Grip aşısı, genel olarak kış başlamadan hemen önce uygulanır. Bunun nedeni kışın artan soğuk algınlığı riskine karşı koruma sağlamaktır. E-nabız grip aşısı sorgulama yaparak sizin için ücretsiz grip aşısı verilip verilmediğini görebilirsiniz.
Yaşlı veya kronik hastalığı olanlarda grip daha şiddetli geçebilmektedir. Bu nedenle devlet bu hasta gruplarına ücretsiz grip aşısı sağlamaktadır.
Öncelikle grip virüslerin neden olduğu bir hastalıktır. 200 üzerinde virüs çeşidi soğuk algınlığı ve grip yaşamanıza neden olabilir. En sık etken yaklaşık %40 ile Rinovirüstür. Coronavirüs, Adenovirüs, Influenza, Parainfluenza ve RSV ailesi virüsler de sıklıkla grip ve soğuk algınlığı gelişmesine neden olabilmektedir (1).
Grip aşıları bütün bu virüs ailelerinden tamamen korunma sağlamak hedefiyle geliştirilmiyorlar. Bu henüz mümkün değil!
Grip aşıları geliştirilirken şunlar göz önünde bulunduruluyor:
- Bir önceki yıl sık görülen gribe neden olan virüsler hangileri?
- Hangi virüsler daha şiddetli gribe neden oluyor?
- Hangi virüs tipine karşı aşı geliştirildiğinde daha çok sayıda virüs türüne karşı korunma sağlanmış olur?
İçindekiler
Grip olduğumda, grip aşısı yaptırabilir miyim?
Gerek devletin ücretsiz verdiği VAXIGRIP TETRA, gerekse 243₺ gibi bir ücrete temin edebileceğiniz INFLUVAC TETRA grip aşıları ölü aşılardır (2023-Kasım).
Aktif olmayan, hastalık başlatamayacak virüslerlerin bir kısmını içerirler.
Ölü aşıların, sizi grip yapması veya sizi hasta etmesi beklenmez.
Genç ve genel olarak sağlıklı bir yetişkin gripken grip aşısı yaptırmayı tercih edebilir.
Ancak ek kronik hastalıkları olan, yaşlı veya minik bebekler grip olduğunda, birkaç gün bekleyip kendilerini daha iyi hissettiklerinde grip aşısı yaptırmayı tercih edebilirler.
Kimler grip aşısı yaptırmalı?
Peki birçoğumuzun hayatı boyunca sayısız kere grip olmuş ve ayakta atlatmış olmasına rağmen neden grip aşıları neden var ve kim neden grip aşısı yaptırmalı?
- Grip aşısı, grip olduğunda kolaylıkla atlatamayacak yaşlı veya kronik hastalığı olan insanlar için faydalı görünüyor. Yaşlı bir astım hastasının birkaç hafta boyunca öksürmesinin ve grip olarak halsiz kalmasının önüne geçme potansiyeline sahip.
- Kalabalık kentlerde, kalabalık ortamlarda yaşayan genç, sağlıklı, üretken ve çalışkan insanlara faydalı görünüyor. Ülke adına önemli kararlar veren, bir şirketin önemli bir çalışanı olan ya da önemli bir sınava hazırlanan gençlerin “evet gribi bir hafta 10 günde ayakta atlatma ihtimalleri yüksek olabilir.” Ancak bu gibi insanların hayatlarının 7 gününün çalışıp üretmeye devam ederek ya da yatakta burnunu temizleyerek geçirdiği iki olasılıktan hangisi tercih edilir?
- Doktor ve hemşire gibi sağlık çalışanları doğal olarak her gün çok fazla hasta ile yakınlaşabiliyorlar. Bu da sağlık çalışanlarının viral hastalıklara karşı risk altında olduğu anlamına geliyor.
