Instagram
YouTube
Linkedin
Saçlarımız saç foliküllerinden gelişip uzar. Deri altı kanlanma sayesinde foliküller beslenir. Kısaca saçların sağlıklı olabilmesi için derinin kanlanmasının iyi olması gerekir. Saç foliküllerine gelen kanda ise saç üretimi için gerekli vitamin, minarel ve proteinlerin olması gerekir.
Kanda gerekli besinlerin bulunmaması veya saça yeteri kadar kan akışının olmaması saçların güçsüzleşmesine ve zaman içerisinde çabucak dökülmesine neden olur.
İçindekiler
Saç sağlığı
Saç sağlığı için, saçı oluşturan kılları üreten kıl foliküllerini tanımalısınız. Kıl folikülleri cildin hemen altında saç üreten, üretip uzattığı saçı korumak için onu yağlayan ve tüm işleri yaparken yeterli besine ve oksijene ihtiyaç duyan birer minik üretim tesisidir.
Kıl foliküllerinin sağlıklı çalışmasına engel olabilecek herhangi bir durum saç dökülmesi nedeni olabilir!
Saç temizliği
Derinizden bir kıl çıkıyorsa, bu kılın çıktığı yerden içeriye mikrop da girebilir zararlı kimyasal da. Sonuç olarak, kılın çıktığı minik üretim tesisinin ağzı; saç spreyi, jöle ve hatta saçları yağlamak için kullanılan doğal yağlarla kapanması durumunda yeterli havayı alamayan kıl folikülünün sağlığı olumsuz etkilenir.
Saçlı derinizi, organik ürünler dahil yağlar ve kimyasallarla kapamanız durumunda saç sağlığı bozulur.
Ancak saç sağlığı için saçlı derinin aşırı temizliği de zararlı olabilir. Bunun nedeni ise her temizlik yaptığınızda, saçın üzerindeki kimyasalları ve kirleri alırken aynı zamanda, kıl foliküllerinin kıl üzerini korumak amacıyla ürettiği doğal yağları da almanızdır. Saçın kendi doğal koruyucu yağından mahrum kalması, onun kırılma ve dökülme riskini arttır.
Saç bakımı ve temizlikte doğru alışkanlıklar
Eğer saçınızı doğal yağlarla yağlayacaksanız ya da keratin içeren sprey sıkacaksanız özetle saçınıza her ne uygulayacak olursanız olun, saçlı derinin kapanmaması ve kirlenmemesi adına saçın uçlarına doğru uygulama yapmalısınız. Saçın deriye yakın kısmına hiçbir ürün kullanmamaya gayret edin.
Unutmayın önerilen saç temizliği gün aşırı yapılandır. Bir gün saçlar yıkanacak bir sonraki gün saçlar yıkanmayacak. Ancak bu durum bulunduğunuz iklim ve yaşam şartlarınıza göre değişir. Eğer çok terliyorsanız ve saçlarınız daha çok yağlanıyorsa daha çok saç temizliği yapmanız gerekebilir.
Saç Bakım Rutini Nasıl Olmalı?
Saçların beslenmesi
Eğer sağlıklı beslenmesini istediğimiz organ böbrekleriniz ya da akciğerleriniz olsaydı, sağlıklı beslenmenizin yeterli olacağını söyleyebilirdim.
Ancak saçınızın yani her bir kıl folikülünün sağlıklı beslenmesini istiyorsanız dünyanın en iyi beslenme alışkanlıklarını edinmiş olmanız bile yeterli gelmeyebilir. Kan tahlilinizin temiz olması ve bütün vitaminlere sahip olmanız da yeterli gelmeyebilir. Bunun nedeni, kıl foliküllerinin sağlıklı beslenebilmesi için kan değerlerinin muntazam olmasının yeterli olmamasıdır.
