Fibromiyalji için kesin bir tedavi olmamasına rağmen, çeşitli ilaçlar fibromiyaljinin neden olduğu rahatsızlıkları kontrol etmeye yardımcı olabilir. Egzersiz, rahatlama ve stres azaltma önlemleri de fibromiyalji rahatsızlığına yardımcı olabilir.
Fibromiyaljisi olan birçok insanda gerilim baş ağrıları, temporomandibular eklem bozuklukları, irritabl bağırsak sendromu, anksiyete ve depresyon vardır.
İçindekiler
Belirtiler
- Yaygın ağrı: Fibromiyaljiyle ilişkili ağrı genellikle en az üç ay süren sürekli donuk bir ağrı olarak tanımlanır. Yaygın olarak değerlendirilmek için ağrı, vücudunuzun her iki tarafında ve belinizin üstünde ve altında meydana gelmelidir.
- Yorgunluk: Fibromiyaljisi olan insanlar uzun süre uyuduklarını belirtseler de genellikle yorgun uyanırlar. Uyku genellikle ağrı ile bozulur ve birçok hastada huzursuz bacak sendromu ve uyku apnesi gibi başka uyku bozuklukları vardır.
- Bilişsel zorluklar: Odaklanma, dikkat etme ve zihinsel görevlere odaklanma yeteneği bozulabilir.
Fibromiyalji genellikle aşağıdakiler gibi diğer ağrılı durumlarla birlikte bulunur:
- İrritabl bağırsak sendromu
- Migren ve diğer baş ağrısı türleri
- İnterstisyel sistit veya ağrılı mesane sendromu
- Temporomandibular eklem hastalıkları
Nedenleri
Fibromiyaljiye neyin neden olduğu kesin olarak bilinmiyor. Ancak, fibromiyalji hastalığına yüksek olasılıkla neden olan faktörler ve bu faktörlerin birlikteliği hastalık oluşturmaktadır. Bazıları:
- Genetik: Fibromiyalji ailelerde akma eğilimi gösterdiğinden, sizi hastalığın gelişimine daha duyarlı hale getirebilecek bazı genetik mutasyonlar olabilir.
- Enfeksiyonlar: Bazı hastalıkların fibromiyaljiyi tetiklediği veya şiddetlendirdiği görülmektedir.
- Fiziksel veya duygusal travma: Fibromiyalji bazen araba kazası gibi fiziksel bir travma ile tetiklenebilir. Psikolojik stres de durumu tetikleyebilir.
Fibromiyaljide neden ağrı ve acı hissi olur?
Araştırmacılar, tekrarlayan sinir uyarılmasının fibromiyaljisi olan insanların beyinlerinin değişmesine neden olduğuna inanıyor. Beyinde ağrıya işaret eden bazı kimyasalların (nörotransmitterler) seviyelerinde anormal bir artış olur.
Ek olarak, beynin ağrı reseptörleri, ağrının bir tür hafızasını geliştirir ve daha hassas hale gelir, yani ağrı sinyallerine aşırı tepki gösterebilirler.
Risk Faktörleri
Fibromiyalji hastalığına yakalanma riskini arttıran faktörler şöyledir:
- Cinsiyet: Fibromiyalji kadınlarda erkeklerden daha sık teşhis edilir.
- Aile öyküsü: Bir akrabanızda fibromiyalji varsa, sizde de fibromiyalji gelişmesi daha olası olabilir.
- Diğer bazı hastalıklar: Osteoartrit, romatoid artrit veya lupus hastalığınız varsa, fibromiyalji gelişme olasılığı daha yüksek olabilir.
Komplikasyonlar
Yaygın ağrılar uyku kalitenizi, ruh halinizi ve genel sağlık durumunuzu bozabilir. Şunların gelişmesine neden olabilir:
- Uykusuzluk
- Evde veya işte çalışma isteksizliği
- Depresyon
- Sağlığınızla ilgili endişe
Tanı
Geçmişte, doktorlar sıkıca bastırıldığında kaçının acı verici olduğunu görmek için bir kişinin vücudundaki 18 spesifik noktayı kontrol ederlerdi.
