Bir şeyler yedin ve karın ağrın başladı. Peşinden ishal başladı. Birkaç gün sonra hatta birkaç gün bile geçmeden kendiliğinden iyileştin. Bu hangi hastalık olabilir. Hastalığın kaynağı, gıda zehirlenmesinin nedenlerinden biri olan listeria (Listeria monocytogenes) bakterisi olabilir. Bu bakteri oksijen olsa da olmasa da hayatta kalabilen fakültatif bir anaerobik bakteridir.

Toprakta, suda, tozda, hayvan kakasında ve diğer maddelerde yaşayabilen listeria bakterisi, gıda zehirlenmesine neden olabilir. Eğer listeria taşıyan yiyecekleri yerseniz, hastalanabilirsiniz.

Çoğu sağlıklı insanda listeria bakterisi, bir-iki gün kadar ishal ve karın ağrısı gibi rahatsızlıklara neden olabilse de kalıcı ve ciddi bir hastalığa dönüşmesi beklenmez.

Ancak bağışıklık sistemini zayıflatan şu durumlar sizde varsa o zaman daha dikkatli olmalısınız:

Hamile kadınlar ve bebekleri
Bağışıklık sistemleri güçlü olmayan kişiler
Soğuk algınlığı kadar basitte olsa başka hastalığı olan hastalar
Kanser hastaları
Bağışıklık sistemini baskılayan kortizon gibi ilaçların kullanılıyor olması

İçindekiler

Listeria insana nelerden bulaşır?
Belirtiler
Listeriozis nedir?
Gebeler listeria için daha dikkatli olmalıdır!
Hangi besinler listeria hastası olmamıza neden olur?
Koruyucu hekimlik
Kimler çok daha dikkatli olmalıdır?
Tedavi

Listeria insana nelerden bulaşır?

Pastörize edilmemiş sütten yapılan peynirler Listeria monocytogenes bulaşmasına ve listeriozis hastalığına neden olabilir. — Pastörize edilmemiş sütten yapılan peynirler listeria hastalığına neden olabilir.

Listeria hastalığı; buzdolabı gibi soğutucuların içerisinde dahi büyüyebilen listeria monocytogenes adlı bakteriden kaynaklana enfeksiyondur. Buzdolabının dondurucu haznesi bile onu durduramıyor. Listeria yiyeceklere bulaştığında onu gözlerinizle göremezsiniz, kokusunu veya tadını alamazsınız.

İnsanlar Listeria monocytogenes bakterisini, çoğunlukla mikropları öldürmek için yeteri kadar ısıtılmamış süt ve süt ürünlerinden alırlar.

İyi şekilde işlenmemiş şarküteri etlerinden veya pastörize edilmemiş sütten yapılan süt ürünlerinden listeria bulaşma riski yüksektir.

Listeria salgınına neden olabilecek diğer bazı besinler:

Kavun
Sosisli sandviç
Yumuşak peynirler

Belirtiler

Listeriya enfeksiyonu geçirdiğinizde, belirtiler tipik olarak şunları içerir:

İshal
Mide bulantısı
Kaslarda yaygın ağrı/sızı
Ateş

Listeria monocytogenes bakterisi taşıyan olan yemek yedikten birkaç gün sonra hastalık ortaya çıkabilir ya da ortaya çıkması birkaç ay sürebilir. Bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz, doktorunuza danışın.

Listeriozis nedir?

Enfeksiyon sinir sistemine yayılırsa, daha ciddi olur. Listeriozis adı verilen bu ciddi durum, hastaların % 20’sinde ölüme neden olabilir. Listeriozis çoğunlukla çok genç, çok yaşlı ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde olur.

Şu durumlar listeriozise işaret eder:

Baş ağrısı
Boyun Tutulması
Konfüzyon (Zihin bulanıklığı, sersemlik)
Denge kaybı
Konvülsiyon (havale: beyindeki dengesiz sinir sarj-desarjı sonucunda kasların kısmi yada generalize olarak istemsiz kasılmalarıdır.tonik-klonik-miyoklonik gibi çeşitleri vardır)

Bu durumlardan herhangi biri siz veya yakınlarınız tarafından yaşanırsa derhal acil servise gidin ya da ambulans çağırın.

Gebeler listeria için daha dikkatli olmalıdır!

Hamileyken, kanda listeria riskinin artması nedeniyle özel bir özen göstermeniz gerekir. Eğer hamileyseniz ve şu belirtilere sahipseniz doktorunuza danışın:

Baş ağrısı
Ateş
Kaslarda yaygın ağrı/sızı
Sırt ağrısı
İshal

Hangi besinler listeria hastası olmamıza neden olur?

Çiğ sebzelerden ve iyi pişmemiş etlerde listeria bulaşabilir.

Listeria enfeksiyonuna karşı korunma sağlayacak bir aşı yoktur. Bu nedenle listeria hastalığına yakalanmamak için özellikle bazı besinleri dikkatli tüketmekte fayda vardır.

