Mastit Nedir?

Mastit genellikle memedeki enfeksiyon sonrasında gelişirken, nadiren de süt stazı nedeniyle gelişir. Süt stazı, emziren kadınların meme dokusunda, süt kanallarında süt birikmesidir. Meme cildinde kızarıklık, hassasiyet, şişlik, ısı artışı kaşıntı mastit belirtileri arasındadır.

Ancak, süt stazının neden olduğu mastitte de zamanla enfeksiyon gelişmektedir. Çünkü, süt kanallarından boşalamayan durgun süt, bakterilerin büyüyebileceği bir ortam sağlar.

Belirtileri

Sık görülen bazı mastit belirtileri:

• Meme cildinde kızarıklık, hassasiyet ve ısı artışı
• Memenin hacminin artması, göğüslerde büyüme, şişlik
• Meme dokusu üzerinde kaşıntı
• Meme dokusunun kalınlaşması
• Sürekli veya emzirirken gelişen meme ağrısı
• Kol altında hassasiyet
• Meme ucunda veya memenin derisinde küçük yara
• Ateş > 38.2 C

Nedenleri

Bakteriyel enfeksiyonlar ve meme dokusu içerisinde sütün birikmesi (süt stazı) mastit gelişmesine neden olabilir.

1. Bakteriyel enfeksiyon

İnsan cildinde bazı bakteriler bulunur. Cilt sağlam olduğu müddetçe bu bakteriler insana zarar vermezler. Ancak deri tahriş olduğunda veya yaralandığında kısacası derinin yekpare bütünlüğü bozulduğunda bazı bakteriler deriden içeriye girerek enfeksiyon gelişmesine neden olabilir.

Bakteriler, meme ucunun yakınında veya çevresinde, deride bulunan bir açıklıktan içeriye girerse mastite neden olabilir.

Meme ucu çatlağı gibi cilt problemleri bakterilerin meme dokusuna girmesini kolaylaştırır.

2. Süt stazı, süt kanalının tıkanması

Meme ucunda bebeğin sütü emdiği açıklık sütün memeden dışarı çıkışına izin verdiği gibi bakterilerin meme içine girişine de izin verir. Üstelik anne sütü, bakteriler için de besleyici bir ortamdır.

Süt meme dokusunun iç kısımlarında üretildikten sonra kanallarla meme ucuna doğru akar. Düzenli olarak anne sütünün dışarıya doğru akışı, yani emzirme, süt kanallarını temizler.

Eğer bu kanallardaki süt akışında yavaşlama (staz) olursa, durgun sütte enfeksiyon gelişme riski artar.

Komplikasyonlar

Mastit erken süreçte tedavi edilmezse, meme dokusundaki enfeksiyon artarak memede apse gelişmesine neden olabilir. Apsenin cerrahi drenaj ile boşaltılması gerekebilir.

Bu komplikasyondan kaçınmak için, mastit belirtilerini farkettiğinizde doktorunuza danışın.

Risk faktörleri

Aşağıdakiler gibi bazı durumlar mastit gelişme riskini arttırır:

• Meme ucu çatlağı olan anneler
• Sadece bir pozisyonda bebek emziren anneler
• Sıkı oturan, küçük veya meme ucunu tahriş edecek sütyen giyen anneler
• Daha önce mastit olan anne
• Bağışıklık sistemi zayıf anne; aşırı yorgun, uykusuz, iyi beslenemeyen anne
• Sigara içmek

Bağışıklık Sisteminizi Zirveye Taşıyın

Tanı

Çoğu mastit, klinik muayene ile tanı alır. Doktorunuz, enfeksiyonu ilk ne zaman fark ettiğinizi ve ne kadar ağrılı olduğunu sorabilir. Ayrıca, ne sıklıkta emzirdiğinizi ve kullandığınız ilaçlar olup olmadığını sorabilir.

Şiddetli bir enfeksiyonunuz varsa veya enfeksiyon tedaviye yanıt vermiyorsa, doktorunuz anne sütü numunesi isteyebilir. Enfeksiyona neden olan bakteri türü ve o tür bakteriye özel antibiyotik tedavisi numune incelenmesiyle belirlenebilir.

Nadir bir meme kanseri türü olan iltihaplı meme kanseri de başlangıçta mastit ile karışabilecek kızarıklık ve şişme gibi mastit ile benzer belirtilere sahip olabilir. Bu nedenle, mastit tedavisi almanıza rağmen meme iltihabınız düzelmiyorsa doktorunuz sizi meme kanseri yönüyle değerlendirebilir.

Doktorunuz, görüntüleme yöntemi olarak, mamografi ya da ultrason veya her ikisini de önerebilir.

Antibiyotik tedavisini tamamladıktan sonra bile mastit belirtileriniz devam ederse, meme kanserine yakalanmadığınızdan emin olmak için biyopsi yaptırmanız gerekebilir.

Tedavi

Mastitler bazen antibiyotiklerle hızlıca tedavi olurlar. Ancak bazen hastalık daha şiddetlidir ve cerrahi yaklaşımlar dahi gerekebilir.

• Antibiyotik: Bazı antibiyotikler, mastite neden olan bakteriyel enfeksiyonu ortadan kaldırabilir. Hekim tarafından reçete edilmeyen antibiyotikleri kullanmamalısınız.
• Parasetamol: Ağrı ve ateşi azaltmak için kullanılabilecek bir ilaçtır.
• İbuprofen: İbuprofen, mastit ile ilişkili ağrı, ateş ve şişliği azaltmak için kullanılabilen bir ilaçtır.

Antibiyotik tedavisi genellikle mastit enfeksiyonunu tamamen çözer. Enfeksiyon süt dokusunda değil meme dokusundadır. Emziren anneler tedavi sırasında emzirmeye devam edebilir. Hatta, tedavi süresince emzirme, memenin iyileşmesini hızlandırabilir.

Mastitisiniz varsa emzirmeye devam edebilirsiniz. Emzirmek enfeksiyonun temizlenmesine yardımcı olur. Bebeğinizi aniden sütten kesmek, mastit semptomlarınızı kötüleştirebilir.

İleri mastit vakalarında, doktor, insizyon ve drenaj adı verilen iltihabın boşaltılmasını sağlayan hafif bir cerrahi prosedür önerebilir. Bu prosedür sırasında doktor, enfeksiyon nedeniyle oluşan apselerin boşaltılmasına yardımcı olmak için küçük bir kesi yapacaktır.

Mastit nasıl önlenir?

Aşağıdaki önlemler mastiti önlemeye yardımcı olabilir:

• Meme ucunun tahrişini ve çatlamasını önlemeye özen gösterme
• Sık sık emzirme
• Emzirirken memelerinizdeki sütü tamamen boşaltana kadar emzirme
• Emzirme esnasında bir memeden diğerine geçmeden önce bu memedeki sütü tamamen boşaltmış olmalısınız (memede bekleyen süt bakteriler için besin kaynağı olmasın!)
• Göğüs pompası kullanma
• Bebeğin memeyi daha iyi kavradığı uygun bir emzirme pozisyonunda emzirme
• Bebeği emzirmeyi bir anda bırakmak yerine, bebeği sütten yavaş yavaş kesme
• Sigarayı bırakın