COVID-19: Yüzeylerde Ne Kadar Süre Hayatta Kalır?

Yüzeylere bulaşmış yeni corona virüsün, bir başkasına bulaştığında onu enfekte edebilecek kadar hayatta kalabileceği süre ne kadardır?

A. Giriş

COVID-19’a neden olan virüsün (SARS-CoV-2) yüzeylerde ne kadar süre hayatta kaldığı kesin olarak bilinmiyor, ancak özellikleri diğer koronavirüslere benziyor.

Yüzey tipine bağlı olarak, virüsün sadece birkaç saat ila birkaç gün arasında hayatta kalabileceği tahmin ediliyor. Bu süre, farklı koşullar altında değişebilir. (örn. yüzey tipi, ortam sıcaklığı veya nemi gibi)

COVID-19’a neden olan virüsün (SARS-CoV-2) yaklaşık olarak şu sürelerde hayatta kalabiliyor.

• Aerosol (damlacık): 3 saat
• Bakır: 4 saat
• Karton: 24 saat
• Plastik: 72 saat
• Paslanmaz çelik: 72 saat

Herhangi bir yüzeye COVID19 bulaştığını düşünüyorsanız, virüsü öldürmek ve kendinizi ve virüslerden korumak için basit bir dezenfektanla o yüzeyleri temizleyin. Ellerinizi sabunlu suyla yıkayın veya alkol bazlı bir dezenfektanla dezenfekte edin veya kolonya ile dezenfekte edin. Uzun süreli kolonya veya dezenfektan kullanmak ellerinizi tahriş edebilir bu nedenle en iyisi ellerinizi doğru şekilde yıkamanızdır. Ellerinizi dezenfekte etmeden ağzınıza, burnunuza veya gözlerinize dokunmaktan kaçının.

COVID-19’lu bir bireye yakın yaşıyorsanız, sağlık çalışanıysanız, sık sık evinizden dışarı çıkıyorsanız veya COVID-19 ile temas riski yüksek bir işte çalışıyorsanız virüs taşıma riski olan yüzeyleri sık sık yıkamak iyi bir önlem olacaktır.

Çoğu yüzey temizleyici temizlik ürünleri virüsü öldürmek için yeterlidir.

B. Detaylar

New England Tıp Dergisi, virüsün kontrollü laboratuvar ortamında farklı yüzeylerde ne kadar süre stabil kalabileceğini test eden bir çalışma yayınladı.

Bu çalışmada Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan yeni tip corona virüs (SARS-CoV-2) ile bu virüse en çok benzeyen ilişkili insan koronavirüsü olan SARS-CoV-1 kıyaslandı.

Bu çalışmaya göre;

• Yeni corona virüs (SARS-CoV-2), 3 saat boyunca aerosollerde yaşayabilir. Bu aerosoller hapşırma ve öksürme esnasında ağızdan çıkan damlacıkları temsil eder.
• Yeni corona virüs SARS-CoV-2, plastik ve paslanmaz çelikte, bakır ve kartona göre daha uzun süre hayatta kalabiliyordu. Canlı virüs, bu yüzeylere uygulandıktan sonra 72 saate kadar canlı kalabiliyordu.
• Bakır üzerine uygulandıktan 4 saat sonra hiç canlı SARS-CoV-2 ölçülmedi ve 8 saat sonra ise hiç canlı SARS-CoV-1 ölçülmedi.
• Kartonda 24 saat sonra hiç canlı SARS-CoV-2 ölçülmedi ve 8 saat sonra hiç canlı SARS-CoV-1 ölçülmedi.
• Her iki virüsün de en uzun süre yaşayabildiği yüzey paslanmaz çelik ve plastiktir.
• Paslanmaz çelik üzerindeki SARS-CoV-2‘lerin yarısının ölmesi yaklaşık 5 buçuk saat sürer
• Plastik üzerindeki SARS-CoV-2‘lerin yarısının ölmesi yaklaşık 7 saat sürer
• SARS-CoV-1 ve SARS-CoV-2 virüslerinin, karton dışındaki yüzeylerde hayatta kalma süreleri (yarı ömürleri) benzerdir.

Bu çalışmada kullanılan plastik veya karton sizin gündelik hayatta kullandığınız plastik ve kartondan farklı olabilir. Havanın sıcaklığı, ultraviyole ışınlar ve nem gibi diğer faktörler de corona virüsün ne kadar süre hayatta kalacağını etkileyebilir.

C. Sık sorulan sorular

1. Sadece tek bir tane koronavirüs ile hasta olabilir miyim?

Enfekte olmak için maruz kalmanız gereken belirli miktarda viral partikül var. Parmağınızda sadece bir viral partikül varsa, enfekte olmanız pek olası değildir.