- Bağışıklık sistemi düşük olan insanlar, sık hasta olan insanlar veya grip olduğu zaman iyileşmesi uzun süren insanlar için grip aşısı avantajlı olabilir.
- Diyabet ve bazı kanserler bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir. Bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalığınız varsa ya da bir hastalığın tedavisi için bağışıklık sistemini zayıflatan bir ilaç kullanıyorsanız gribi daha şiddetli yaşama riskiniz var demektir ve grip aşılaması hayatınıza konfor katabilir.
- Astım veya KOAH gibi solunum yollarının yeterli performansta çalışmasına engel olan bir kronik hastalığınız var ise üzerine grip gibi bir başka solunum yolu hastalığı eklendiğinde sağlığınızı ciddi şekilde tehlikeye sokabilir. Solunum sisteminizi olumsuz etkileyen kronik bir hastalığınız varsa gripten korunmak sizin için önem arz eder.
- Yurt gibi kalabalık ortamlarda yaşıyorsanız ya da kalabalık bir iş ortamında çalışıyorsanız grip gibi bulaşıcı hastalıklara karşı korunmanız önemlidir.
- Otobüs, metro, metrobüs veya tramvay gibi toplu taşıma araçlarını sık kullanan biriyseniz grip gibi bulaşıcı hastalıklardan korunmak önem arz eder.
Grip aşısına kimin neden çok da ihtiyacı yok?
- Kırsal bir bölgede, toplumun geri kalanıyla daha az yakınlaşan insanlara grip virüsünün bulaşma ihtimali daha düşüktür. Daha düşük ihtimalle gribe yakalanacak birinin aşıya olan ihtiyacı da düşüktür.
- Bağışıklık sistemine güvenen, nadiren hasta olan, sağlıklı beslenen ve düzenli egzersiz yapan birinin grip aşısına ihtiyacı daha düşük olabilir.
Soru Cevap
Grip aşısı, grip ve soğuk algınlığına neden olma potansiyeli yüksek ve tehlikeli olduğu öngörülen birkaç virüs çeşidine karşı bağışıklama sağlayan aşı türüdür. Aşı olduğunuzda yaklaşık 6 ila 8 ay kadar koruma sağlaması beklenir.
200’den fazla virüs çeşidi soğuk algınlığı ve grip hastalığına yakalanmanıza neden olabilir. Üstelik virüsler dinamik şekilde kendilerini güncellemeye devam ederler (1).
Grip aşıları genel olarak 3 veya 4 temel virüs türüne karşı koruma sağlar. Son yıllarda kullanılan aşılarda influenza A’nın iki alt tipi ve influenza B’nin de bir alt tipi yer almaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü soğuk algınlığı ve gribe neden olan virüsleri yakından takip edip, grip aşısı içeriği için yıllık önerilerde bulunur. Grip aşılarının içeriği her yıl Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiyeleri dikkate alınarak hazırlanır.
6 aydan büyük bebeklere doktor önerisi ve gözetiminde grip aşısı uygulanabilmektedir.
65 yaş üzeri yetişkinlere grip aşısı önerilmektedir. Ayrıca devlet hiçbir hastalığı olmasa dahi 65 yaş üzeri yaşlılara grip aşısını ücretsiz vermektedir.
Gebeliğin ilk 3 ayında grip aşısı yaptırılması önerilmemektedir. Gebeliğin ilk 3 ayını geride bırakan gebeler için doktor önerisi ve gözetiminde aşılama yapılabilir. Kaç ayılık gebe olduğunuzu buradan hesaplayabilirsiniz.
Aşının koruyucu etkisi, aşı yapıldıktan yaklaşık iki hafta sonra başlar.