Karaciğerinize, böbreklerinize veya akciğerleriniz gibi iç organlarınıza kanın ulaşması son derece kolaydır. El ve ayak parmaklarına kanın ulaşması nispeten daha zordur. Bunun nedeni kalbe uzak olmalarıdır. Ancak saçlı deriye kanın ulaşması çok daha zordur. Çünkü saçlı deri hem kalbin yukarısında kalır hem de kan saçlı deride büyük ve güçlü damarlarla değil küçük damarlarla ulaştırılır.
Elinizi başınıza götürün ve saçlı derinizdeki damarları hissetmeye çalışın. Şimdi el bileğinize ve ayak bileklerinize dokunun ve damarları hissetmeye çalışın. Saçlı deriye giden kanın ne kadar zorlu küçük damarlardan gittiğini hissedin.
Saç, kafatasının üzerindeki deriden çıkar. Kafatası, cilde son derece yakın ve geniş kemiklerden oluşur. Bunun sonucunda yeterli kanın saçlı deriye ve her bir kıl folikülüne ulaşabilmesini zorlaşır. Eğer kan basıncı yeteri kadar kuvvetli değilse, eğer kalp atışları yeteri kadar düzenli değilse, kıl foliküllerine yeterli kan ulaşamayabilir.
Kan değerleriniz muntazam olsa bile, kanınızdaki vitamin ve mineraller başta olmak üzere besinlerin ve yeterli oksijenin kıl foliküllerinizin tamamına yeteri kadar ulaşabilmesi gerekir. Bunun için için kanı, göğüs kafesinizin içinden başınıza, oradan kafatasınız ile saçlı deriniz arasındaki daracık alanlara yeterli kuvvette gönderilmesi gerekir.
Saçlı deriye ve dolayısıyla her bir kıl folikülüne yeterli kanın gönderilebilmesi için güçlü bir kalbiniz olmalıdır.
Düzenli yapılan egzersiz ve spor sadece kaslarınızı değil aynı zamanda kalbinizi de güçlendirir. Güçlü kalp belki şu ana kadar zorluğunu farketmediğiniz saçlı deriye kan gönderme işini daha iyi başarır.
Stres saç dökülmesini neden arttırır?
Stresin saç dökülmesini neden arttırdığı net olarak bilinemese de tahminlerimiz düzensiz kan akışı üzerinde yoğunlaşıyor.
Stres durumunda kalbin kanı pompalama ritmi yani kalp atımları düzensizleşiyor. Kalp düzensiz pompalama yaptığında evet bazen daha hızlı ve daha güçlü kan pompalıyor olsa bile damarlarda kanın stabil akışı bozuluyor. Kanın stabil akışı bozulduğunda saçlı deri üzerindeki kıl folikülleri dahil olmak üzere hemen her hücreye bezin ve oksijen gönderilmesi buna ek olarak hücresel atıkların toplanması düzensiz hale geliyor.
Kan dolaşımı, kalp ve damarların düzenli çalışması bir ülkenin ulaşım altyapısı gibidir. Gerekli her şey olsa dahi gerektiğinde ulaşım sağlanamazsa zarar görürsünüz.
Özetle, stres kalp atım ritmini ve kalbin damarlara kan pompalama ritmini bozar. Bu durumda saçlı deriye ulaşması gereken kanın zamanlamasında ve miktarında bozulmalar görülebilir. Bu durum saçlı deride kıl foliküllerinin beslenme ve hücresel atıklardan kurtulma düzenini bozabilir. Bu nedenle güçten düşen kıl foliküllerinin, besledikleri kılı düşürme riskleri artar.
Sağlıklı beslenme
Saçlı derinin temizliğini doğru şekilde yapmayı öğrendiniz. Düzenli egzersiz de yapıyorsunuz ve artık güçlü bir kalbiniz var. Buna rağmen, eğer kanınızda yeterli besin yoksa hala saçınız dökülebilir.
Saçlı deride kıl foliküllerinin sağlıklı şekilde kıl uzatıp büyütebilmeleri için oksijene ve çeşitli besinlere ihtiyacı var. B vitaminleri, C vitamini, D vitamini gibi vitaminlerin ya da çinko, magnezyum ve demir gibi minerallerin eksikliği saçlı deride kıl foliküllerinin güçten düşmesine neden olabilir.
