Astım Rehberi

Astım, solunum yollarınızın daraldığı ve şiştiği ve ekstra mukus ürettiği bir durumdur. Bu nefes almayı zorlaştırabilir ve öksürük, hışırtı ve nefes darlığı tetikleyebilir.

Astım tedavi edilemez, ancak belirtileri kontrol edilebilir.

Astım zaman içerisinde sıklıkla değiştiğinden, belirtilerinizi ve semptomlarınızı takip etmek ve tedaviyi gerektiği gibi ayarlamak için doktorunuzla birlikte çalışmanız önemlidir.

Belirtiler

Astım semptomları kişiden kişiye değişir. Astım ataklarını;

• çok seyrek
• egzersiz yaparken olduğu gibi oksijen ihtiyacınızın arttığı durumlarda
• çok sık

yaşayabilirsiniz.

Astım belirti ve semptomları şunları:

• Nefes darlığı
• Göğüs darlığı veya ağrı
• Nefes darlığı, öksürük veya hırıltının neden olduğu uyku sorunları
• Nefes verirken duyulan ıslık sesi veya hırıltı sesi (wheezing – çocuklarda yaygın bir astım belirtisidir)
• Solunum yollarını enfekte eden virüsler tarafından kötüleşen, öksürme veya hırıltılı atakları (soğuk algınlığı veya grip gibi)

Astım hastalığınızın kötüleştiğine işaret eden belirtileri:

• Astım belirti ve semptomlarını daha sık ve daha rahatsız edici yaşamanız
• Nefes alıp-vermede yaşadığınız zorluğun artması (ciğerlerinin ne kadar iyi çalıştığını kontrol etmek için kullanılan bir cihaz olan Peak-Flow Metre (Zirve Akım Ölçer) ile ölçülebilir.)
• Hızlı tahliye inhaleri kullanma ihtiyacının artması

Bazı insanlar için astım belirtileri ve semptomları bazı durumlarda alevlenir:

• Hava soğuk ve kuru olduğunda daha kötüleşebilen egzersize bağlı astım
• Kimyasal duman, gaz veya toz gibi işyerindeki tahriş edici maddeler tarafından tetiklenen mesleki astım
• Polen, küf, haşere atıkları, evcil hayvanlar tarafından dökülen cilt parçacıkları gibi havadaki alerjenlerden kaynaklanan maddeler tarafından tetiklenen alerjiye bağlı astım

Ne zaman doktora görünmeliyim?

Şiddetli astım atakları hayatı tehdit edici olabilir. Astım hastalığından kaynaklanan şikayetleriniz sıklıkla değişebileceğinden, hastalığınızı kontrol altında tutabilmek için belirti ve semptomlarınızı takip edin ve gereken tedaviyi doktorunuzun önerileriyle en iyi şekilde uygulayın. Astımın uzun süreli kontrol altında tutulması, günden güne daha iyi hissetmenize yardımcı olur ve hayatı tehdit eden astım krizini önleyebilir.

Astım hastasının durumunun acil olduğunu gösteren belirtileri şunlardır:

• Nefes darlığı veya hırıltının (wheezing) hızla kötüleşmesi
• Akciğerlerin daha rahat havalanmasını sağlayan albuterol gibi inhaler ilaçlara rağmen hastanın rahatlamaması
• Minimum fiziksel aktivite esnasında dahi görülen nefes darlığı

Astımınız olduğunu düşünüyorsanız. Birkaç günden fazla süren sık sık öksürme veya hışıltınız varsa veya diğer astım belirtileri veya semptomları varsa doktorunuza görünün. Astımı erken tedavi etmek, uzun vadeli akciğer hasarını önleyebilir ve durumun zamanla kötüleşmesini önlemeye yardımcı olabilir.

Astım ilaçları hastalığınızı kontrol altında tutmanıza yetmiyorsa ya da akciğerlerin daha rahat havalanmasını sağlayan albuterol gibi inhaler ilaçları daha fazla kullanma ihtiyacı duyuyorsanız. Doktorunuza danışmadan daha fazla ilaç alarak sorunu çözmeye çalışmayın. Aşırı astım ilacı kullanımı yan etkilere neden olabilir ve astımınızı daha da kötüleştirebilir.

