Pityriasis Versicolor (Tinea Versikolor)

Vücutta seboreik bölgelerde saprofit olarak bulunur. Uygun koşullarda, özellikle sıcak ve nemli ortamlarda klinik lezyonlara neden olur. Pityriasis versicolor (Tinea versikolor) nedir? Nasıl tedavi edilir?

Saprofit bir maya mantarı (yeast) olan pityrosporum orbiculare (Malassezia furfur)’un neden olduğu bir hastalıktır. Bu maya mantarı lipofilik ve dismorfik özellik gösterir ve normal deri florasında bulunur.

Ketakonazol içeren (Ketoral veya Konazol gibi) şampuanlarla tedavi edilebilir. Tedavide mantar kremleri de yardımcı olabilir. Geniş bir cilt alanını kaplıyorsa ve şampuan ile krem gibi cilt üzerine uygulanan ilaçlar yeterli gelmiyorsa doktorunuz ağızdan alınan haplarla tedavi önerebilir.

Pityriasis versicolor, pityriasis rosea’dan farklıdır.

Giriş

Şiddetli ve kronik hastalıklar, avitaminozlar, gebelik ve kişisel yatkınlık predispozan faktörlerdir. Tropikal bölgelerde ve yaz mevsiminde daha sık görülür. En çok gençlerde ortaya çıkar. Bulaşıcı değildir. Genellikle subjektif semptom yoktur.

Sıklık sırasına göre gövdenin üst kısmı, boyun, kolların gövdeye yakın kısımları, karın ve bacaklarda yerleşir. Güneş görmeyen alanlarda lezyonlar; yüzeysel, açık kahverengipembe, üzerinde ince ve kırışık skuamlar bulunan asemptomatik makül ve peçler şeklindedir.

Bistüri ile lezyonların üzeri kazınırsa bistürinin ağzında ince skuamların toplandığı görülür. Bu durum talaş (yonga) belirtisi olarak bilinir. Bu mikroorganizmanın oluşturduğu karboksilik asitler güneş ışınlarına maruziyet sonrası melanositlerden pigment üretimini baskılarlar. Bu nedenle güneş ışınlarına maruz kalan alanlarda lezyonlar etraftaki normal deriden daha açık renkte olup, bu form T. versikolor alba olarak bilinir.

Bu lezyonlar vitiligo ile karıştırılabilir. Vitiligoda sınırlar daha belirgindir, üzerinde skuam yoktur, depigmentasyon tamdır. Gövde ön yüzdeki lezyonlar seboreik ekzema ile karışabilir. Seboreik ekzemada lezyonlar gövde ön yüz orta hatta ve daha eritematözdür.

Pityriasis alba sıklıkla yanaklardadır. Pityriasis rosea, tinea corporis ve sekonder sifiliz lezyonları ile nadiren karışabilir.

Kesin tanı için lezyondan alınan kazıntının KOH ile yapılan mikroskobik muayenesinde (nativ preparat) tek tek veya üzüm salkımı şeklinde yığınlar yapmış sporlar ve kısa kıvrıntılı hiflar görülür. Bu görünüm kıymalı spageti görünümüne benzetilir.

Wood ışığı ile yapılan incelemede sarı-yeşil refle alınır.

Pityriasis versicolor (Tinea versikolor) Tedavisi

1. Yaklaşık 2-3 hafta süreyle akşamları topikal imidazol grubu antifungal uygulanması
2. Selenyum sulfide % 2.5 veya ketakonazol içeren şampuan lezyonlara akşamları sürülür. Kuruduktan sonra elbiseler giyilir ve sabah banyo yapılır. Bu uygulama günaşırı yapılır.
3. Yaygın lezyonlar varsa sistemik ketakonazol, itrakonazol, flukonazol verilir. Sistemik olarak 200 mg/g ketokonazol 10 gün veya 400 mg/g flukonazol 3 gün kullanılır. Sistemik terbinafin etkili değildir. Tedavi sonrası rekürrens sıktır. Profilakside ketokonazol veya selenyum sülfidli şampuanlar haftada 1-2 kez kullanılır.

Pityriasis versicolor (Tinea versikolor) tedavisi sistemik antifungal ilaçlarla (haplarla) yapılır.

Terbinafin

Dermatofitlere fungisit, kandidalara fungostatik etki gösterir. Skualen epoksidaz inhibitörü olup, mantar hücresi içinde skualen birikimine yol açar. Aç veya tok karınla alınabilir. Lipofilik ve keratofiliktir. Gebelikte ve laktasyonda kontrendikedir.

Itrakonazol

Geniş spektrumlu olup; dermatofit, kandida ve m. furfura etkilidir. Derin ve sistemik mikozlarda da etkilidir. Ergosterol biyosentezini baskılar. Yüksek derecede lipofilik ve keratofiliktir. Tok karınla çocuklarda 5 mg/kg/g, erişkinlerde 100-200 mg/g dozunda kullanılır. Gebelikte ve laktasyonda kontrendikedir.

Ketokonazol

Dermatofit, kandida ve m. furfura etkilidir. Ergosterol biyosentezini baskılar. Toksik hepatit yapabilir, kortizol ve testosteron sentezini azaltabilir. Çocuklarda 3 mg/kg/g, erişkinlerde 200 mg/g dozunda kullanılır. Gebelik ve laktasyonda kontrendikedir.

Flukonazol

Ergosterol biyosentezini baskılar. Aç veya tok karınla alınabilir. Lipofilik ve hidrofilik olduğundan BOS, yağ ve keratin içeren dokulara geçer. Dermatofit ve kandidalara etkilidir. Antiasitler emilimini azaltır. Çocuklarda 1-2 mg/kg/g, erişkinlerde 50 mg/g veya 150 mg/hf dozunda kullanılır. Gebelikte, laktasyonda ve 1 yaşın altında kullanımı kontrendikedir