Burun Tıkanıklığı

Soluduğumuz hava ile ilk tanışan solunum organımız burundur. Havadaki zararlı gazlar, alerjenler, virüsler veya bakteriler ile muhtemelen ilk tanışan yer burnunuzdur ve burun tıkanıklığı en erken başlayan soğuk algınlığı belirtisi olabilir.

Burun neden tıkanır?

Burun solunum sisteminin giriş kapısı olduğu için havadaki toz, gaz, alerjen ve mikroplarla ilk tanışan yerdir. Zararlı gazlar veya alerjenler burun mukozasında inflamasyona neden olabilir ve mukus (sümük) üretimini tetikleyebilir.

Virüsler veya bakteriler de burunda mukus üretimini besleyen kan damarlarında inflamasyona neden olarak mukus üretiminin artmasına neden olabilir.

Soğuk algınlığı, grip, alerjik rinit veya sinüzit burundaki kan damarlarınının inflamasyonuna neden olabilir.

Burundaki mukus üreten kan damarlarının inflamasyonu mukus üretimini tetikleyebilir.

Miktarı artan ve kıvamı koyulaşan mukus (sümük) burun tıkanıklığına neden olabilir.

Bol su için

Vücudunuz susuz (dehidrate) kaldığında, doğal olarak suyu tasarruflu kullanır. Boğazınızdaki geniz akıntısı, ağzınızdaki tükürük ve burnunuzdaki mukus daha kuru olabilir.

Susuzluk, ağız ve burun kuruluğu yaşayabileceğiniz anlamına gelir.

Eğer burun tıkanıklığınız veya ağız kuruluğunuz varsa daha çok su içmeye özen gösterin.

Havayı nemlendirin

Havanın çok kuru olması, siz susuz olamasanız bile ağız ve burun kuruluğu yaşamanıza neden olabilir. Bu durumda su içmek dışında, bulunduğunuz ortamın nemlendirilmesi gerekebilir.

Şanlı Urfa, Mardin, Şırnak, Batman, Elazığ veya Malatya gibi havanın olağanüstü kurak olduğu bir iklimde yaşıyorsanız, doğal olarak burnunuzdan buharlaşan su miktarı artar ve burun kuruluğu gelişebilir.

Havanın kurak, rüzgarlı ve sıcak olduğu bir iklimde yaşamak ağız ve burun kuruluğu yaşama riskinizi arttırır.

Biraz su ısıtmak ve su buharlaştırmak bulunduğunuz ortamı nemlendirmenin en basit yoludur.

Nemi arttırmak için çaydanlıkta su kaynatabilirsiniz.

Havanın çok sıcak ve kurak olduğu bir iklimde zemini ıslatmak hem ortamın ısısını düşürür hem de buharlaşan su ortamın neminin artmasına yardımcı olur. Basit bir örnekle Şanlı Urfa’da bahçenizde otururken bahçe zemini sulamak ortamın nemini arttırır ve su buharlaşırken ortamın ısısını alacağı için sıcaklığı düşürebilir.

Eğer kalorifer peteği ile ısınıyorsanız, kış mevsiminde evinizin nemini arttırmak için kalorifer peteği suluğu kullanabilirsiniz.

Kalorifer peteği ile ısınan suyun yavaş yavaş buharlaşması odanın nemini yükseltebilir.

Basit bir su ısıtıcı ile su ısıtıp bunu ağzı geniş bir kapta oda içerisinde bekletmek de bulunduğunuz odanın nemini arttırabilir.

Havaya düzenli olarak su buharı vererek havayı nemlendiren hava nemlendirici (air humidifier) temin etmek bulunduğunuz ortamın daha nemli kalmasını sağlayabilir. Ağız ve cilt kuruluğu ile burun tıkanıklığına iyi gelebilir.

Burnunuzu hızlıca nemlendirmek için burnunuza ılık kompres uygulayabilirsiniz:

1. Temiz bir havluyu ılık suyla ıslatın.
2. Havluyu sıkın.
3. Nemli havluyu burnunuzu örtecek şekilde başınıza örtün.
4. Nefes almaya devam edin.