Yeni yönergeler bir hassas nokta muayenesi gerektirmez.
Yeni yönergelere göre, bir kişinin üç aydan fazla yaygın bir ağrısı varsa, fibromiyalji tanısı konabilir. Ancak bu yaygın ağrının bilinen, tanısı konmuş başka bir nedeni olmamalıdır.
Diğer bir ifade ile, tanımlanamamış 3 aydan uzun süren yaygın ağrıya fibromiyalji denebilir.
Kan testleri
Fibromiyalji tanısını doğrulamak için yapılabilecek laboratuvar testleri yoktur. Doktorunuz fibromiyalji ile benzer semptomlara sahip olabilecek diğer durumları ekarte etmek için kan testleri isteyebilir. Kan testleri şunları içerebilir:
- Tam kan sayımı
- Eritrosit sedimantasyon hızı
- C-Peptit testi
- Romatoid faktör
- Tiroid fonksiyon testleri
Tedavi
Kişisel bakım, sağlıklı yaşam, hastalıklarınız hakkında bilgili olmak ve ilaç kullanmak tedaviniz için önemlidir.
Tedavi hedefi, semptomları en aza indirmek ve genel sağlığı iyileştirmektir. Tüm fibromiyalji belirtileri için işe yarayan bir çözüm henüz yoktur.
1. İlaçlar
İlaçlar fibromiyaljinin neden olduğu ağrıyı azaltmaya ve daha iyi uyumaya yardımcı olabilir. Bazıları:
Ağrı kesiciler
Parol tablet ve Minoset tablet gibi parasetamol içeren ilaçlar hafif ve orta şiddetli ağrı durumunda ilk önerilen ilaçlarınız olabilir.
Doktorunuz parasetamol ile geçmeyen ağrılarınız için non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ) kullanmanızı önerebilir. Bazıları:
- ibuprofen: Advil, Brufen, Suprafen
- naproksen: Apranax, Aprol, Aleve, Naprosyn
- diklofenak: Dikloron, Voltaren, Dolorex, Dicloflam, Cataflam, Kalidren
- etodolak: Barca, Edolar, Etol
- flurbiprofen: Majezik, Fortine, Maxaljin
- ketoprofen: Arveles, Dex-forte, Dexday, Dexofen, Elektra, Profenid, Fastjel, Leodex
Doktorunuz tramadol (Ultram) gibi bir ağrı kesici reçete edebilir.
Ağrı kesici olarak, narkotiklerle tedavi tavsiye edilmez, çünkü bağımlılığa yol açabilirler ve zamanla ağrıyı daha da kötüleştirebilirler.
Antidepresanlar
Duloksetin (Cymbalta) ve milnasipran (Savella) fibromiyaljiyle ilişkili ağrı ve yorgunluğu hafifletebilir.
Doktorunuz uyku durumunuzu iyileştirmek için amitriptilin veya kas gevşetici siklobenzaprin reçete edebilir.
Nöbet önleyici ilaçlar
Epilepsiyi tedavi etmek için tasarlanmış ilaçlar genellikle belirli ağrı türlerini azaltmada faydalıdır.
Gabapentin (Neurontin) bazen fibromiyalji semptomlarını azaltmada yardımcı olurken, pregabalin (Lyrica), fibromiyaljiyi tedavi etmek için FDA tarafından onaylanan ilk ilaçtır.
2. Terapi
Çeşitli terapiler, fibromiyaljinin vücudunuz ve yaşamınız üzerindeki olumsuz etkisini azaltmaya yardımcı olabilir. Örnekler:
Fizik Tedavi
Bir fizyoterapist size gücünüzü, esnekliğinizi ve dayanıklılığınızı artıracak egzersizler öğretebilir. Özellikle, su bazlı egzersizler yardımcı olacaktır.
İş veya Meslek Terapisi
Bir mesleki terapi, iş yerinizde veya vücudunuzda daha az strese neden olacak belirli görevleri gerçekleştirme şeklinizde ayarlamalar yapmanıza yardımcı olabilir.
Rehberlik
Bir rehber ile konuşmak, yeteneklerinize olan inancınızı güçlendirmeye yardımcı olabilir ve stresli durumlarla başa çıkmak için size stratejiler öğretebilir.
Yaşam tarzı önerileri
Kişisel gayret, tedavide kritik öneme sahiptir.
1. Stresi azaltın
Aşırı zorlanma ve stres artışlarına karşı önlem alın. Dinlenmek için her gün yeterli zaman ayırın. Üstesinden gelemeyeceğiniz işlerin sorumluluğunu almayın. İş ve meslek hayatından tamamen çekilmeyin de. İşten ayrılan veya tüm aktiviteyi bırakan insanlar, aktif yaşamaya devam edenlerden daha kötü olma eğilimindedir. Derin nefes alma egzersizleri veya meditasyon gibi stres yönetimi tekniklerini deneyin.
2. Yeteri kadar uyumaya dikkat edin
Yorgunluk fibromiyaljinin ana özelliklerinden biridir. Kaliteli ve yeterli miktarda uyumak önemlidir. Uyku için yeterli miktarda zaman ayırın. Her gün aynı saatte yatağınıza girin. Her gün aynı saate alarm kurun. Karanlık ve iyi havalandırılmış temiz bir odada uyumaya gayret edin.
Kaliteli Uyku İçin “Kanıtlanmış Bilgiler”
3. Düzenli egzersiz yapın
İlk zamanlar egzersiz yapmak ağrınızı artırabilir. Ancak yavaş yavaş ve düzenli olarak egzersiz yapmak fibromiyalji semptomlarınızı hafifletir.
Yürüyüş, yüzme, bisiklet ve su sporları gibi aerobik egzersizler daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir. Germe, iyi duruş ve gevşeme egzersizleri de faydalıdır.
Fizyoterapistler evde egzersiz programı geliştirmenize yardımcı olabilir.
4. Düzenli yaşamaya gayret edin
Ağrılarınızın arttığı günler egzersizleri tamamen bırakmayın veya kendinizi daha iyi hissettiğiniz günler aşırıya kaçmayın. Fibromiyalji belirtileriniz, sizi ertesi gün pişman edebilecek kadar şiddetlenebilir. Egzersiz konusunda düzenli ve istikrarlı olun.
5. Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürün.
Sağlıklı yiyecekler yeyin. Kafein tüketimini sınırlandırın. Her gün zevkli ve tatmin edici bulduğunuz bir şeyler yapın.
Alternatif tıp
Meditasyon ve yoga gibi bazı alternatif yöntemler fibromiyalji belirtilerinizi hafifletebilir. Stresinizi azaltacak veya ağrılarınızı hafifletecek bazı alternatif tıp önerileri şöyledir:
1. Akupunktur
Akupunktur, cildin çeşitli derinliklerine çok ince iğneler sokarak, yaşam gücü dengesini düzeltmeye dayanan bir Çin tıbbi sistemidir.
Batılı akupunktur teorilerine göre, iğneler, kan akışında ve beyindeki ve omurilikteki nörotransmiter seviyelerinda değişikliklere neden olur.
Akupunktur tedavisinin fibromiyalji hastalığına iyi geldiğini kanıtlayan çalışmalar olduğu gibi, iyi geldiğini kanıtlayamayan çalışmalar da vardır.
2. Masaj ile terapi
Masaj, kalp atış hızınızı azaltabilir, kaslarınızı gevşetebilir, eklemlerin hareket kapasitesini iyileştirebilir ve vücuttaki doğal ağrı kesicilerinin üretimini artırabilir. Sıklıkla stres ve kaygıyı hafifletmeye yardımcı olur.
3. Yoga ve tai chi
Bu terapiler; meditasyon, yavaşça yapılan bazı hareketler, derin nefes alma ve rahatlamaya kombinasyonları içerir.
Her ikisinin de fibromiyalji semptomlarını kontrol etmede yardımcı olduğu bulunmuştur.
Kaynak:
YORUM YAP