Nedenleri

Neden astım hastası oluruz? Astım hastalığı kısmen genlerimizle ve kısmen de çevresel etkenlerle ilgilidir.

Astım hastalığının tetikleyici nedenleri:

Çeşitli tahriş edici maddelere ve alerjileri tetikleyen maddelere (alerjenler) maruz kalmak astım belirtileri ve semptomlarını tetikleyebilir. Astım hastalığını tetikleyen etkenler kişiden kişiye farklılık gösterir ve şunları içerebilir:

• Polen, toz akarları, küf sporları, evcil hayvan tehlikesi veya hamam böceği artıklarının parçacıkları gibi havadan kaynaklanan maddeler
• Soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonları
• Fiziksel aktivite (egzersize bağlı astım)
• Havanın kirlenmesine neden olan partiküller ve duman gibi tahriş edici maddeler
• Soğuk hava
• Beta bloker, aspirin, ibuprofen (Suprafen, Brufen, Advil, Nurofen Motrin IB ve diğerleri) ve naproksen (Apranax, Naprosyn, Aprol, Aleve ve diğerleri) dahil olmak üzere belirli ilaçlar
• Stress
• Karides, kurutulmuş meyve, işlenmiş patates, bira ve şarap dahil olmak üzere bazı yiyecek ve içecek türlerine eklenen sülfit ve koruyucu maddeler
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD), mide asitlerinin boğazınıza geri döndüğü bir durum

Risk faktörleri

Astım riskinizi artıran faktörler şunlardır:

• Astım hastası olan yakın akrabalar (anne, baba veya kardeş)
• Atopik dermatit veya alerjik rinit (saman nezlesi) gibi başka bir alerjik duruma sahip olmak
• Aşırı kilolu olmak
• Sigara veya diğer tütün ürünlerini kullanmak
• Pasif içicilik – sigara veya diğer tütün ürünlerininin dumanına maruz kalmak
• Egzoz dumanına veya havanın kirlenmesine neden olan diğer kirlilik türlerine maruz kalmak
• Tarımda, kuaförde ve imalatta kullanılan kimyasallar gibi mesleki tetikleyicilere maruz kalma

Komplikasyonlar

Astım hastalığı şu durumlara neden olabilir:

• Uyku, iş veya eğlencenizi bölen astım belirtileri
• Astım hastalığının şiddetlendiği günlerde işnizden veya okulunuzdan geri kalmanız
• Bronşiyal tüplerin daralması (hava yolu yeniden modellemesi) nedeniyle iyi nefes alamamak
• Astım atakları nedeniyle acile başvurmanız veya hastanede yatmanız gerekebilir.
• Şiddetli astımı stabilize etmek için kullanılan bazı ilaçların uzun süreli kullanıması sonucunda görülebilecek yan etkiler

Doğru tedavi astımın neden olduğu hem kısa hem de uzun vadeli komplikasyonları önlemede büyük bir fark yaratır.

Koruyucu hekimlik

Astımı önlemenin ya da tamamen tedavi etmenin bir yolu yoktur ancak doktorunuzun tedavi ve önerilerine dikkat etmeniz durumunda astım hastalığınızı kontrol altında tutabilirsiniz.

Astım hastalığını kontrol altında tutabilmek için dikkat edilmesi gerekenler:

• Doktorunuzun verdiği ilaçları doktorunuzun önerdiği ve tarif ettiği şekilde kullanın. Astım düzenli olarak takip edilmesi ve kontrol altında tutulması gereken bir hastalıktır. Tedavinizi kontrol altına almak, genel olarak hayatınızı kontrol altında hissetmenizi sağlayabilir.
• Her yıl grip aşınızı yaptırın ve zatürre (pnömoni) aşınızı olun. Solunum yollarınızda oluşabilecek soğuk algınlığı, nezle ve grip gibi hastalıklar astım hastalığının şiddetlenmesine neden olabilir. Grip ve benzeri hastalıklardan nasıl korunacağınızı öğrenmeniz ve grip aşısı olmanız sizi astım krizlerinden koruyabilir.

