Tırnakta mantarların neden olduğu yüzeyel mantar enfeksiyonlarına onikomikoz denir. Tırnak mantarı (Tinea Ungium) tırnağın sert dokusuna yerleşmiş mantar hastalığıdır.

Tırnaklar kan damarı içermez bu nedenle ağızdan alınan haplarla tedavi olmaları pek mümkün değildir. Tırnaklar serttir. Kremlerin veya spreylerin tırnaktan emilmesi ve tedaviyi sağlaması da pek mümkün değildir. Tırnak mantarı nasıl tedavi edilir?

Tırnak mantarı

Onikomikozis tüm tırnak hastalıklarının %20’sini oluşturur.
Onikomikozların yaklaşık %85’ine dermatofitler neden olur (Tinea ungium).
Tinea ungium hastalığı olan hastaların büyük çoğunluğunda sıklıkla ayakta olmak üzere vücudun başka bölgelerinde de dermatofit enfeksiyonları vardır.
Tinea pedisi olan neredeyse 3 hastadan birinde onikomikozis eşlik eder.

Onikomikozlu tırnaklar, dermatofitoz enfeksiyonlarının vücuda yayılması için rezervuar görevi görür. Tırnakta bekleyen mantarlar uygun sıcaklıkta ve nemli ayaklarda ayak mantarına neden olur. Daha sonra kaşımayala ellere ve vücudun başka yerlerine bulaşabilir. Bu sebeple onikomikoz tedavisi önemlidir.

Onikomikoz ile tırnakta sarımtırak-kahverengi bir renk değişikliği başlar. Daha sonra renk değişimi bütün tırnağı kaplayabilir. Tırnak altında keratin tabakasında kalınlaşma görülür. Artık rengi değişmiş ve daha kalın bir tırnak haline gelmiştir. Tırnağın şekli bozlulmuştur ve simetrisini, doğal şeklini kaybedebilir. Bu tırnak kolay kırılabilir, opaklaşabilir ve tırnak makasıyla kesmek artık zorlaşmıştır.

Tırnak mantarları (Onikomikozis, Tinea Ungium) — Tırnak mantarı

Klinik tipleri

Distal sublingual onikomikoz

Onikomikozlar içerisinde en sık görülenidir. Enfeksiyon, tırnağın distal (topuğa uzak) ucu ya da tırnağın yanlarından kahverengi-sarımtırak ya da beyazımsı renk değişikliği ile başlar. Hastalık ilerledikçe keratinizasyon gelişir ve tırnak kalınlaşır. Tırnağın doğal görünümü bozulur. Tedavi edilmezse zamanla tırnağın tamamı etkilenir.

Yüzeyel beyaz onikomikoz

Tırnak yüzeyinde yer yer beyaz/gri lekelenmeler vardır.

Proksimal subungual onikomikoz

En az sıklıkta görülür. Tırnak tabakasının proksimal (topuğa yakın) kısmında beyazımsı-kahverengi alanlar şeklinde görülür. İmmün sistemi baskılanmış hastalarda bu form daha sık görülür.

Total distrofik onikomikoz

Bu form, tüm onikomikozların son evresine verilen isimdir. Artık son evreye gelinmiştir. Tırnak mantar enfeksiyonundan tamamen etkilenmiştir. Kalın ve distrofik bir görünümü vardır.

Tedavi

Onikomikozis tedavisinde hedef mantarsız gelişen, yeni ve hastalıksız bir tırnağa sahip olmaktır. Ayak tırnakları ortalama ayda 1 mm uzar. Ayak tırnağının tamamen yenilenmesi için gereken süre yaklaşık 16-18 aydır. Bu nedenle onikomikozis tedavisinde, tedaviye başlandıktan sonra önerilen takip süresi 16-18 aydır.

El tırnağının tamamen yenilenmesi ise yaklaşık 4-6 ay sürer. Bu sebeple el tırnaklarının onikomikozisinde 4-6 ay takip yeterlidir.

Topikal tedavi

Tırnak keratini sert ve kompaktır bu nedenle krem ve solüsyon gibi ilaçların tırnağa penetrasyonu zor ve bu ilaçların başarı olasılığı düşüktür.

Topikal antifungaller, tırnak cilası şeklinde uygulandığında etkinlikleri artar. Tırnak cilası sürüldükten sonra taşıyıcılar buharlaşırlar, tırnak üzerinde ilacın etken maddesi oklüzif bir örtü gibi tırnağı kaplar. Bu durumda ilacın difüzyonunu ve etkinliğini arttırır.

Topikal onikomikozis tedavisinde kullanılabilecek ilaçlar;