Çiğ sebzeler: Topraktaki kirle veya doğal gübre ile kirlenmiş çiğ besinler
Listeria bulaşmış (hasta) hayvan eti
Pastörize edilmemiş süt ve bundan üretilen diğer süt ürünleri
Şarküteri etleri ve sosisli sandviçler gibi üretildikten sonra listeria bulaşma ihtimali olan gıdalar. Şarküteri reyonunda satılmayı bekleyen ürüne listeria bulaşması örnek verilebilir.

Koruyucu hekimlik

Ellerinizi yıkadığınızdan emin olun. (Elinizle ağzınıza bişeyler götürdüğünüz her durumda!)
Yemek yapmaya başlamadan önce ılık sabunlu suyla ellerinizi iyice temizleyin.
Çiğ et veya kümes hayvanlarına dokunursanız, sonrasında ellerinizi yıkayın.

Yiyecekleri yıkarken, onlara dokunurken ve yemek pişirirken dikkat edebileceğiniz başka öneriler:

Pişirmeyi bitirdiğinizde tüm mutfak yüzeylerini, kesme tahtalarını ve kapları sıcak, sabunlu suyla temizleyin.
Çiğ sebzeleri akan suyun altında iyice yıkayın, mümkünse bir fırçayla fırçalayın.
Kırmızı etleri, Beyaz etleri ve yumurtaları yaklaşık 75 derece ve üzeri sıcaklıklarda pişirin. Sıcaklıktan emin olmak için termometre kullanabilirisiniz.
Pişmemiş kırmızı ve beyaz eti (pişene kadar) diğer yiyeceklerden uzak tutun.
Paketi açılan sucuk, sosis, salam ve benzeri diğer şarküteri ürünlerini 3-5 gün içerisinde bitirin. Kısa sürede bitiremeyeceğiniz gıdaları iyi ambalajlayın ancak yine de risk aldığınızı bilin.
Buz dolabınızı 4 derecenin, dondurucunuzu -20 derecenin altında tutun.

Bağışıklık sistemleri zayıf olanlar, yaşlılar, hamile kadınlar, ciddi kronik hastalıkları olanlar şu besinleri tüketirken çok daha dikkatli olmalıdır:

Sosisli sandviçler, soğuk etler veya şarküteri ürünleri 75 derece sıcaklığa ulaşmadan pişirilmişse
Çiğköfte (etli-ateşte pişmemiş)
Pastörize edilmemiş sütten yapılmış yumuşak peynirler. Örneğin; camembert peyniri, brie peyniri, feta (beyaz salamura peynir) peyniri, queso panela, queso blanco ve queso fresk… Ancak peynirin etiketinde, peynirin pastörize sütten yapıldığı belirtilmişse, sorun yok.

Kimler çok daha dikkatli olmalıdır?

Hamile kadınlar listeria enfeksiyonuna karşı daha dikkatli olmalıdır. Anneyi hafifçe etkileyen bir listeria enfeksiyonu bile, bebek üzerinde çok ciddi etkiler yaratabilir. Erken doğum gerekebilir. Bebek ölümü gelişebilir.

Listeria ile doğan bir bebekte şu belirtiler görülebilir:

Ateş
Kusma
Beslenememe (emzirilmeye karşı ilgisizlik)

Bebeğinizde bu belirtiler varsa mutlaka doktorunuza danışın.

Tedavi

Hafif bir listeria vakası için hiç bir tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Daha ciddi bir vaka için, doktorunuz reçetenize antibiyotik ekleyebilir.

Listeria monocytogenes genellikle antibiyotik tedavisine duyarlıdır diğer bir ifade ile antibiyotiklere dirençli değildir.

Penisilin alerjisi olmayanlarda: Ampisilin (200 mg/kg/gün, iv, 6 bölünmüş dozda) veya penisilinG (300.000 ünite/kg/gün, iv, 6 bölünmüş dozda) tercih edilebilir.

Merkezi sinir sistemi enfeksiyonu gibi (listeriozis) ciddi enfeksiyonlarda genellikle: Bakterisidal bir ajan olan gentamisin ile (5-7 mg/kg/gün, 3 bölünmüş dozda) kombinasyon tedavisi yapmak etkinliği arttırmaktadır. Gentamisin ototoksisite veya nefrotoksisite gösterildiğinde kesilmelidir.

Penisilin alerjisi olan hastalara TMP-SMX (20 mg/kg/gün-trimetoprim, iv, 4 bölünmüş dozda) verilmelidir. TMP-SMX listeria için bakterisidaldir, serumda ve BOS’ta yeterli konsantrasyona ulaşır ve klinik etkinliği kanıtlanmıştır. Ampisilin ve TMP-SMX kombinasyonunun ampisilin ve gentamisin kombinasyonundan daha etkili olduğu bildirilmiştir.

Kaynak: