Kan Çıbanı (Fronkül)

Genellikle kıl kökü iltihabı (folikülit) enfeksiyonun ilerleyerek derin iltihaplı nodül oluşturması ile ortaya çıkar. Stafilokokkus Aureus isimli bakteri kan çıbanı (fronkül) gelişmesine en sık neden olan etkendir.

Kan çıbanı nedir?

Kıl folikülü ve çevresinin;

• Derin,
• Akut (ani ve hızlı başlangıçlı)
• Nekrotik (dokunun ölümüyle seyreden)

enfeksiyonuna kan çıbanı ya da tıbbi adıyla fronkül denir.

Çocuklarda nadir görülmesine karşın, puberte dönemi erkeklerde sıktır.

Fronkül nasıl görünür?

• Kıl foliküllerinin bulunduğu her yerde fronkül gelişebilir. Baş‐boyun, anogenital bölge lezyonların sık gözlendiği yerlerdir.
• Lezyonlar öncelikle derinin dermis tabakasında sert, ağrılı, kırmızı foliküler nodül olarak başlar.
• Takiben dermisde ağrılı apse oluşur.
• Daha sonra folikül üzerinde püstül gelişir.
• Püstülün ruptüre olması ile pürülan materyelinin drenajı olur
• Ardından iyileşme süreci başlar.
• Hastada nadiren ateş görülebilir.

Fronküloz: Bir veya daha fazla fronkülün bir yandan iyileşirken sürekli yeni fronkül gelişmesine verilen isimdir. Bu durumda nazal taşıyıcılık ve predispozan faktörler dikkatlice araştırılmalıdır.

Nasıl korunabilirsiniz?

Fronkülden korunmak veya mevcut hastalığın şiddetini hafifletmek için önemli basamak giyim stili, kötü hijyen, diyabetes mellitus gibi kolaylaştırıcı faktörlerin ortadan kaldırılmasıdır.

1. Bunun gibi cilt enfeksiyonlarından korunmanın en temel yolu cilt temizliğine dikkat etmektir.
2. Kıl kökünün havalanmasını sağlayan küçük hava yolları yani gözenekler vardır. Gözeneklerinizin tıkanması derinde iltihap gelişmesi riskini arttırır.
3. Sık sık duş alın. Açıkta olan el-yüz-kollarınızı sık sık yıkayarak gözeneklerinizi açık tutun.
4. Rahat nefes alan kıyafetler giymeye özen gösterin.
5. Terli iç çamaşırlarınızı değiştirmeyi ihmal etmeyin. Gözeneklerinizin kapanmasına ve kıl köklerinizin havasız kalmasına engel olun.
6. Gözeneklerinizin kapalı kalmasına neden olacak krem ve solüsyonları cildinize fazla miktarlarda sürmemeye gayret edin.
7. Sıcak ve nemli havalar kıl kökünde iltihap gelişmesi riskini arttıracaktır.

Tedavi

Basit tek fronkül için evde tedavi önerisi

1. Lezyon üzerine dezenfektan uygulayın. Saf ihtiyol ya da antibiyotikli sıvı sabunlar gibi.
2. Sıcak nemli bezlerle fronkül lezyonunun üzerine hafifçe bastırarak içeriğindeki iltihabın dışarıya akmasını sağlayın.
3. Lezyon içerisindeki iltihabın boşalması iyileşme hızını arttıracaktır.
4. İçindeki iltihabı boşalttığınız lezyonun üzerine dezenfektanlarla temizlik yapın.
5. Lezyonu kolonya ile de silin.
6. Kendiliğinden iyileşmesini bekleyin. İyileşmemesi halinde doktorunuza danışın.

İyileşmeyen veya çok sayıda fronkül için tedavi

Bu hastaların aile hekimlerine veya cildiye(dermatoloji) hekimlerine muayene olmaları gerekmektedir.

Topikal antibiyotik ya da antiseptikler iyileşmeyi hızlandırdığı gibi, hastalığın yayılımını da önler.

Parmakla bastırıldığında içindeki sıvı iltihabın dalgalandığı ancak apsenin boşalmadığı durumlarda temiz bir kesici ile dikkatlice lezyonun açılması sağlanabilir. Bu olgulara topikal ve sistemik antibiyotik tedavisi başlanmalıdır.

İnatçı ya da sık tekrarlayan fronküllerde uzun tedavi gerekebilir.

Tedavi edilmezse neler olabilir?

Kan çıbanı ilerlediğinde;

• Kavernöz sinüs trombozu,
• Sepsis,
• Endokardit,
• Menenjit
• Metastatik apse

görülebilir. Bunlar parmakla bastırıldığında içinde dalgalanan sıvı iltihabın olmadığı nispeten daha sert fronküllerin sıkılması veya boşaltma girişimlerinde daha sık ortaya çıkar.

Hangi doktora gitmeliyim?

Basit tek fronkül için veya evde tedavi önerileriyle iyileşmeyen fronküller için antibiyotikli kremlerin reçete edilmesi gerekebilir. Aile hekiminize veya cildiye (dermatoloji) bölümüne randevu alabilirsiniz.