Soğuk Algınlığına İyi Gelen Yiyecekler

• Polen, küf, haşere atıkları, evcil hayvanlar tarafından dökülen cilt parçacıkları gibi havadaki alerjenlerden kaynaklanan maddeler astım ataklarını tetikleyebilir. Astım hastalığınızı nelerin tetiklediğini keşfedin ve onlardan uzak durun.
• Hafif öksürük, nefes darlığı, hırıltılı solunum gibi bazı belirtiler astım hastalığınızın şiddetleneceğine işaret eder. Astım hastalığınızın şiddetleneceği durumları erkenden farketmeniz bol oksijen ve kontrollü ilaç almanıza olanak sağlar. Gerektiğinde ve mümkünse pozitif basınçlı oksijen alabilir ya da hastaneye başvurabilirsiniz.
• Astım ataklarını ne kadar erken farkederseniz, astım hastalığınızı o kadar iyi kontol altında tutarsınız. Erken davranırsanız astım krizine girmeden ya da astım hastalığınız daha fazla şiddetlenmeden onu kontrol altında tutabilirsiniz. Böylece kullanmanız gerekecek ilaç miktarı da azalacaktır.
• Astım ile ilgili şikayetlerinizin arttığını farkettiğiniz anda hemen ilaçlarınızı alın, astımınızı tetikleyen şeylerden uzaklaşın (örneğin alerjenler ve sigara dumanı) ve doktorunuza görünün.
• İlaçlarınızı doktorunuzun reçete ettiği şekilde kullanın. Her doktor ziyaretine ilaçlarınızı yanınızda getirmek iyi bir fikirdir, böylece doktorunuz ilaçlarınızı doğru kullanıp kullanmadığınızı ve doğru dozu aldığınızı iki kez kontrol edebilir.

Tanı

Doktorunuz, grip ve soğuk algınlığı benzeri solunum yolu enfeksiyonu veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi diğer olası hastalıkları ekarte etmek için, fizik muayene yapacak ve size belirtileriniz ve semptomlarınız ve diğer sağlık problemleriniz hakkında sorular soracaktır.

Akciğer kapasitesini ölçmek için testler

Doktorunuz, nefes alıp-verirken akciğerlerinize ne kadar havanın girip-çıktığını belirlemek için akciğer (solunum) fonksiyon testleri yapmanızı isteyebilir. Bu testler şunları içerebilir:

• Spirometri: En sık kullanılan akciğer fonksiyon testidir. Bu test sırasında, spirometre adı verilen küçük bir makineye bağlı büyük bir tüpe üflemeniz istenir. Bu makine, ciğerlerinizin ne kadar hava tutabildiğini ve ciğerlerinizdeki havayı ne kadar hızlı tahliye edebileceğinizi ölçer.
• Peak Flow Metre: Zirve akım ölçer de denebilen bu test ile ne kadar sert ve hızlı nefes alabildiğiniz ölçülür. Test sonucu normalden düşük çıkarsa, akciğerinizin nefes alıp verme esnasında yeteri kadar hava giriş çıkışına müsade etmediği sonucuna varılır. Bu astım veya diğer akciğer hastalıkları için kötüye işarettir.

Bu akciğer fonksiyon testleri sıklıkla, akciğerlerin daha rahat havalanmasını sağlayan albuterol gibi bronkodilatatör etkili inhaler ilaçları kullanmadan önce veya sonra yapılır. Akciğer fonksiyonunuz bronkodilatör kullanımıyla düzelirse, muhtemelen astımınız vardır.

Ek testler

Astım teşhisi için kullanılabilecek diğer testler şunlardır:

• Metakolin Provakasyon Testi: Metakolin, solunduğunda solunum yollarının hafif daralmasına neden olacak bilinen bir astım tetikleyicisidir. Metakoline tepki verirseniz, muhtemelen astımınız vardır.
  Test sonucunda akciğer soluma kapasitesinde %20 veya daha fazla düşüş görülürse ya da nefes darlığı; hırıltılı solunum veya öksürük gelişirse test sonucu “pozitif” kabul edilir ve astım varlığı doğrulanır. Ancak yüksek konsantrasyonlarda %20’lik düşüş görülmüyorsa astım dışlanabilir.
  Bu test, ilk akciğer fonksiyon testiniz normal olsa bile kullanılabilir.
• Nitrik Oksit Testi: Bu test, yaygın olarak kullanılmamakla birlikte, nefesinizdeki nitrik oksit gazı miktarını ölçer. Solunum yollarınız iltihaplı olduğunda ki bu astıma işaret eder, nefesinizde ölçülen nitrik oksit miktarı artar.
• Görüntüleme Yöntemleri: Göğüs röntgeni ve yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (BT), akciğerlerinizin ve burun boşluklarınızın (paranazal sinüsler) taranması, solunum problemlerine neden olabilecek veya ağırlaştırabilecek yapısal anormallikleri veya hastalıkları (enfeksiyon gibi) tanımlayabilir.
• Alerji Testi: Alerji için kan testi veya cilt testi yapılabilir. Alerji testleri evcil hayvan, toz, küf ve polenler gibi alerjenlere olan alerjinizi tanımlayabilir. Test sonucunda önemli alerjenlere alerjiniz tanımlanırsa, anti alerjen ilaçlar veya immünoterapi tedavisi planlanabilir.
• Balgam eozinofilleri: Bu test, öksürme sırasında boşaltacağınız tükürük ve mukus (balgam) karışımındaki eozinofilleri inceler. Eozinofiller, eozin boyasıyla boyandığında görünür hale gelir. Mukusun boyanmasıyla görünür hale gelen eozinofiller alerjiniz olduğu anlamına gelir.
• Egzersiz ve soğuk hava kaynaklı astım için provokatif test: Bu testlerde doktorunuz, şiddetli fiziksel aktivite gerçekleştirmeden veya birkaç kez soğuk hava solumadan önce ve sonra solunum yolu tıkanıklığınızı ölçer.

Astım nasıl sınıflandırılır?

Doktorunuz, fizik muayene ve tanı testlerinin sonuçları ile birlikte astım semptomları hakkındaki sorulara (astım ataklarının ne sıklıkta olduğu ve ne kadar kötü oldukları gibi) cevaplarınızı değerlendirerek astım hastalığınızı sınıflandırır.

Astım ciddiyetinizi belirlemek doktorunuzun en iyi tedaviyi seçmesine yardımcı olur. Astım şiddetiniz zaman içerisinde sık sık değişebilir ve tedavinin yeniden düzenlenmesi gerekebilir.

Astım dört genel kategoriye ayrılır:

Tedavi

Astım tedavi edilemez, ancak astım şikayetleri kontrol edilebilir ve astım krizleri başlamadan önlenebilir.

Astım hastalığında tedavinin 3 temeli:

1. Astımınızı tetikleyen şeyleri (egzersiz, soğuk hava, alerjenler, kirli hava ve sigara dumanı gibi) tespit etmek ve onlardan korunmak
2. Astım ilaçlarını düzenli olarak kullanmak ve doktora danışmadan ilaçları bırakmamak
3. Yaşadığınız ortamın toz ve alerjenlerden temizlenmesini sağlamak ve mümkün olduğu kadar havanın temiz olduğu yerlerde ikamet etmek

Ani astım şikayetlerinin yaşanması durumunda kullanılmak üzere akciğerlerin daha rahat havalanmasını sağlayan albuterol gibi inhaler ilaçları yanınızda bulundurmanızda fayda vardır.

Medikal astım ilaçları

Sizin için doğru ilaçlar; yaşınız, semptomlarınız, astım tetikleyicileriniz gibi bir çok faktöre bağlıdır.

Nefes darlığı veya solunum güçlüğü yaşadığınız zamanlar, daha rahat nefes alabilmek ve astım şikayetlerinizin hafiflemesini sağlamak amacıyla, albuterol gibi akciğerlerin daha rahat havalanmasını sağlayan bronkodilatatör ilaçlar kullanabilirsiniz.

Uzun süre etkili astım tedavisi

Genellikle her gün düzenli olarak kullanılması gereken, astım tedavisinin temel taşıdır. Bu ilaçlar astımı günlük olarak kontrol altında tutar ve astım krizi geçirme olasılığınızı azaltır. Uzun süre etkili astım tedavisi ilaçları:

• İnhale Kortikosteroidler: Bu ilaçlardan maksimum fayda görebilmek için birkaç gün ila birkaç hafta arasında süreyle düzenli olarak kullanmanız gerekebilir. Oral (ağız yoluyla alınan) kortikosteroidlerin aksine, bu inhaler kortikosteroid ilaçları nispeten düşük yan etki riskine sahiptir ve genellikle uzun süreli kullanım için güvenlidir.
  Bazı inhale kortikosteroidler (kombine ilaçlar dahil) şunlardır;
  • flutikazon (Flixotide, Seretide, Flonaz, Flovent HFA)
  • budesonid (Pulmicort Flexhaler, Symbicort, Rhinocort)
  • flunisolid (Aerospan HFA)
  • siklesonid (Alvesco, Omnaris, Zetonna)
  • beklometazon (Filair, Qnasl, Qnarlic, Acomeisut, Asometaut, Asometazon)
  • furoat (Arnuity Ellipta)
• Lökotrien değiştiricileri: Bu oral ilaçlar astım semptomlarını 24 saate kadar hafifletmeye yardımcı olur. Nadir durumlarda, bu ilaçlar ajitasyon, saldırganlık, halüsinasyonlar, depresyon ve intihar düşüncesi gibi psikolojik reaksiyonlarla ilişkilendirilmiştir.
  Bazı lökotrien değiştiricileri (kombine ilaçlar dahil) şunlardır;
  • montelukast (Zespira, Desmont, Levmont, Aircomb, Singulair, Onceair, Notta)
  • zafirlukast (Accolate, Carrox)
  • zileuton (Zyflo)
• Uzun etkili beta agonistler: Bu inhale ilaçlar hava yollarını açar. Bazı araştırmalar, ciddi bir astım krizi riskini artırabileceğini gösteriyor, bu yüzden onları yalnızca inhale bir kortikosteroid ile birlikte alın. Ve bu ilaçlar astım bozulmalarını maskeleyebildiğinden, akut astım atağı için kullanmayın.
  Bazı uzun etkili beta agonistler (kombine ilaçlar dahil) şunlardır;
  • salmeterol (Brequal, Seretide, Serevent)
  • formoterol (Foradil, Symbicort, Perforomist)
• Kombine inhale ilaçlar: Bu ilaçlar kortikosteroid ilaçlarla uzun etkili beta agonisti ilaçların kombine halidir. Bu kombinasyon soluma cihazları uzun etkili beta agonistleri içerdiğinden, şiddetli astım krizi geçirme riskinizi artırabilirler.
  • flutikazon-salmeterol (Advair Diskus)
  • budesonid-formoterol (Symbicort)
  • formoterol-mometason (Dulera)
• Teofilin: (Theo-24, Elixophyllin, diğerleri), solunum yollarının çevresindeki kasları gevşeterek hava yollarını açık tutmaya yardımcı olan günlük bir hapdır (bronkodilatör). Geçmiş yıllarda olduğu kadar sık kullanılmamaktadır.

Kısa süre etkili astım tedavisi

Kısa süreli etkileri olan, hızla rahatlamanızı sağlayan ilaçlar, astım krizi sırasında hızlı veya kısa süreli semptom rahatlaması için veya doktorunuz tavsiye ederse egzersizden önce gerektiği şekilde kullanılır. Kısa süreli etkileri olan bazı ilaçlar türleri şunlardır:

• Kısa etkili beta agonistleri: Bu ilaçlar astım krizi sırasında semptomları hızlı bir şekilde azaltmak ve hızla rahatlamanızı sağlamak için kullanılan ve dakikalar içerisinde etki edebilen bronkodilatörlerdir. Kısa etkili beta agonistleri, portatif, elde tutulan bir inhaler veya bir nebülizör kullanılarak alınabilir, böylece bir yüz maskesi veya bir ağızlık içinden inhale edilebilirler.
  Bazı kısa etkili beta agonistleri şunlardır;
  • albuterol (ProAir HFA, Ventolin HFA, diğerleri)
  • levalbuterol (Xopenex)
• Ipratropium (Atrovent): Diğer bronkodilatörler gibi, ipratropium solunum yollarınızı hemen rahatlatmak için hızlı bir şekilde hareket eder ve nefes almayı kolaylaştırır. Ipratropium çoğunlukla amfizem ve kronik bronşit için kullanılır, ancak bazen astım ataklarını tedavi etmek için kullanılır.
• Oral ve intravenöz kortikosteroidler: Prednizon ve metilprednizolon içeren bu ilaçlar şiddetli astımın neden olduğu solunum yolu iltihabını hafifletir. Uzun süreli kullanıldığında ciddi yan etkilere neden olabilirler, bu nedenle ciddi astım semptomlarını tedavi etmek için sadece kısa süreli olarak kullanılırlar.

Astım hastalığınız bir anda şiddetlenirse (astım krizi) kısa süreli astım tedavisi ilaçları hızlıca rahatlamanızı sağlayabilir. Ancak uzun süre etkili astım tedavisi ilaçlarınızı doğru ve düzenli aralıklarla alıyorsanız astım krizi geçirme riskiniz azalacaktır. Aynı şekilde alerjenlerden uzak durmak ve sigara dumanı gibi kirli havalardan uzak durmak da astım krizi yaşama riskinizi azaltacaktır.

Her hafta kaç puf inhale ilaç kullandığınızın kaydını tutun. Uzun süre etkili ilaçlarınızın dozunun yetersiz olması durumunda, kısa süre etkili ilaçları sık sık kullanmanız gerekebilir. Kısa süre etkili astım tedavisi ilacı olan inhalatörünüzü doktorunuzun önerdiğinden daha sık kullanmanız gerekiyorsa, doktorunuzu görün. Muhtemelen uzun süre etkili astım ilaçlarınızı yeniden düzenleyecektir.

Astım tedavisinde alerji ilaçları

Alerji ilaçları, alerjik astımlı hastalarda veya alerjenlerden dolayı astımı şiddetlenen hastalarda kullanılan ilaçlardır.

• Alerji iğneleri (İmmünoterapi): Hastanın duyarlı olduğu alerjenlerden elde edilen ürünlerin hastaya giderek artan dozlarda ve belirli zaman aralıklarında verilmesi esasına dayanır. Aşı tedavisinde hastaya verilen madde aslında hastanın normal yaşantısında sıkça karşılaştığı alerjenlerdir. İmmünoterapi tedavisi vücuda genellikle cilt altından küçük bir iğne ucuyla veya daha nadiren ağızdan verilerek uygulanabilir.
• Omalizumab (Xolair): Her iki ila dört haftada bir enjeksiyon olarak verilen bu ilaç, özellikle alerjileri ve ciddi astım hastaları içindir. Bağışıklık sistemini değiştirerek hareket eder.

Bronşiyal termoplasti

Yaygın olarak bulunmayan ve herkes için uygun olmayan bu tedavi, inhale kortikosteroidler veya diğer uzun süreli astım ilaçları ile iyileşmeyen şiddetli astım tedavisinde kullanılır.