Ekim-Kasım aylarında grip aşısı yaptırdığınızda sizi 6 – 8 ay kadar koruması beklenir. Ancak, grip aşınızın ne kadar süre sizi koruyacağı birçok faktöre bağlıdır. Grip aşısının koruma sağladığı virüs tipi genetik yapısını güncellediğinde artık aşınız yeni versiyona karşı korumasız kalabilir. Kalabalık ortamlarda ve kalabalık şehirlerde grip aşısının etkili kalabileceği süre daha kısadır. Dolayısıyla kalabalık ve gribin çokça bulaştığı bir şehirde ilkbahar veya yaz mevsiminde grip aşısı yaptırdığınızda bu aşının çoktan yetersiz kalmış olması ihtimali de vardır.
Devlet grip aşılarını, grip olduğunda daha ciddi sağlık sorunları yaşabilecek yaşlı insanlara ve kronik hastalığı olan insanlara ücretsiz ödüyor. Astım ve KOAH gibi kronik solunum sistemi hastalıkları ile Diyabet ve kanserler gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar hasta genç yaşta olsa bile ücretsiz olarak grip aşısını temin edebilir.
VAXIGRIP TETRA adındaki grip aşısı, kronik hastalığı olanlara veya 65 yaş üzeri tüm yaşlılara devlet tarafından ödeniyor ve ücretsiz. INFLUVAC TETRA adındaki grip aşısı ise 243₺ fiyat karşılığında eczanelerden temin edilebiliyor. Bazı özel tamamlayıcı sağlık sigortalarının INFLUVAC TETRA grip aşısının kısmen veya tamamen karşılayabiliyor.
Acıbadem ve Allianz gibi bazı özel tamamlayıcı sağlık sigortaları grip aşısını karşılıyor. Banka çalışanları için yapılan tamamlayıcı sağlık sigortaları da grip aşısını ücretsiz olarak karşılayabiliyor.
Bazı özel sağlık sigortalarında ise 43 lira veya farklı bir fark ücreti ödemeniz gerekebiliyor.
Ancak tüm tamamlayıcı özel sağlık sigortaları grip aşısını karşılamayabiliyor. Sizin özel sağlık sigortanızın grip aşınızı karşılayıp karşılamadığını öğrenmek için sigorta şirketinizle iletişime geçebilirsiniz.
Hayır! Henüz, tüm virüs çeşitlerinden kesin olarak koruyabilecek bir tedavi yöntemi geliştirilememiştir. Tüm hastalıklara karşı en büyük yardımcınız sağlıklı beslenmeniz ve düzenli egzersiz yapmanız ile gelişebilecek bağışıklık sisteminizdir.
– 6 aylıktan küçük bebeklere
– Gebeliğin ilk 3 ayı içerisinde bulunan hamile kadınlara
– Ciddi yumurta alerjisi olanlara
– Grip aşısı içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı alerjisi olanlara
– Geçmişte grip & influenza aşısı olup alerji yaşayanlara
grip aşısı uygulanmamalıdır.
Grip aşısı 6 aylıktan küçük çocuklara, hamileliğinin ilk 3 ayının içinde bulunanlara ve ciddi yumurta alerjisi ya da aşı içeriğinde bulunan herhangi bir maddeye karşı ciddi alerji öyküsü olanlara, daha önce herhangi bir mevsimsel influenza aşısı ile ciddi (hayatı tehdit eden) alerji öyküsü olanlara uygulanmamalıdır.
Grip aşısı sonrası aşı iğnesinin uygulandığı bölgede ağrı, kızarıklık veya şişlik oluşabilir. Baş ağrısı, kas ağrısı, halsizlik gelişebilir. Aşılar toplumun neredeyse tamamı için üretildiğinden ciddi yan etki görülme ihtimali düşüktür. Yüksek ateş, halsizlik ve kas ağrıları gibi grip benzeri yan etkiler görülebilir. Bu grip benzeri yan etkilerin aşı uygulandıktan 6 ila 12 saat sonra görülmesi ve bir iki gün içerisinde kendiliğinden geçmesi beklenir.