Başka bir hızlı çözüm de banyoya gidip sıcak suyun buharında zaman geçirmektir.

Odanın havasını temizleyin

Havadaki gaz ve toz gibi partiküller, burundaki mukusuna yapışarak mukusun daha koyu kıvamlı olmasına ve burun tıkanıklığı gelişmesine neden olabilir.

Havadaki zararlı gazlar, toz, uçuşan tüyler veya alerjenler burnunuzdaki mukus üretiminin artmasını tetikleyebilir. Eğer uzun saatler geçirdiğiniz ortamlarda toz veya zararlı gazlar varsa genel bir temizlik faydalı olabilir.

Sigara dumanı gibi zararlı gazlar solunum yollarında mukus üretiminin artmasına neden olabilir. Burun tıkanıklığı veya balgam gelişmesine neden olabilir.

Evcil hayvan tüyü veya bitki poleni gibi alerjenler, alerjik rinit gelişmesine neden olabilir. Burun akıntısı, burun kaşıntısı, burun tıkanıklığı veya hapşırma görülebilir. Ancak ateşin yükselmesi beklenmez.

Köpek veya kedi gibi bir evcil hayvanınız varsa, genel olarak evcil hayvan tüylerini ve tozu azaltmak için daha sık süpürme ve ev temizliği yapabilirsiniz.

Zararlı gazların, havadaki alerjenlerin, tozların veya sigara dumanının burun tıkanıklığına neden olduğunu düşünüyorsanız hava temizleyici (air purifier) satın almayı değerlendirebilirsiniz.

Evinizin havasını ısıtmak veya soğutmak için kullandığınız klima gibi aletlerin hava filtrelerini yenileyebilirsiniz.

Tedavi

Burun tıkanıklığında ilk tedavi kuvvetlice sümkürmek ve burnu bol su ile iyice yıkamaktır.

Sık sık burun tıkanıklığı sorunu yaşıyorsanız, burun tıkanıklığına neden olan durumun teşhis edilip altta yatan ana sorunun çözülmesi gerekir. Örneğin havadaki toz ve gaz burun tıkanıklığına neden oluyorsa daha sık temizlik yapılmalı ve hava filtreleri yenilenmelidir.

Tuzlu su ile burun temizliği yapın

Serum fizyolojik, %0.9 oranında NaCl (tuz) içerir ve burun temizliği için uygundur. Dilerseniz serum fizyolojik satın alabilirsiniz.

Bu ürünleri “deniz suyu” veya “okyanus suyu” adı altında eczanelerden satın alabilirsiniz veya e-ticaret sitelerinden online siparişle temin edebilirsiniz.

Dilerseniz evinizde, kendi burun temizleme solüsyonunuzu kendiniz hazırlayabilirsiniz:

• 1 su bardağını ılık ve temiz suyla doldurun (yaklaşık 200ml)
• 1/2 (yarım) çay kaşığı tuz ekleyin (yaklaşık 1 gram)
• 1/2 (yarım) çay kaşığı karbonat ekleyin (yaklaşık 1 gram)
• İyice karıştırın
• Burnunuza çekin ve burun temizliği yapmak için kullanın.

200 ml su içerisindeki yaklaşık 2 gram tuz serum fizyolojik ile benzer konsantrasyon oluşturur. Yutmamaya gayret edin. Ancak olurda yutarsanız 1-2 gram tuzun ciddi olumsuz etki oluşturması beklenmez.

Eğer karbonat temin edemiyorsanız bu solüsyonu 1 çay kaşığı tuz ile karbonat olmadan ya da 1 çay kaşığı karbonat ile tuz olmadan da hazırlayabilirsiniz.

Sodyum Bikarbonat Nedir? Ne İşe Yarar?

Sık sık burun tıkanıklığı sorunu yaşıyorsanız kendi hazırladığınız burun temizleme solüsyonu için “püskürtücü boş sprey şişe” temin edebilirsiniz.

