Bir şeyler yedin ve karın ağrın başladı. Peşinden ishal başladı. Birkaç gün sonra hatta birkaç gün bile geçmeden kendiliğinden iyileştin. Bu hangi hastalık olabilir. Hastalığın kaynağı, gıda zehirlenmesinin nedenlerinden biri olan listeria (Listeria monocytogenes) bakterisi olabilir. Bu bakteri oksijen olsa da olmasa da hayatta kalabilen fakültatif bir anaerobik bakteridir.
Toprakta, suda, tozda, hayvan kakasında ve diğer maddelerde yaşayabilen listeria bakterisi, gıda zehirlenmesine neden olabilir. Eğer listeria taşıyan yiyecekleri yerseniz, hastalanabilirsiniz.
Çoğu sağlıklı insanda listeria bakterisi, bir-iki gün kadar ishal ve karın ağrısı gibi rahatsızlıklara neden olabilse de kalıcı ve ciddi bir hastalığa dönüşmesi beklenmez.
Ancak bağışıklık sistemini zayıflatan şu durumlar sizde varsa o zaman daha dikkatli olmalısınız:
- Hamile kadınlar ve bebekleri
- Bağışıklık sistemleri güçlü olmayan kişiler
- Soğuk algınlığı kadar basitte olsa başka hastalığı olan hastalar
- Kanser hastaları
- Bağışıklık sistemini baskılayan kortizon gibi ilaçların kullanılıyor olması
İçindekiler
Listeria insana nelerden bulaşır?
Listeria hastalığı; buzdolabı gibi soğutucuların içerisinde dahi büyüyebilen listeria monocytogenes adlı bakteriden kaynaklana enfeksiyondur. Buzdolabının dondurucu haznesi bile onu durduramıyor. Listeria yiyeceklere bulaştığında onu gözlerinizle göremezsiniz, kokusunu veya tadını alamazsınız.
İnsanlar Listeria monocytogenes bakterisini, çoğunlukla mikropları öldürmek için yeteri kadar ısıtılmamış süt ve süt ürünlerinden alırlar.
İyi şekilde işlenmemiş şarküteri etlerinden veya pastörize edilmemiş sütten yapılan süt ürünlerinden listeria bulaşma riski yüksektir.
Listeria salgınına neden olabilecek diğer bazı besinler:
- Kavun
- Sosisli sandviç
- Yumuşak peynirler
Belirtiler
Listeriya enfeksiyonu geçirdiğinizde, belirtiler tipik olarak şunları içerir:
- İshal
- Mide bulantısı
- Kaslarda yaygın ağrı/sızı
- Ateş
Listeria monocytogenes bakterisi taşıyan olan yemek yedikten birkaç gün sonra hastalık ortaya çıkabilir ya da ortaya çıkması birkaç ay sürebilir. Bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz, doktorunuza danışın.
Listeriozis nedir?
Enfeksiyon sinir sistemine yayılırsa, daha ciddi olur. Listeriozis adı verilen bu ciddi durum, hastaların % 20’sinde ölüme neden olabilir. Listeriozis çoğunlukla çok genç, çok yaşlı ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde olur.
Şu durumlar listeriozise işaret eder:
- Baş ağrısı
- Boyun Tutulması
- Konfüzyon (Zihin bulanıklığı, sersemlik)
- Denge kaybı
- Konvülsiyon (havale: beyindeki dengesiz sinir sarj-desarjı sonucunda kasların kısmi yada generalize olarak istemsiz kasılmalarıdır.tonik-klonik-miyoklonik gibi çeşitleri vardır)
Bu durumlardan herhangi biri siz veya yakınlarınız tarafından yaşanırsa derhal acil servise gidin ya da ambulans çağırın.
Gebeler listeria için daha dikkatli olmalıdır!
Hamileyken, kanda listeria riskinin artması nedeniyle özel bir özen göstermeniz gerekir. Eğer hamileyseniz ve şu belirtilere sahipseniz doktorunuza danışın:
- Baş ağrısı
- Ateş
- Kaslarda yaygın ağrı/sızı
- Sırt ağrısı
- İshal
Hangi besinler listeria hastası olmamıza neden olur?
