Çeşitli hastalıklar veya durumlar blefarite neden olabilir.

Blefarit genellikle tedavisi uzun sürebilen zor bir kronik durumdur.

Blefarit rahatsız edici olabilir ve çirkin bir görüntüye neden olabilir. Ancak blefarit genellikle gözünüze kalıcı bir zarar vermez ve bulaşıcı değildir.

Belirtiler

Blefarit (göz kapaklarının iltihabı) belirtileri:

• Gözlerde sulanma
• Gözlerin kızarması
• Gözlerde çapaklanmalar
• Göz kapaklarının yağlı görünümü
• Kaşıntılı göz kapakları
• Gözlerde yanma batma ve ağrı hissi
• Kırmızı, şişmiş göz kapakları
• Göz çevresindeki deride pullanma
• Kiprik diplerinde pullanma
• Gözlerde uyanınca farkedilen kabuklanmalar
• Göz kapakları birbirine yapışabilir
• Göz kırpma sıklığında artış
• Işığa karşı hassasiyet
• Anormal şekilde büyüyen kirpikler
• Kiprik kaybı

Ne zaman doktora görünmeliyim?

Yukarıda bahsettiğimiz blefarit belirtileri var ise öncelikle göz kapaklarınızın temizliğine daha çok dikkat etmelisiniz.

Göz yakmayan bebek şampuanları ile göz temizliğinizi yapabilirsiniz. Sabah ve akşam olmak üzere günde 2 kere göz yakmayan şampuanlarla göz kapaklarınızı ve kipriklerinizi silin.

Sabah ve akşam yüzünüzü bol suyla yıkayarak gözlerinizin temizliğini yapın.

Hijyen ve temizliğe rağmen gözlerinizde çapaklanma, kabuklanma, göz kızarıklığı veya yukarıda saydığımız diğer belirtiler devam ediyorsa aile hekiminize ya da göz doktorunuza başvurabilirsiniz.

Eğer artan ya da azalmayan göz ağrınız var ise, görme kaybınız var ise, artan ya da azalmayan göz kızarıklığınız var ise göz doktorunuza randevu almalısınız.

Nedenleri

Blefaritin kesin nedeni açık değildir. Blefarit ya da gözlerde çapaklanma aşağıdaki nedenlerle ilişkilendirilebilir.

• Seboreik dermatit – kafa derisi ve kaşların kepeklenmesi
• Bakteriyel enfeksiyon, iltihap gelişmesi
• Göz kapaklarındaki tıkanmış veya arızalı yağ bezleri
• Rosacea – yüz kızarıklığı ile karakterize bir cilt rahatsızlığı
• Göz hastalıkları için kullanılan ilaçlar dahil bazı ilaçlara karşı gelişebilecek alerjiler,
• Kontakt lens solüsyonları veya makyaj malzemelerine karşı gelişebilecek alerjiler
• Kirpik akarları veya bitleri

Bebeklerde çapaklanma nasıl geçer?

Bebeğimin gözlerini nasıl temizleyebilirim? Bebeğinizin ya da çocuğunuzun gözlerini nasıl temizleyeceğinizi basitçe anlatalım. Bu temizliği tabiki yetişkinlerde uygulayabilir.

1. Temiz bir fincanın içerisine bir çay kaşığı göz yakmayan bebek şampuanı ekleyin.
2. Şampuanın üzerine on çay kaşığı temiz su ilave edin. Bu su kaynamış sonra ılık sıcaklığı gelmiş su olabilir veya marketten satılan suyun yeni açılmış hali olabilir.
3. Bire on oranında karıştırdığınız şampuan su karışımı ile bebeğinizin/çocuğunuzun gözlerini silin.
4. Silme işlemi için kulak temizliği yapılan iki ucu pamuklu kulak çöplerini ya da buna benzer temiz başka bir şeyi kullanabilirsiniz.

Not: Göz mikrop bulaşmasını istemeyeceğimiz çok önemli bir organımızdır. Bu nedenle ona temas eden şeylerin göze mikrop bulaştırmamasını ve gözü tahriş etmemesini isteriz. Göz kapağı temizliği yapacağınız malzemelerinizi seçerken temiz olmalarına dikkat edin.

Kirpik diplerinde çapaklanma nasıl geçer?

• Öncelikle hijyen önemli. Yüzünüzü bol suyla sık sık yıkayın.
• Nevresimlerinizi temiz tutun. Yastığınızda ya da nevresimlerinizde bulunan mikroplar gece gözlerinize bulaşabilir ve gözlerde enfeksiyona neden olabilir.
• Kontakt lens kullanıyorsanız onları mikroplardan koruyun. Olası kirli ve mikrop kaynağı olabilecek ortamlardan muhafaza edin.
• Bebeklerin bağışıklık sistemleri yetişkinlere nazaran daha zayıftır. Bebekler sabah uyandıklarında yüzlerini de yıkayamazlar. Bu nedenle bebeklerin genel vücut temizliği gibi yüzlerini yıkamayı unutmayın. Göz yakmayan bebek şampuanlarını tercih edin.
• Gözlerde çapaklanma var ise yukarıda anlatıldığı gibi göz temizliğinizi yapın.

Blefarit yani göz kapağı iltihabı göz hijyeni ile ilişkilidir. Kipriklerin çıktığı göz kapağı bölgesindeki yağ bezlerinin dışarıya açılan ağızları temiz kalmalıdır. Göz ve yüz temizliği özenle yapılmalıdır.

Hangi doktora gitmeliyim?

Göz kapaklarınızda iltihaplanma, kipriklerinizde farklı yönlerde uzama, çapaklanma, kipriklerde pullanma gibi blefarit belirtileriniz var ise sabah akşam düzenli göz temizliğinizi yapınız.

Göz temizliğini yapmanıza rağmen çapaklanma azalmıyor, şikayetleriniz hafiflemiyorsa aile hekiminize başvurabilirsiniz.

Tarif ettiğimiz gibi göz temizliği yapmanıza rağmen çapaklanma azalmıyor, şikayetleriniz hafiflemiyorsa üstelik göz ağrınız var ise veya görme yetinizde azalmalar var ise göz doktoruna randevu alabilirsiniz.

Steroid göz damlaları veya merhemler iltihaplanmanın kontrolüne yardımcı olabilir. Doktorunuz hem antibiyotik hem de anti-enflamatuar ilaçlar reçete edebilir.

Seboreik dermatit, rosacea veya diğer hastalıkların neden olduğu blefariti tedavi etmek için öncelikle altta yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekmektedir.

Komplikasyonlar

Basit bir çapaklanmaya karşı hijyene dikkat edilmediğinde veya tedavi edilmediğinde şu rahatsızlıklara neden olabilir:

• Kirpik problemleri: Blefarit, kirpiklerinizin düşmesine veya anormal şekilde büyümesine neden olabilir (yanlış yöne büyüyen anormal kiprikler).
• Göz kapağı cildinde problemler: Uzun süren blefarit göz kapaklarının cildinde skarlara ve renk değişikliklerine neden olabilir. Göz kapağı kenarları içeriye ya da dışarıya doğru yönelecek şekilde şekli bozulabilir.
• Aşırı yağlı ya da kuru göz: Göz kapaklarından anormal yağlı sekresyonlar, çapaklanmalar, kabuklanmalar, pullanmalar görülebilir. Gözümüzü temizleyen, göz kapaklarının açılıp kapandığı esnada derinin göze zarar vermesini engelleyen muazzam gözyaşını üreten bezler blefarit sebebiyle etkilenirse gözyaşının doğal durumu değişebilir. Gözyaşı miktarı artabilir ve daha yağlı olabilir. Gözyaşı bezleri daha az gözyaşı üretebilir bu durumda da gözyaşı azalır. Gözlerin açılıp kapandığı esnada göz yanması veya batma hissi olabilir. Gözler tahriş olabilir.
• Kontakt lens takmakta güçlük: Gözyaşı ve içeriği kontakt lensin göze zarar vermesini engellemektedir. Blefarit üstteki madede anlattığımız gibi gözyaşı üretimini ve içeriğini etkileyebilir. Bu durum kontakt lens kullanımını zorlaştırabilir. Blefaritiniz düzelene kadar kontakt lens kullanmamanızı öneririz.
• Arpacık: Blefarit sonrası arpacık gelişebilir. Arpacık, kirpiklerin tabanının yakınında gelişen bir enfeksiyondur. Göz kapağınızın kenarındaki (genellikle dış kısımda) ağrılı bir yumru olarak hissedilir. Arpacık genellikle göz kapağının derisinin yüzeyinde görünür haldedir.
• Şalazyon: Göz kapaklarının yakınında bulunan yağ kanalları blefarite neden olan bakterilerle enfekte olursa şalazyon gelişebilir. Arpacıktan farklı olarak şalazyon, göz kapağının iç tararında olma eğilimindedir.
• Konjonktivit (gözlerde kızarma): Tekrarlayan blefarit durumları gözlerde kızarma yani konjunktivit nedeni olabilir.
• Kornea hasarı: İltihaplanmış göz kapakları ve yanlış yönlerde uzamış kiprikler göz kırpma esnasında göze zarar verebilir. Gözün korneasında çizilmelere, yaralara neden olabilir. Eğer blefarit aynı zamanda gözyaşı miktarının azalmasına neden olmuşsa hem hasar görmüş kornea hemde gözü enfeksiyondan koruyan gözyaşının azalmasıyla korneda enfeksiyon gelişebilir.

Soru Cevap

Kaynak:
1- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/blepharitis/symptoms-causes/syc-20370141
2- https://www.nhs.uk/conditions/blepharitis/