Bir püskürtme işleminden önce, tuzlu suyun homojen olarak karışması için şişeyi iyice çalkalayın.

Çalkalama işleminin başarısı için şişeyi tamamen doldurmayın, bir miktar boşluk bırakın.

Karbonat ve tuz ile hazırlanın bu tuzlu su neredeyse serum fizyolojik kadar tuz içerir. Doğaldır. Yutulması halinde bile zarar vermesi beklenmez.

Dekonjestan burun spreyleri

İlaç dışı tüm önerilerimize rağmen burun tıkanıklığınız devam ediyorsa, doktorunuz size dekonjestan burun spreyi kullanmanızı önerebilir.

Bu ilaç sınıfı, burunda mukus üretiminin azaltılmasına yardım eder. Burun içerisindeki ödemi azaltabilir. Bu şekilde burundan daha rahat nefes almaya yardım eder.

Bazı burun spreyleri daha rahat nefes almayı desteklemek için mentol içerirler. Örneğin Otrivine Menthol

Bu ilaçların en büyük sorunu, uzun süre veya sık sık kullanıldıklarında bir çeşit bağımlılık oluşturmalarıdır. İçerisindeki ilaç etken maddesine göre bazılarının peş peşe en fazla 5 gün bazılarının ise peş peşe en fazla 10 gün kullanılması önerilebilmektedir. Elinizdeki ilaç hakkında bilgi almak için ilacın kutusundan çıkan broşüre bakabilirsiniz.

Dekonjestan burun spreyleri uzun süre kullanıldıklarında bağımlılık gelişebilir ve ilaç kullanma ihtiyacınız artabilir.

Alerji tedavisi

Eğer burun tıkanıklığınızın nedeni alerjik bir durumsa doktorunuz her gün düzenli olarak antihistaminik ilaç almanızı önerebilir.

Burun kaşıntısı ve hapşırma rahatsızlığınızın alerjik olduğuna işaret eder. Diğer taraftan alerjik hastalıkta bir enfeksiyon olmadığında ateşin yükselmesi beklenmez.

Eğer ateşiniz yükselmiyorsa burun tıkanıklığınıza eşlik eden burun kaşıntısı ve hapşırmanız varsa ve yüzünüsü soğuk suyla yıkadığınızda kaşıntı azalıyorsa muhtemelen alerjik rinitiniz var demektir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi)

Soğuk algınlığı tedavisi

Çoğunlukla virüsler ve bazen de bakteriler üst solunum yollarından enfeksiyona neden olabililer. Burun mukozasını tutan virüsler veya bakteriler burun akıntısı veya burun tıkanıklığı gelişmesine neden olabilirler.

Burun tıkanıklığı soğuk algınlığı başladıktan sonra gelişebilir ve diğer tüm hastalık belirtileri iyileştikten sonra bile bir süre daha devam edebilir.

Sinüzit

Burnumuzun etrafında, kafatasımızın içerisinde paranazal sinüsler bulunur. Burnumuzla soluduğumuz havanın nemlendirilmesi ve mikropların tutulması için mukus üretimi de yapılan bu sinüslerdeki enfeksiyon burun tıkanıklığına neden olabilir.

Sinüzit ve Akut Rinosinüzit

Cerrahi tedavi

İlaç dışı tüm önlemleri almanıza ve doktorunuzun sizin için reçete ettiği ilaçları disiplinli şekilde kullanmanıza rağmen burun tıkanıklığı sorunu yaşamaya devam ediyor olabilirsiniz.

Nazal septum deviasyonu denen tıbbi bir durum, burnunuzun içindeki kemik ve kıkırdakların eğri olmasını ifade eder. Eğer burun içerisinde havanın aktığı kanal eğri, dar veya mukus tarafından kolayca tıkanabilecek bir yapıya sahipse burun tıkanıklığı sorunu yaşamanıza neden olabilir.

Eğer burnunuzda yapısal bir deformasyon varsa kulak burun boğaz uzmanınız cerrahi prosedürleri önerebilir.