Virüsün gücüne bağlı olarak değişmekle birlikte az sayıda virüs ile temas ettiğinizde bağışıklık sisteminiz üstesinden gelecektir. Yani bağışıklık sisteminizi yenecek kadar çok sayıda virüse maruz kalmadan hasta olamazsınız.

Bazı virüsler çok güçlüdür, enfekte etmek için sadece 10 tane virüs yeterli olabilir. Bazı virüsler ise çok zayıftır, enfekte etmek için milyonlarca virüsün size aynı anda saldırması gerekebilir.

Elbette virüs sayısı kadar bağışıklık sisteminizin gücü de sizi hasta edebilecek virüs sayısını değiştirir.

Şöyle düşünün sizin bedeniniz bir devlet, bu devleti kaç tane terörist yok edebilir?

Ne kadar az viral partiküle maruz kalırsanız, enfekte olma olasılığınız o kadar az olur. Bu yüzden temas ettiğiniz yüzeydeki virüs miktarı önemlidir.

2. Virüs taşıyan yüzeylere temas ederek hasta olan var mı?

Virüs plastik ve çelik gibi malzemeler üzerinde 72 saate kadar yaşayabiliyor. Bu yüzden hasta olan birinin virüsü bu yüzeylere bulaştırması ve daha sonra başka birinin bu yüzeylere dokunması ve ardından kendi ağzına, yüzüne, gözüne dokunması çok olasıdır.

Dokunduğumuz şeyin farkında olmak ve şüpheli bir şeye dokunduktan sonra ellerimizi temizlemeye dikkat etmek önemlidir.

El nasıl yıkanmalıdır?

3. Marketten ürün satın aldım veya evime ürün sipariş verdim. Bu ürünlerden bana virüs bulaşabilir mi?

Evet, bulaşabilir. Virüsün kartonda 1 gün, plastikte ise yaklaşık 3 gün yaşayabildiğini hatırlatalım. İster evinize sipariş usulü getirilmiş olsun isterse kendiniz alışveriş yapmış olun evinizden içeriye bir şeyler soktuğunuzda risk almış olursunuz.

Ancak sizi hasta edebilmesi için ürünlere corona virüs bulaşmalı, o ürün evinize girmeli, temasınızdan sonra ellerinizi yıkamadan yüzünüze gözünüze sokmalısınız ve sizi hasta etmeye yetecek kadar virüs vücudunuza girmeli. Elbette tüm bu süreç virüsün canlı kalabildiği kadar sürede gerçekleşmeli. Bunun gerçekleşmesi elbette mümkün ama alınabilecek çok güzel önlemlerimiz şöyle;

COVID-19: Market alışverişlerinde dikkat edilesi öneriler

4. İnternetten ürün satın aldım. Kutusuyla geldi. Paketin virüs taşıma ihtimali var mı?

Evet! Özellikle yeni corona ile enfekte olan biri bu ürünü paketlerken ürün yakında hapşırdıysa veya öksürdüyse veya ona temas ederek virüs bulaştırdıysa üründe ve paketinde virüs taşıma ihtimali var.

Özellikle paketin dış kısmının daha çok insan ile teması olduğunu düşünürsek, kutuyu eldiven ile açmakta fayda var. Dış paketi hızlıca çöpe atın. Risk almak istemiyorsanız bu ürünü kullanmadan önce 3 gün evinizin kullanılmayan bir köşesinde bekletin.

5. Ev temizliği nasıl yapılmalıdır? Evimizdeki yüzeylerin temizliğinde nelere dikkat edelim?

Bu virüs zarflı virüslerdendir. Zarflı virüsler sabun, alkol veya çamaşır suyu çözeltilerine karşı dayanıksızdır.

Kapı kolları ve tuvaletler gibi sık dokunulan yüzeyleri rutin olarak temizlemek iyidir. 

Cep telefonu ve anahtar benzeri sık dokunduğumuz ve gün sonunda bizimle eve getirdiğimiz şeylerin temizliği önemlidir.

Özellikle sağlık çalışanları olmak üzere, kalabalık ortamlarda çalışanlar için eve döndüğünde duş almak ve kıyafetleri çamaşır makinasına atmak önemlidir.

Çamaşır suyu çözeltileri ve en az %70 alkol içeren alkol çözeltileri de dahil olmak üzere düzenli ev temizleyicileri etkilidir. Geleneksel kolonyalar %70-90 oranında alkol içermesinden dolayı zarflı virüsleri öldürmede etkilidir.

Evinizdeki bir kişiye Covid-19 teşhisi konmuşsa, temizlik ve dezenfeksiyon çok daha önemli hale gelir ve daha sık yapılmalıdır. Ayrıca;

Corona Virüs için Hazırlık: Evde Tedavi ve Karantina

Yeni corona virüs hakkında merak ettiklerinizi aşağıya yorum olarak yazabilirsiniz.

#Sağlıcakla #EvdeKal