Genel olarak, üç poliklinik ziyareti boyunca, bronşiyal termoplasti, akciğerlerdeki hava yollarının içini bir elektrotla ısıtır ve hava yollarındaki düz kasları azaltır. Bu solunum yollarının sıkılaştırma yeteneğini sınırlar, nefes almayı kolaylaştırır ve astım ataklarını azaltır.

Astımı tedavilerle kontrol altında tutmak

Tedaviniz esnek olmalı ve doktorunuzla her randevunuzda ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi gereken semptomlarınızdaki değişikliklere dayanmalıdır. Ardından doktorunuz tedavinizi buna göre ayarlayabilir.

Örneğin, eğer astımınız iyi kontrol ediliyorsa, doktorunuz kullanmanız gereken ilaçları azaltabilir. Astımınız iyi kontrol edilmiyorsa veya kötüye gidiyorsa doktorunuz kullanmanız gereken ilaçları artırabilir ve daha sık kontrole gitmenizi önerebilir.

Belirli ilaçları ne zaman alacağınızı veya belirtilerinize dayanarak ilaçlarınızın dozunu ne zaman artıracağınızı ya da azaltacağınızı gösteren yazılı bir astım eylem planı oluşturmak için doktorunuzla birlikte çalışın. Ayrıca, astım hastalığınızı tetikleyen şeylerin bir listesini hazırlayın ve bunlardan kaçınmak için neler yapmanız gerektiğini not edin.

Astımın şiddetlenmesinden nasıl korunabilirim?

Astım hastalığından nasıl korunabilirim? Astım krizlerinden nasıl korunabilirim? Astım hastalığına karşı yapılabilecek önlemler ve dikkat edilmesi gereken şeyler nelerdir?

Astımlı birçok kişi semptomları önlemek ve hafifletmek için ilaçlara güvense de, sağlığınızı korumak ve astım ataklarının olasılığını azaltmak için kendi başınıza birkaç şey yapabilirsiniz.

Dikkat edilmesi gereken yaşam tarzı değişiklikleri:

• Air conditioner (klima) kullanın. Klima, ağaçlardan ve bitkilerden gelen havadaki polen miktarını azaltır. Klima aynı zamanda iç mekan nemini düşürür ve toz akarlarına maruz kalmanızı azaltabilir. Klimanız yoksa, polenlerin arttığı bahar mevsiminde pencerelerinizi kapalı tutmaya çalışın.
• Evinizde toz tutmayan dekorlar tercih edin. Özellikle yatak odanızda en az derecede toz tutacak dekorlar tercih edin. Halı kullanmak yerine parke yaptırın. Yıkanabilir perdeler ve panjur kullanın. Özetle tozu azaltın!
• Optimum nemi koruyun. Yaşadığınız coğrafya çok nemliyse, nem alma cihazınız kullanmanız faydalı olabilir.
• Küf sporlarından kurtulun. Küf sporlarının gelişmesini engellemek için banyo, mutfak ve evin etrafındaki nemli alanları temizleyin. Bahçedeki küflü yapraklardan veya nemli odunlardan kurtulun.
• Evcil hayvan astımınızı şiddetlendirebilir. Alerjiniz varsa, kürklü veya tüylü evcil hayvanlardan kaçının. Düzenli olarak yıkanmış veya bakımlı evcil hayvanların olması, çevrenizdeki tehlike miktarını azaltabilir.
• Düzenli olarak temizlik yapın. Evinizi en az haftada bir kez temizleyin. Temizlik esnasında toz yutmamak için maske kullanın veya bir başkasının temizliğinizi yapmasını isteyin.
• Dışarısı soğuksa burnunuzu ve ağzınızı kapatın. Astımınız soğuk veya kuru hava ile kötüleşiyorsa, atkı ve bere takmak yardımcı olabilir.

Nefes egzersizleri astım semptomlarınızı kontrol altında tutmak için ihtiyacınız olan ilaç miktarını azaltabilir.

Sağlıklı kalın

Sağlığınıza dikkat etmek astım dahil hastalıklardan korunmanızı ve hayattan daha fazla keyif almanızı sağlar.

