Kıl Kökü İltihabı (Folikülit)

Kıl kökü iltihabı (folikülit), kıl köklerinde bulunan kıl foliküllerinin enfeksiyonudur. Kıl folikülleri; kıl kökü, damarlar ve yağ bezlerinden oluşur.

Kıl köklerindeki enfeksiyona ek olarak, yağ bezleri gereğinden fazla sebum (kılların yağlanmasını sağlayan doğal yağ) üretirse sivilceler oluşur.

1. Kıl kökü iltihabı nedir?

Kıl kökü iltihabı (folikülit); yağ bezlerinden aşırı yağ üretimi olmaksızın görülen enfeksiyondur.

Sivilceler deriden kabarık ve içeleri yağ doludur. Kıl kökü enfeksiyonunda ise genelde deriden kabarık olmayan kızarıklıklar vardır.

Ancak yinede derin kıl kökü enfeksiyonu ile sivilcelerin ayrımını yapabilmek için doktorunuza başvurmalısınız.

Kıl kökü enfeksiyonu tıpkı sivilceler gibi kıl olmayan avuç içi ve ayak tabanı gibi bölgelerde görülmezler.

Sivilceler sebebiyle yoğun antibiyotikli kremler kullanımı zaman içerisinde gram negatif bakterilerin çoğalmasına zemin hazırlayabilirler. S.aureus için kullanılan kremler zaman içerisinde gram negatif bakterilerin çoğalmasıyla folikülite neden olabilir.

Kıl köklerindeki enfeksiyonu yüzeysel veya derin püstüller şeklinde görebilirsiniz. Yüzeysel kıl kökü enfeksiyonunda, genellikle enfeksiyon alanından çıkan bir kıl vardır ve kılın etrafı düz ve kızarıktır. Bunlar genellikle belirti (bulgu, semptom) vermezler. 

Derin kıl kökü enfeksiyonlarında ise kıl tarafından delinememiş kabarıklıklar veya daha geniş iltihap alanları görülebilir. Derin folikülitler yüzde sık görülürler.

2. Tanı

Kıl kökü enfeksiyonu tanısı koymak için klinik gözlem çoğunlukla yeterlidir. Tedaviye dirençli olgularda kültür alınabilir.

3. Kıl kökü iltihabı tedavisi

Kıl kökü enfeksiyonları genellike basit yüzeysel deri enfeksiyonlarıdır ve antibiyotikli kremler ile tedavi edilebilir.

3.1. Antibiyotik kremler

Kıl kökü enfeksiyonu (folikülit) için kullanılabilecek bazı antibiyotik kremler:

• Mupirosin (Bacoderm, Mupiderm, Bactroban…)
• Fucidik asit (Fucidine, Stafine, Fusix derma…)
• Klindamisin (Clindoxyl, Benzaclin…)

3.2. Antibiyotik haplar

Bazıları enfeksiyonlar ise daha derindir ve oral antibiyotik tedavisi gerekebilir. Örneğin erkeklerde sakal bölgesinde iltihap antibiyotikli kremlere direnç gösterebilir.

Bazen de kıl kökü enfeksiyonu olan lezyonlu bölgelerde ikinci bir mikrop sekonder enfeksiyona neden olabilir. Dirençli kıl kökü enfeksiyonlarında oral antibiyotik olarak 1.kuşak sefalosporinler (örn: sefaleksin) kullanılabilir.

4. Nasıl korunabiliriz?

1. Kıl kökü iltihabından korunmanın en temel yolu cilt temizliğine dikkat etmektir.
2. Kıl kökünün havalanmasını sağlayan küçük hava yolları yani gözenekler vardır. Gözeneklerinizin tıkanması derinde iltihap gelişmesi riskini arttırır.
3. Sık sık duş alın. Açıkta olan el-yüz-kollarınızı sık sık yıkayarak gözeneklerinizi açık tutun.
4. İyi havalanan pamuklu kıyafetler tercih edin. Terli iç çamaşırlarınızı değiştirmeyi ihmal etmeyin. Gözeneklerinizin kapanmasına ve kıl köklerinizin havasız kalmasına engel olun.
5. Gözeneklerinizin kapalı kalmasına neden olacak krem ve solüsyonları cildinize sürmemeye gayret edin.
6. Sıcak ve nemli havalar kıl köklerinde enfeksiyon gelişmesi riskini arttıracaktır.

5. Hangi doktora görünmeliyim?

1. Eğer birkaç küçük kıl kökü enfeksiyonunuz olduğunu farkederseniz antibiyotikli sabunlarla yıkayınız. Basit folikülitlerde işe yarayacaktır.
2. Antibiyotikli sabunlarla iyileşmeyen kıl kökü enfeksiyonu için aile hekiminize başvurabilirsiniz.
3. Derin, şiddetli ve cildin birçok alanına yayılmış enfeksiyonunuz var ise cildiye (dermatoloji) doktorunuza başvurabilirsiniz.