Saçlı deride her bir kıl folikülünün güçlü ve sağlıklı olması için sağlıklı beslenmeye dikkat etmelisiniz.
Saçlı deri hastalıkları
Eğer sağlıklı besleniyorsanız, kalbiniz ve kan dolaşımınız güçlüyse saç temizliğini de doğru yapıyorsanız buna rağmen saçlarınız dökülüyorsa saçlı derinizde bir cilt hastalığınız olabilir.
Bakteriler saçlı deride kıl foliküllerinde enfeksiyona neden olabilir. Buna kıl kökü iltihabı denir. Mantarlar saçlı deride keratinle beslenerek çoğalabilir ve cilt ile kıllara zarar verebilir.
Saçlı derinizde;
- kaşıntı
- kızarıklık
- kabarıklık
- sivilce
- yüksek ateş (cildin bir kısmının daha sıcak olması)
- kepek
gibi belirtiler varsa aile hekiminize başvurabilirsiniz. Aile hekiminiz sizi bir cilt hastalıkları uzmanına yönlendirebilir.
Saç sağlığını etkileyen diğer unsurlar
Hormonlar metabolizma hızını, kalp atış hızını ve hücrelere ulaşacak kan hacmini etkileyerek etkileyerek saç sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Erkek hormonu olan Dihidrotestosteron (DHT) maruz kalması saçlı deride saç dökülmelerine neden olabilir. Buna erkek tipi saç dökülmesi ya da Androgenetik Alopesi denir.
Erkek Tipi Saç Dökülmesi, Androgenetik Alopesi
Bazen de vücudun kendisi kendisine zarar verir. Bu şekilde ortaya çıkan hastalıklara otoimmün hastalıklar denir. Vücudun keni saçına zarar verdiği hastalığın adı ise Alopesi Areata’dır. Siz bu hastalığı saçkıran ya da kılkıran olarak duymuş olabilirsiniz.
Saçkıran, Kılkıran, Alopesi Areata nedir?
Saç dökülmesinin nedenleri
- Çeşitli hastalıklar için kullanılan bazı ilaçlar yan etki olarak saçlarda dökülme yapabilir.
- Kansızlık, B12 vitamini eksikliği, D vitamini eksikliği, C vitamini eksikliği veya çinko eksikliği saç dökülmelerine neden olabilir. Saç dökülmeleriniz varsa öncesinde kan tahlili yaptırarak tam kan sayımı, Vitamin B12 ve Vitamin D ile çinko düzeylerinizi kontrol ettirebilirsiniz.
- Özellikle sonbaharda olmak üzere mevsim geçişlerinde geçici süreyle yoğun saç dökülmeleri olabilir.
- Stres durumlarında saçlar daha hızlı dökülür.
- Kirli sularla saçı yıkamak saç dökülmelerine neden olabilir.
- Tiroid hormonunun az çalışması yani hipotiroidi kanın olması gerektiğinden daha yavaş pompalanmasına neden olur. Saç derisinde kanlanma azalabilir ve saç dökülmesine neden olabilir.
- Androjen hormonu zaman içerisinde erkek tipi saç dökülmesine yani Androgenetik Alopesiye neden olabilir.
- Otoimmün hastalıklar saçkıran ya da kılkıran hastalığı olarak bilinen Alopesi Areataya neden olabilir.
Saç dökülmesinin çözümleri
Saç dökülmesinin çözümleri temelde saç dökülmesine neden olan şeylerden uzak durmakla olur. Saç dökülmesine karşı şu yöntemler de saç sağlığınıza olumlu etki edebilir:
- Saç derinize masaj yapmanızı sağlayacak seyrek taraklar ile saçlarınızı hafif hafif tarayarak derinize masaj yapmanız, o bölgede vazodilatasyonu uyararak kan damarlarının genişlemesini sağlar ve saç foliküllerinin daha iyi kanlanmasına yardımcı olur. İyi kanlanan saç, iyi beslenerek daha güçlü ve gür görünür.
