Corona Virüs Hastalığı 2019 (COVID-19)

Corona virüs; grip benzeri hastalıklara neden olan diğer virüsler gibi virüstür ancak alışkın olduğumuz virüslerden daha güçlü ve çok daha bulaşıcıdır.

02 Mar 2020 — Son güncelleme:
Paylaş:
koronavirüs - COVID-19 korona Corona virus - hekimimyanimda.com

Corona (korona) virüs, soğuk algınlığı, Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) ve Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) gibi hastalıklara neden olabilecek bir virüs ailesidir.

Giriş

Corona virüsler zoonotiktir. Bu, insanlarda gelişmeden önce hayvanlarda geliştikleri anlamına gelir. Virüsün hayvandan insanlara geçmesi için, birinin corona virüs ile enfekte olan bir hayvanla temasa geçmesi gerekir.

Virüs insanlarda geliştiğinde ise, corona virüsler solunum damlacıkları yoluyla kişiden kişiye yayılabilir. Tıpkı diğer grip enfeksiyonları gibi.

Öksürük veya hapşırmadaki damlacıklar viral materyaller içerebilir ve havadaki damlacık sizin solunum yollarınıza ulaştığında sizde hastalığın başlamasına neden olabilir. Benzer şekilde, öksürük ve hapşırmadaki damlacıklardan korunmak corona virüsten korunmayı sağlar.

Yakın zamanda uluslararası seyahat etmediyseniz veya virüs tanısı konmuş biriyle yakınlaşmadıysanız yeni corona virüs hastalığı için endişelenmenize gerek yoktur.

Virüs şimdi şiddetli akut solunum sendromu corona virüs 2 (SARS-CoV-2) olarak biliniyor. Neden olduğu hastalığa 2019 corona virüs hastalığı (COVID-19) deniyor.

Corona virüs belirtileri

Yeni tip corona (korona) virüsü yani COVID-19 başlangıçta herhangi bir belirti göstermeyebilir.

COVID-19 belirtileri ve semptomları, maruziyetten 2 gün ila 2 hafta sonra ortaya çıkabilir ve şunları içerebilir: (1)

  • Yüksek ateş
  • Öksürük (zamanla şiddetlenen öksürük)
  • Nefes almakta güçlük

Wuhan’daki hastanelere kabul edilen 138 kişide yapılan çalışmaya göre en sık görülen belirtiler şöyle: (2)

  1. Hastalığın başlangıcında en sık görülen semptom yüksek ateş idi (136 [% 98.6])
  2. Yorgunluk (96 [% 69.6])
  3. Kuru öksürük (82 [% 59.4])
  4. Kas ağrısı (Miyalji) (48 [% 34.8])
  5. Nefes almakta güçlük (Dispne) (43 [% 31.2])

COVID-19 belirtileri çok hafif ila çok şiddetli arasında değişebilir. Yaşlılarda veya kalp hastalığı gibi zaten başka sağlık problemleri olanlarda hastalık belirtileri daha şiddetli seyredebilir. Bu özelliği grip gibi diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarına benzer.

Yakın zamanlarda uluslararası seyahat yaptıysanız ve bu belirtilere sahipseniz mutlaka doktorunuza danışın.

Yukarıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız ve son 14 gün içinde uluslararası seyahat ettiyseniz veya son 14 gün içinde COVID-19 tanısı konmuş biriyle yakınlaştıysanız, hemen doktorunuza danışın.

Corona virüs nasıl bulaşır?

Yeni corona virüsün ne kadar bulaşıcı olduğu tam olarak bilinmemektedir.

Yakın temasta olanlar arasında insandan insana yayılıyor gibi görünüyor. Virüsü olan biri öksürdüğünde veya hapşırdığında serbest bırakılan solunum damlacıkları ile virüs bulaşabilir.

Corona virüsten nasıl korunabilirim?

Yeni corona virüs (COVID-19) enfeksiyonunu önlemek için henüz herhangi bir aşı üretilmedi.

Yeni corona virüs (COVID-19) enfeksiyonundan korunmanın en iyi yolu bu virüse maruz kalmaktan kaçınmaktır.