Listeria enfeksiyonuna karşı korunma sağlayacak bir aşı yoktur. Bu nedenle listeria hastalığına yakalanmamak için özellikle bazı besinleri dikkatli tüketmekte fayda vardır.
- Çiğ sebzeler: Topraktaki kirle veya doğal gübre ile kirlenmiş çiğ besinler
- Listeria bulaşmış (hasta) hayvan eti
- Pastörize edilmemiş süt ve bundan üretilen diğer süt ürünleri
- Şarküteri etleri ve sosisli sandviçler gibi üretildikten sonra listeria bulaşma ihtimali olan gıdalar. Şarküteri reyonunda satılmayı bekleyen ürüne listeria bulaşması örnek verilebilir.
Koruyucu hekimlik
- Ellerinizi yıkadığınızdan emin olun. (Elinizle ağzınıza bişeyler götürdüğünüz her durumda!)
- Yemek yapmaya başlamadan önce ılık sabunlu suyla ellerinizi iyice temizleyin.
- Çiğ et veya kümes hayvanlarına dokunursanız, sonrasında ellerinizi yıkayın.
Yiyecekleri yıkarken, onlara dokunurken ve yemek pişirirken dikkat edebileceğiniz başka öneriler:
- Pişirmeyi bitirdiğinizde tüm mutfak yüzeylerini, kesme tahtalarını ve kapları sıcak, sabunlu suyla temizleyin.
- Çiğ sebzeleri akan suyun altında iyice yıkayın, mümkünse bir fırçayla fırçalayın.
- Kırmızı etleri, Beyaz etleri ve yumurtaları yaklaşık 75 derece ve üzeri sıcaklıklarda pişirin. Sıcaklıktan emin olmak için termometre kullanabilirisiniz.
- Pişmemiş kırmızı ve beyaz eti (pişene kadar) diğer yiyeceklerden uzak tutun.
- Paketi açılan sucuk, sosis, salam ve benzeri diğer şarküteri ürünlerini 3-5 gün içerisinde bitirin. Kısa sürede bitiremeyeceğiniz gıdaları iyi ambalajlayın ancak yine de risk aldığınızı bilin.
- Buz dolabınızı 4 derecenin, dondurucunuzu -20 derecenin altında tutun.
Bağışıklık sistemleri zayıf olanlar, yaşlılar, hamile kadınlar, ciddi kronik hastalıkları olanlar şu besinleri tüketirken çok daha dikkatli olmalıdır:
- Sosisli sandviçler, soğuk etler veya şarküteri ürünleri 75 derece sıcaklığa ulaşmadan pişirilmişse
- Çiğköfte (etli-ateşte pişmemiş)
- Pastörize edilmemiş sütten yapılmış yumuşak peynirler. Örneğin; camembert peyniri, brie peyniri, feta (beyaz salamura peynir) peyniri, queso panela, queso blanco ve queso fresk… Ancak peynirin etiketinde, peynirin pastörize sütten yapıldığı belirtilmişse, sorun yok.
Kimler çok daha dikkatli olmalıdır?
Hamile kadınlar listeria enfeksiyonuna karşı daha dikkatli olmalıdır. Anneyi hafifçe etkileyen bir listeria enfeksiyonu bile, bebek üzerinde çok ciddi etkiler yaratabilir. Erken doğum gerekebilir. Bebek ölümü gelişebilir.
Listeria ile doğan bir bebekte şu belirtiler görülebilir:
- Ateş
- Kusma
- Beslenememe (emzirilmeye karşı ilgisizlik)
Bebeğinizde bu belirtiler varsa mutlaka doktorunuza danışın.
Tedavi
Hafif bir listeria vakası için hiç bir tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Daha ciddi bir vaka için, doktorunuz reçetenize antibiyotik ekleyebilir.
Listeria monocytogenes genellikle antibiyotik tedavisine duyarlıdır diğer bir ifade ile antibiyotiklere dirençli değildir.