- Vücudun tüm hücreleri için iyi bir kan dolaşımına, iyi bir kan dolaşımı için ise iyi çalışan güçlü bir kalbe ihtiyacı var. Düzenli yapılan egzersizler sadece gözle görünür kaslarınızın değil aynı zamanda kalp kaslarınızın da güçlü olmasını sağlar. Sağlıklı saç folikülleri ve iyi kanlanma için düzenli egzersiz yapmayı ihmal etmeyin!
- Minoksidil içeren şampuanlar ve spreyler kullanmak saçlı deride vazodilatasyon yaparak saçlarınızın güçlenmesine yardımcı olur.
- Doğal ve organik besinlerle sağlıklı beslenmek tüm bedeninizin daha güçlü olmasını sağlayacaktır. Taze ve doğal sebze ve meyve tüketmeye gayret edin.
- Demir eksikliği anemisi kanda oksijen taşıma kapasitesini azaltır. Saçlara yeteri kadar oksijen gidemezse saç dökülmesini artar. Demir oranı yüksek olan yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, roka, pazı, maydanoz, nane gibi) ve hayvansal bazı besinler (kırmızı et, süt, özellikle tavuk ciğeri gibi) besinler demir eksikliğine bağlı gelişen saç dökülmelerinize iyi gelecektir.
- C vitamini bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek saçlarınızı korur. Portakal, greyfurt, karpuz, çilek gibi meyvelerden C vitamini alabilirsiniz.
- E vitamini saçların sağlıklı uzaması için ihtiyaç duyulan vitaminlerden biridir. Ceviz, fındık, badem gibi kuru yemişlerden E vitamini alabilirsiniz.
- Çinko saç köklerini güçlendirir ve hormonları düzenler. Çinko eksikliği; saç dökülmesi ve cilt lezyonları gelişmesine neden olabilir. Balıklar ve midye, karides gibi deniz ürünlerinden çinko alabilirsiniz.
- A vitamini saç derisini korur ve saç köklerinin güçlenmesini sağlar. Havuçtan A vitamini alabilirsiniz.
- Sarımsak: Saç derisini toksinlerden temizler ve saçlı derinin kan dolaşımını arttırır. Sarımsağı çiğ yutmanız ya da ezilmiş sarımsağı çeşitli karışımlarla saç derisine sürmeniz saçlarınızı güçlendirecektir.
- Protein eksiklikleri yeni saç üretimini yavaşlatabilir. Et, süt, yumurta, yulaf gibi besinlerden protein alabilirsiniz.
- Saçların düzenli temizliğinin yapılmaması veya kirli sularla saç temizliği saç dökülmesini arttırır. Kirli hava da benzer bir etkiye neden olur.
- Saçların uzunluğu arttıkça saç köklerinin taşıması gereken ağırlıkta artacaktır. Uzun saçlar daha ağır olduklarından dolayı daha çabuk dökülürler. Saçların kısa kestirilmesi saç kaybını azaltacaktır.
- Stres durumunda kalbin kan pompalama ritmi stabilliğini kaybeder. Bu durum hemen her hücremiz için sağlıksız bir durumdur. Stabil şekilde temiz kana ulaşamayan saç folikülleri gücünü yitirir ve saçlar daha erken dökülmeye başlar.
Saç dökülmeleri için hangi doktora gidilir?
- Geçici süreyle saç dökülmeleri stres, kirli su veya mevsim geçişleri gibi nedenlerle normal olabilir.
- Sıklaşan ve devam eden saç dökülmeleriniz için aile hekiminize danışabilirsiniz.
- Saçınızın sadece bir bölümünde sınırları belirgin veya kaşıntılı veya kızarık kafa derisiyle birlikte saç dökülmeleriniz varsa, ilaç kullanmanıza rağmen saç dökülmeleriniz hafiflemiyorsa dermatoloji (cildiye) bölümüne randevu alabilirsiniz.