Alerjik reaksiyon, savunma sistemimizin verdiği aşırı tepkidir. Yumurta, polen veya evcil hayvan tüyü gibi doğal şeylere veya kimyasal ilaçlara karşı alerjik reaksiyon gelişebilir. Düşük bir ihtimal dahi olsa kimi insanlarda grip aşılarına karşı ciddi alerjik reaksiyon gelişebilir.
Aşılar temelde ikiye ayrılır. Zayıflatılmış canlı aşılar ve ölü aşılar. Grip aşısı ölü aşı grubundandır. Grip aşısının grip hastalığına neden olması beklenmez. Ancak tesadüfen aşı sonrası grip yaşama ihtimaliniz vardır. Diğer taraftan hafif halsizlik, burun akıntısı ve balgam gibi belirtiler virüslerin neden olduğu grip dışında mevsimsel alerjik rinit gibi hastalıklarda da görülebilir.
Virüsler kendilerini son derece hızlı güncelleyen şeylerdir. Gribe neden olan virüs her yıl değişebilmektedir. Bu yıl aşı ile kendisinden korunmayı başardığınız virüs birkaç ay sonra genetik yapısını güncelleyerek küllerinden doğabilmektedir. Dolayısıyla gribe karşı kalıcı bir ilaç ya da kalıcı bir aşı üretmek henüz mümkün olmadı.
Grip aşıları ile korunma sağlanan virüsler muhtemelen genetik yapılarını güncelleyecektir. Bu nedenle Ekim ayında yapılmanız için geliştirilen bir aşının 6 ay sonra ya da 1 yıl sonra sizi korumaya devam etme ihtimali düşüktür.
200 üzerinde virüs çeşidi grip olmanıza neden olabilir (1). Dolayısıyla kısa süre önce geçirdiğiniz ve bağışıklık kazandığınız virüse karşı bağışıklık sisteminiz sizi koruyabilir. Ancak, farklı bir virüs çeşidi sizi hala grip yapabilir.
Basit bir örnekle bu hafta Ankara’da yaşayan ve gribi henüz yeni atlatmış olan biri gelecek hafta İstanbul’a gittiğinde yeni virüslerle tanışabilir ve kolayca yeniden grip olabilir. Hatta direnç kazandığı virüsleri kendisiyle birlikte İstanbula getirebilir ve diğer insanları grip yapabilir.
Influvac Tetra isimli grip aşısı bir doktor tarafından reçete edildiğinde eczanelerden 243₺ fiyat ödemesi yapılarak satın alınabilir.
Dilerseniz bu iki farklı aşının ikisini de yaptırabilirsiniz. Bu iki grip aşısı içerisinde farklı suşlar bulunmaktadır.
Aile hekiminiz size grip aşısı reçete edebilir ve aile sağlığı merkezinizde aşınızı yaptırabilirsiniz.
Grip aşınızı doktor reçetesiyle birlikte eczanelerden temin edebilirsiniz.
Aşı, kas içerisine enjekte edilir. Aç veya tok olamak aşılamayı etkilemez.
Grip aşılarının yaygın görülen yan etkilerinden biri baş ağrısıdır.
E-Nabız grip aşısı sorgulama nasıl yapılır?
Devlet, kronik hastalığı olanlar veya 65 yaş üstü herkes için ücretsiz grip aşılaması yapmaktadır.
Sizin veya ebevenlerinizin kronik hastalığı için grip aşısının ödenip ödenmediğini mi merak ediyorsunuz?
enabız mobil uygulamasına girin ve anasayfada turuncu arka plan üzerinde “İnfluenza Risk Durumu” yazan butona dokunun.
Kişisel sağlık durumunuzun herhangi bir aşı için uygun olup olmadığını tespit etmek için doktorunuza danışın. Aşılamaya karşı herhangi bir yan etki yaşarsanız lütfen bir hekime danışın.
Kaynaklar: https://grip.gov.tr/tr/grip-asisi.html
YORUM YAP