Penisilin alerjisi olmayanlarda: Ampisilin (200 mg/kg/gün, iv, 6 bölünmüş dozda) veya penisilinG (300.000 ünite/kg/gün, iv, 6 bölünmüş dozda) tercih edilebilir.
Merkezi sinir sistemi enfeksiyonu gibi (listeriozis) ciddi enfeksiyonlarda genellikle: Bakterisidal bir ajan olan gentamisin ile (5-7 mg/kg/gün, 3 bölünmüş dozda) kombinasyon tedavisi yapmak etkinliği arttırmaktadır. Gentamisin ototoksisite veya nefrotoksisite gösterildiğinde kesilmelidir.
Penisilin alerjisi olan hastalara TMP-SMX (20 mg/kg/gün-trimetoprim, iv, 4 bölünmüş dozda) verilmelidir. TMP-SMX listeria için bakterisidaldir, serumda ve BOS’ta yeterli konsantrasyona ulaşır ve klinik etkinliği kanıtlanmıştır. Ampisilin ve TMP-SMX kombinasyonunun ampisilin ve gentamisin kombinasyonundan daha etkili olduğu bildirilmiştir.
Kaynak:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534838/
- https://www.webmd.com/food-recipes/food-poisoning/what-is-listeria
- https://www.journalagent.com/vtd/pdfs/VTD_12_1_32_35.pdf
Merhaba hocam oğlum ve kızım ishal ve kusma teyzeleri dolaptan soğuk yoğurtlu makarna yedirmis ikiside gece kusmaya başladi sabaha kadar ve ishal oldular bir gün sonra su nasıl öyle kakalari yemek yemiyor oğlum iki buçuk yaşında oğlum kızımda daha 8 aylık ne yapabilirim
Bakteriler cildimizin üzerinde, ağzımızın içinde, bağırsaklarımızda ve tabiatta doğa olarak bulunurlar. Hijyene dikkat edilmemiş bir kantin tostu, çiğköfte veya bir süre beklemiş bir yemekte bakteri veya virüs gibi mikroplar içerebilir. Sindirim sistemimize zarar verecek mikroplar barındıran yemekler yediğimizde vücudumuz çok akıllıca bir şey yapar. Kendini boşaltır ve temizler.
Vücudumuz, mikrop içeren ve vücudumuza zarar verebileceğini düşündüğü yemekleri, kusarak yukarıdan ishal olarak aşağıdan atar ve kendini temizler. Vücudumuz gerçekten çok akıllı öyle değil mi? Eğer yüksek ateş veya başka hastalık belirtileri yoksa bol su içmek yeterli olabilir. Kusarken ve ishalken su ve mineral kaybederiz. Su ve mineral almalıyız. Doğal mineralli sular hem mineral hem de su almamız için güzel çözümlerdir. Eğer gazlı mineralli su içemiyorsanız, onu suyla karıştırıp bekleyerek veya kaşıkla karıştırarak gazını kaçırıp o şekilde içebilirsiniz.
Ancak bazen durum daha tehlikelidir. İshal ve kusmaya başka hastalık belirtileri de eşlik eder. Çoktan bir enfeksiyon başlamış olabilir. Muhtemelen ateş yükselmiştir. Halsizlik başlamış olabilir. Bu durumda tıbbi destek almak en iyisidir.
Son olarak. İnsan bebekleri ayakta durmayı, çişlerini veya kakalarını tutabilmeyi zamanla öğrenirler. Bu nedenle bir bebeğin yaşı ne kadar küçükse, ishal, kusma veya kabızlık gibi bir durumu ciddi bir hastalık olmaksızın yaşama ihtimali o kadar yükselir. Örnek vermek gerekirse sadece bir kayısı kadar midesi olan bir yenidoğan sadece midesinde tutabileceğinden daha fazla süt emdiği için bile kusabilir.
Herhangi bir hastalık durumunda kişisel tıbbi tavsiye almak adına bir hekime başvurmak ve muayene olmak en iyisidir. Bakınız: Sorumluluk Reddi