DSÖ (dünya sağlık örgütü) ve CDC (ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri), yeni corona virüslerden korunmak için aşağıdaki standart solunum yolu virüslerinden korunma önlemlerinin alınmasını tavsiye eder.

  • Ellerinizi sık sık sabun ve su ile en az 20 saniye yıkayın veya en az %60 alkol içeren alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanın. (Kolonyalarda yaklaşık %70-90 alkol bulunur.)
  • Öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda elinizle veya kolunuzla ağzınızı ve burnunuzu kapatın.
  • Eğer elleriniz temiz değilse, gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.
  • Öksürük, ateş, hapşırma gibi grip belirtilerine benzer belirtileri olanlardan uzak durun.
  • Hastaysanız bulaşıkları, bardakları, yatak takımlarını ve diğer ev eşyalarını paylaşmaktan kaçının.
  • Sık dokunduğunuz yüzeyleri temizleyin ve dezenfekte edin.
  • Grip benzeri hastalık belirtileriniz varsa okula veya işe gitmeyin, toplu taşıma kullanmayın ve alışveriş merkezi veya pazar gibi kalabalık ortamlara gitmeyin.

CDC sağlıklı insanların COVID-19 dahil solunum hastalıklarından korumak için bir yüz maskesi takmasını önermez. Ancak bir sağlık uzmanı size maske takmayı öneriyorsa takın.

Yüz maskeleri, hastalığın başkalarına yayılmasını önlemek için COVID-19 semptomları gösteren kişiler tarafından kullanılmalıdır. Yüz maskelerinin kullanımı, sağlık çalışanları ve evde veya bir sağlık kuruluşunda corona virüs hastası birine bakan kişiler için çok önemlidir.

DSÖ ayrıca şunları yapmanızı önerir:

  • Çiğ veya az pişmiş et veya hayvan organları yemekten kaçının.
  • Yakın zamanda yeni corona virüs vakaları olan bölgelerde canlı hayvan pazarlarını ziyaret ediyorsanız, canlı hayvanlarla ve dokundukları yüzeylerle temastan kaçının.

HekimimYanimda.com olarak corona virüs dahil solunum yollarını tutan viral enfeksiyonlardan genel olarak korunmanız için şu önerileri de ekleyelim:

  • Öksüren, hapşıran, burnu akan ve görünüşüyle soğuk algınlığı olduğunu düşündüren kişilere 1 metreden daha fazla yaklaşmamaya gayret gösteriniz.
  • Çantanızda küçük bir kolonya bulundurunuz. Toplu taşımalarda, topluma açık tuvalet kullanımı sonrasında ve benzeri kullanımı zorunlu ancak enfeksiyon odağı olabilen yerlere temaslardan sonra ellerin kolonya ile temizlenmesi zarflı virüslerden koruyucudur. Misafirlerinize de önce kolonya tutun.
  • Hapşıran ya da öksüren hasta mendil taşımalı ve öksürme/hapşırma anında ağzını kapamalıdır.Çevrenizdeki insanların yüzlerine öksürmemeye, hapşırmamaya gayret ediniz. Hapşırma gibi durumlarda mikrobun yayılmaması için yanınızda mendil taşımanız diğer insanlar için koruyucudur. Bu bilincin topluma yerleşmesi toplum için koruyucudur.

Koronovirüsler ölümcül olabiliyor ancak virüs her girdiği bedende aynı sonuçlara neden olmuyor. Özellikle hipertansiyon ve diyabet gibi hastalığı olanlarda corona virüs belirtileri daha şiddetli görülüyor.

Wuhan’daki hastanelere kabul edilen 138 kişide yapılan çalışmaya göre: 138 hastanın 64’ünde (% 46.4) 1 veya daha fazla eşlik eden tıbbi durum vardı. Hipertansiyon (% 31.2), diyabet (% 10.1), kardiyovasküler hastalık (% 14.5) ve malignite (% 7.2) en yaygın birlikte var olan durumlardı.

Burada kişilerin beden ve bağışıklık sistemleri arasındaki farklar belirleyici oluyor. Tıpkı grip gibi düşünün, aynı ortamdaki herkese bulaşıyor ancak herkes aynı şiddette hasta olmuyor. Corona virüsler dahil olmak üzere benzer tüm bulaşıcı hastalıkları daha hafif atlatmanız için şu notları düşelim:

  • Ne kadar çok hastalığınız var ise bedeninize yeni eklenen her hastalık o kadar şiddetli olur. Tüm hastalıklara karşı korunma tedbirlerini her zaman almalısınız.
  • Bedeniniz ne kadar yorgun ve güçsüz ise kalp kasınız ne kadar zayıf ise, kan damarlarınız ne kadar yetersiz ise tüm hastalıklar o kadar şiddetli olur. Düzenli Spor ve Egzersiz yapmayı ihmal etmeyin.
  • Bağışıklık sistemi, vücuttaki mikroplara karşı vücudu koruyan güçtür. Sağlıklı ve dengeli beslenme, bol antioksidan tüketme ve vitamin ile mineraller açısından eksiklik yaşamamak bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunur. Beslenme ve Diyet hakkında doğru bilgiler edinin ve doğru beslenin.

Tanı

Eğer yakın bir tarihte uluslararası seyahat yaptıysanız ve COVID-19 belirtileriniz varsa, doktorunuza başvurun. Doktorunuza son zamanlarda yaptığınız seyahatlerden bahsedin. Ayrıca COVID-19 teşhisi konmuş biriyle yakın temasınız olup olmadığını doktorunuza bildirin.

Doktorunuz test için göndermek üzere bir tükürük örneği (balgam), bir burun çubuğu ve bir boğaz çubuğu da dahil olmak üzere örnekler alabilir.

COVID-19’un en ciddi komplikasyonu, 2019 yeni corona virüs enfekte pnömoni (NCIP =new corona infection pneumonia) olarak adlandırılan bir pnömoni (zatürre)’dir.

Tedavi

Henüz COVID-19 için önerilen spesifik bir antiviral tedavi bulunmamaktadır. Tedavi semptomları hafifletmeye yöneliktir ve şunları içerebilir:

  • Ağrı kesiciler
  • Öksürük şurupları veya öksürük hapları
  • Dinlenme
  • Sıvı alımı

Ayrıca tedavi için şunlar yapılabilir:

  • Antiviral veya retroviral ilaçlar
  • Mekanik ventilasyon gibi solunum desteği
  • Akciğer hasarını azaltabilmek adına steroidler
  • Kan plazma transfüzyonları

Hastalığın tedavisi süresince, hastanın toplumun geri kalanından mümkün olduğu kadar izole edilmesi gerekir. Toplumsal korunma için anahtar kelime karantina‘dır.

COVID-19’unuz olduğunu düşünüyorsanız, sağlık kurumundan içeri girmeden önce hastane personeline durumunuzu söyleyin. Doktor ve sağlık ekibi şunları yapabilir:

  • Hastalık önleme protokolleri
  • Diğer hastalara hastalık bulaştırmamanız için ayrı oda
  • Diğer insanlara hastalık bulaştırmamanız için maske

Komplikasyonlar

COVID-19’un en ciddi komplikasyonu, 2019 yeni corona virüs enfekte pnömoni (NCIP =new corona infection pneumonia) olarak adlandırılan bir pnömoni (zatürre)‘dir.

Wuhan’daki hastanelere kabul edilen 138 kişide yapılan 2020 yılı çalışmasının sonuçları, hastaneye kabul edilenlerin yüzde 26’sının ciddi vakalar olduğunu ve yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) tedavi edilmesi gerektiğini gösterdi. (2)

  • akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS)
  • düzensiz kalp atışı (aritmi)
  • kardiyovasküler şok
  • şiddetli kas ağrısı
  • yorgunluk
  • kalp hasarı veya kalp krizi

Kaynaklar:
– T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 (2019-n CoV HASTALIĞI) REHBERİ
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/
https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2761044
https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200214-sitrep-25-covid-19.pdf