• Düzenli egzersiz yapmak: Nefes almakta zorlandığınızda egzersiz yapmak zor görünebilir, ancak düzenli egzersiz yapmak genel gücünüzü ve dayanıklılığınızı artırabilir ve solunum kaslarınızı güçlendirir. Hangi aktivitelerin sizin için uygun olduğunu doktorunuzla görüşün.
• Sağlıklı yiyecekler yiyin: Sağlıklı bir diyet gücünüzü korumanıza yardımcı olabilir. Zayıfysanız, doktorunuz besin takviyesi önerebilir. Aşırı kiloluysanız, kilo vermek, özellikle egzersiz zamanlarında nefes alıp vermenize önemli ölçüde yardımcı olabilir.
• Duman ve hava kirliliğinden kaçının: Sigarayı bırakmanın yanı sıra, başkalarının sigara içtiği yerlerden kaçınmak önemlidir. pasif içicilik daha fazla akciğer hasarına neden olabilir. İş yerinde veya başka yerlerde karşılaştığınız diğer hava kirliliği türleri de ciğerlerinizi tahriş edebilir.
• Sağlıklı bir kiloda kalın. Aşırı kilolu olmak astım semptomlarınızı kötüleştirebilir.
• Gastroözofageal reflü hastalığınızı kontrol altında tutun. Mide yanmasına neden olan asit reflü, solunum yollarına zarar verebilir ve astım semptomlarını kötüleştirebilir. Sık sık veya sürekli mide yanması yaşarsanız, tedavi seçenekleri hakkında doktorunuza danışın. Astım semptomlarınız iyileşmeden önce reflü tedavisi gerekebilir.

Astım için hangi doktora gitmeliyim?

Aile hekiminiz veya diğer birinci basamak doktorunuz astım olduğunuzdan şüpheleniyorsa, muhtemelen akciğer hastalıkları konusunda uzmanlaşmış bir doktor olan bir göğüs hastalıkları uzmanına yönlendirileceksiniz.

Doktora gitmeden önce neler yapabilirsin?

Doktorunuzla olan randevunuzdan önce, aşağıdaki soruları cevaplayan bir liste hazırlamak isteyebilirsiniz:

• Hangi semptomları yaşıyorsun? Ne zaman başladılar?
• Belirtilerinizi ve şikayetlerinizi daha da kötüleştiren veya daha iyi hale getiren şeyler nelerdir?
• Ailenizde astım hastalığı olan var mı?
• Astım için daha önce herhangi bir tedavi gördünüz mü? Eğer öyleyse, neydi ve yardımı oldu mu?
• Tedavisini gördüğünüz başka tıbbi hastalıklarınız var mı?
• Hangi ilaçları ve takviyeleri düzenli olarak alıyorsunuz?

Randevunuzda size eşlik edecek bir arkadaşınızın veya ailenizden birinin olmasını isteyebilirsiniz. Çoğunlukla, astım gibi karmaşık bir tıbbi sorun hakkında doktorunuzu dinlerken iki kişi bir kişiden daha çok şey anlayacaktır. Size yardımcı olabilecek bilgileri not alın.

Muayene esnasında doktorunuz size neler sorabilir?

• Belirtileriniz ve şikayetleriniz tam olarak nedir?
• Belirtilerinizi ilk ne zaman farkettiniz?
• Belirtileriniz ne kadar şiddetli?
• Solunum problemlerini sık sık mı yaşıyorsunuz yoksa yalnızca belirli zamanlarda mı?
• Spor yaparken veya soğuk hava gibi belirli durumlarda solunum problemleriniz var mı?
• Atopik dermatit veya saman nezlesi gibi alerjileriniz var mı?
• Neler belirtilerinizi şiddetlendiriyor ya da şikayetlerinizi arttırıyor?
• Neler belirtilerinizi hafifletiyor ya da şikayetlerinizi azaltıyor?
• Ailenizde alerji veya astım hastası var mı?
• Kronik sağlık problemleriniz var mı?

Kaynak: mayoclinic.org