Sakal Mantarı (Tinea Barbae)

Erkeklerde sakal ve bıyık bölgesinde görülen yüzeyel mantar enfeksiyonlarına sakal mantarı (tinea barbae) denir.

Hasta kişilerden doğrudan temasla bulaşabilir. Hastalıklı bölge ile temas etmiş materyeller ile dolaylı olarak bulaşabilir. Hayvanlardan insana ya da insandan insana bulaşabilir. Hayvancılıkla uğraşan tarım işçilerinde hayvandan insana bulaş sebebiyle sık görülür.

Nedenleri

İnsandan insana bulaşta önemli sebeplerden biri iyi temizlenmemiş ve yeteri kadar sterilize olmamış tıraş malzemeleridir. Ortak kullanılan tıraş malzemeleri ile bulaş olabilir. Bu nedenle berber hastalığı olarakta bilinir. Tek kullanımlık tıraş malzemelerinin kullanımının yaygınlaşması sakalda mantar görülme riskini azaltmıştır.

Kişisel hijyen ve bakımın artmasıyla toplumda görülme sıklığı oldukça azalmıştır.

Kıllı bölgeleri tuttuğu için kıl kökü iltihabı (folikülit) ile ayrımını yapabilmek önemlidir. Tinea barbae bir mantar hastalığı iken kıl kökü iltihabı bir baktariyel hastalıktır ve tedavi protokolleri farklıdır. Sakal bölgenizde kızarıklık, kabarıklık veya kaşıntı görürseniz doktorunuza başvurunuz.

Nasıl korunabilirim?

1. Kullanılan havluların temizliğine ve kimlerle ortak kullanıldığına dikkat etmek gerekir. Hasta kişi özel havlu kullanmalı, havlusunu başkalarıyla paylaşmamalıdır.
2. Sakal veya bıyık tıraşı olurken her seferinde yeni/temiz tıraş bıçakları kullanılmalıdır.
3. Hasta kişilere veya şüpheli hayvan teması sonrası sakal tıraşı olunmalı ve sakal bölgesi dezenfekte edilmelidir.
4. Eğer ayağınızda, kasığınızda veya vücudunuzun bir başka yerinde mantar hastalığı var ise bu bölgeleri kaşıdıktan sonra sakalınızı kaşımayın!
5. Uzun sakallar, sakal bölgesindeki cildin havasız kalmasına neden olabilir. Bu nedenle sakalları kısaltmak koruyucudur.
6. Sakalların ıslak veya nemli kalması sakal mantarı riskini arttırır.

Sakaldaki mantar hastalığı genellikle vücudun bir başka yerindeki yüzeysel (cilt) mantar enfeksiyonundan bulaşmıştır. Ciltteki mantar enfeksiyonlarının neden oluştuğu ve onlardan nasıl korunacağınızı öğrenmek için,

Yüzeyel mantar enfeksiyonları (Dermatofitozlar – Tinea)

Tedavi

Topikal tedavi için antifungal krem veya pomadlar verilebilir. Sistemik tedavi olarak 1 gr/gün griseofulvin, klinik iyileşmenin 2-3 hafta sonrasına kadar verilebilir.

Hastalığın şiddetine göre Flukonazol, İtrakonazol veya Terbinafin’de sistemik olarak verilebilir.

Tinea barbae (sakal mantarı) tedavisi için hangi doktora gitmeliyim?

• Tinea barbae (sakal mantarı) tedavisi için cildiye doktoruna randevu alabilirsiniz.
• Yeni başlayan sakalda kaşıntı veya sakalda değişiklikler için öncelikle aile hekiminize danışabilirsiniz.

Yüzeyel mantar enfeksiyonları klinik olarak enfeksiyonunun görüldüğü yerlere göre;

• Ayakta görülen mantar enfeksiyonu: Tinea pedis
• Tırnaklarda görülen mantar enfeksiyonu: Onikomikoz veya Tinea ungium
• Elde görülen mantar enfeksiyonu: Tinea manum
• Vücutta görülen mantar enfeksiyonları: Tinea corporis 
• Başta, saçlı deride görülen mantar enfeksiyonu: Tinea capitis 
• Sakallı bölgede görülen mantar enfeksiyonu: Tinea barbae
• Kasıkta görülen mantar enfeksiyonu: Tinea inguinalis
• Steroid kullananlarda görülebilen, Tinea inkognito

şeklinde sınıflandırılabilmektedir.