Kolesterol genellikle “yüksek kolesterol” hastalığının başrolü olduğu için “kötü” ve “zararlı” olduğu düşünülen ama aslında birçok önemli görevi olan bir maddedir. Kolesterol, hücre zarları, bazı hormonlar ve D vitamini oluşumu için hayati önem taşır. HDL ve LDL kolesterol nedir?
HDL ve LDL kolesterol nedir?
İki ana kolesterol türü vardır:
- Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) “iyi kolesterol”, (HDL=high-density lipoprotein)
- Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) neden “kötü kolesterol”, (LDL=low-density lipoprotein)
HDL “iyi kolesterol” olarak bilinir çünkü kolesterolü vücudunuzdan atılmak üzere karaciğerinize taşır. HDL vücudunuzun aşırı kolesterolü atmasına yardımcı olur. Dolayısıyla kanda HDL kolesterole daha az rastlanır.
LDL’ye ise “kötü kolesterol” denir. Çünkü kolesterolün kana alınmasında görevlidir. LDL arttıkça kana geçebilecek kolesterol miktarı artar. Eğer kanda LDL miktarı artarsa kan damarlarında ateroskleroz dahil damar hastalıkları görülmesi riski artar.
Ateroskleroz, damarlarda yağ plağı birikmesidir. Damarda yağ tabakası birikirse damarda daralmaya neden olur. Bunun sonucunda kan pıhtılaşması riski artar. Eğer kanda pıhtı oluşursa bu pıhtı damarları tıkayabilir. Bu pıhtı beyin damarlarından birini tıkarsa inme (felç) nedeni olabilir. Eğer bu pıhtı kalp damarlarından birini (koronerler) tıkarsa kalp krizine neden olabilir.
Ayrıca damarlarda plak oluşumu neticesinde damarda daralma, damarın kan götürdüğü organa yeteri kadar oksijen ve besin götürülememesine neden olabilir.
Yüksek Kolesterol için Doğal Çözümler
Kan kolesterol değerlerini anlama
Yüksek kolesterol genellikle erken aşamalarda belirti vermez. Bu, hastalık ilerlemeden çoğu kere farkında olmayacağınız anlamına gelir. Bu nedenle hiç rahatsızlığınız olmasa bile kan tahlili yaptırarak kolesterol seviyenizi ölçtürmeniz önemlidir.
20 yaşın üzerindeki bireylerde 4 ila 6 yılda bir kez kolesterol ölçümü yapılarak kontrol edilmesinde fayda vardır.
Daha önceden kolesterol yüksekliği tespit edilenlerin veya kalp hastalıkları yönüyle riskli olan hastaların daha sık aralıklarla kolesterol ölçümü yaptırmaları gerekebilir.
“Lipit profili” adı verilen test 9 ila 12 saat aç kaldıktan sonra yapılır. Test sonuçlarında; toplam kolesterol, LDL (kötü) kolesterol, HDL (iyi) kolesterol ve trigliseritlerin (kanınızdaki bir yağ türü) anlık görüntüsü sağlanır.
- Toplam kan kolesterolü: Bu değere HDL, LDL ve toplam trigliseritlerinizin yüzde 20’si dahildir.
- Trigliserit: Bu değer 150 mg/dl’nin altında ise idealdir. 150 – 199 mg/dl arasında ise sınırdadır. 200 – 499 mg/dl arasında ise yüksektir. 500 mg/dl üzerinde ise çok yüksektir.
- HDL kolesterol: HDL kolesterol (iyi kolesterol) düzeyi ne kadar yüksek ise o kadar iyidir. Kadında en az 55 mg/dl olmalıdır, erkekte ise en az 45 mg/dl olmalıdır. Eğer, kanda HDL kolesterol düzeyi 35 mg/dl’nin altı ise düşüktür. HDL kolesterol (iyi kolesterol) düzeyi yükseldikçe kalp-damar rahatsızlığı ve kalp krizi riski azalır.
- LDL kolesterol: Bu değer ne kadar düşükse o kadar iyidir. Kalp hastalığınız, kan damarı hastalığınız veya diyabetiniz yoksa 130 mg/dl’den fazla olmamalıdır. Kalp hastalığınız, kan damarı hastalığınız veya diyabetiniz varsa 100 mg/dl altında olmalıdır. 160 ve üzeri yüksektir.
| Toplam Kolesterol mg/dl | HDL Kolesterol mg/dl | LDL Kolesterol mg/dl | |
|---|---|---|---|
| İyi | 200 altında | 45 ve üzeri | 130 altında |
| Sınırda | 200 – 239 arası | 40 – 45 arası | 130 – 159 arası |
| Yüksek | 240 ve üzeri | – | 160 ve üzeri |
| Düşük | – | 40 altında | – |
LDL (kötü kolesterol) değerlerindeki her 10 mg/dl’lik artış, kalp krizi riskini yaklaşık %20 oranında artırmaktadır.
HDL (iyi) kolesterol değerindeki her 1 mg/dl’lik artış kalp damar hastalığı gelişme riskini %2 oranında azaltmaktadır.
Yüksek kolesterol nedenleri
Aşağıdaki durumlarda yüksek kolesterol (hiperlipidemi) hastası olma riskiniz artar:
- Aşırı kilolu veya obez olmak: Bel çevresinin erkekte 100 cm’den kadında ise 90 cm’den fazla olması
- Sağlıksız beslenmek: kırmızı et, tam yağlı süt ürünleri, doymuş yağlar, trans yağlar ve işlenmiş gıdaları çokça tüketmek
- Düzenli spor yapmamak
- Sigara veya diğer tütün ürünlerini kullanmak
- Ailede yüksek kolesterol öyküsü varsa
- Diyabet, böbrek hastalığı veya hipotiroidizm rahatsızlığınız varsa
Yüksek kolesterol (hiperlipidemi) hastalığı her yaştan insanı, her iki cinsiyeti ve her ırkı etkileyebilir.
Yüksek kolesterol genellikle erken aşamalarda belirti vermez. Bu, hastalık ilerlemeden çoğu kere farkında olmayacağınız anlamına gelir. Bu nedenle hiç rahatsızlığınız olmasa bile kan tahlili yaptırarak kolesterol seviyenizi ölçtürmeniz önemlidir. 20 yaşın üzerindeki bireylerde 4 ila 6 yılda bir kez kolesterol ölçümü yapılarak kontrol edilmesinde fayda vardır.
2013 yılında yapılan bir çalışmaya göre: Sigara içenlerde sigara içmeyenlere göre HDL (iyi) kolesterol seviyesi daha düşüktür.
Araştırmalar sigarayı bırakmanın HDL’yi artırabileceğini gösteriyor.
Nadiren de olsa, yüksek kolesterol, ailesel hiperkolesterolemiden kaynaklanır. Bu genetik bozukluk vücudunuzun LDL (kötü) kolesterolü azaltmasını önler. Amerikan İnsan Genomu Araştırma Enstitüsü‘ne göre, bu duruma sahip çoğu yetişkinin toplam kolesterol seviyeleri 300 mg/dL’nin üzerinde ve LDL seviyeleri 200 mg/dL’nin üzerindedir. Bu, yüksek LDL seviyelerine ve genç yaşta kalp krizi ve inme riskinde artışa neden olabilir.
Diyabet ve hipotiroidizm gibi diğer sağlık prolemleri de, yüksek kolesterol hastası olma riskinizi artırabilir.
YORUM YAP