Sıvı Kaybı (Dehidrasyon, Dehidratasyon)

Su içtiğinizde ya da karpuz, portakal ve domates gibi bol sulu gıdalar tükettiğinizde vücudunuzda ihtiyacı olan suyu sağladığınız için kendinizi hidrate etmiş olursunuz. Diğer taraftan vücut düzenli olarak su kaybeder. İdrar veya ter gibi yollarla sıvı kaybedilmesine ise dehidratasyon (sıvı kaybı) denir.

Dr. Abdulkadir Polat

12 Ağu 2018 — Son güncelleme:

Kabaca vücudumuza giren suyun, vücudumuzdan çıkan sudan daha az olması durumuna sıvı kaybı denir. Dehidrasyon ya da dehidratasyon kelimeli yeterli hidrasyonun sağlanamamasını yani yeterli sıvı alımının sağlanamamasını ifade eder. Oral rehidratasyon sıvısı ile tedavi edilebilir.

Su, hayatın ve metabolizmanın devamı için bulunması vücudumuzun her hücresinde belli oranlarda bulunmalıdır.

Sıvı kaybına neden olabilecek bazı etkenler:

Yeteri kadar su içmemek
Çok terlemek
Kan kaybetmek (kanama)
İshal
Aşırı tuz tüketimi

Vücudumuzun %60′ sudur. 70 kg olan ortalama bir erişkinin damarlarında 5 litre kadar kan dolaşmaktadır. Vücut sıvılarımız hayati fonksiyonlarızın devamı açısından oldukça önemlidir.

Sıvı kayıpları, kaybedilen sıvı mikatarına (kaybedilen sıvının vücut ağırlığına olan oranına) göre 3’e ayrılır.

Hafif derecede dehidratasyon

Vücut ağırlığının yüzde 5’inden daha azının sıvı olarak kaybedilmesine hafif derecede dehidratasyon denir.

İdrar ve terlemede azalma ile ağız kuruluğu görülür. Taşikardi veya hipotansiyon bulguları yoktur.

Hafif derecede dehidrate çocuk ve erişkin hastaların hastaneye yatırılması gerekmez; evde bol bol su içilmesi tavsiye edilir.

Doğal maden suları gibi elektrolitli ve içme suları gibi elektrolitsiz su alımı ve beslenmenin devamı önerilir.

Orta derecede dehidratasyon

Vücut ağırlığının yüzde 5 ile 10 kadarı miktarınca sıvı kaybedilmesine orta derecede dehidratasyon denir.

Orta derecede dehidrate olan kişide:

İdrar ve terlemede azalma
Ağız kuruluğu
Halsizlik
Hipotansiyon

Orta dereceli sıvı kaybı olan çocuklarda ağlarken gözyaşı olmaması, gözlerde çöküklük ve çökük fontanel görülür.

İleri derecede dehidratasyon

Vücut ağırlığının yüzde 10’dan daha fazlasının sıvı olarak kaybedilmesine ileri derecede dehidratasyon denir.

Hastanın hayatı ciddi tehlike altındadır.

Orta derecede sıvı kaybı bulgularının şiddetlenmesine ek olarak şuur bozukluğu ve soğuk ekstremiteler görülür. Nabızlar hızlı ve zayıftır hipotansiyon vardır. Periferik siyanoz yani ekstremitelerde morarma görülebilir.

Tedavi

Dehidrate hastada oral rehidratasyon sıvısı verilmelidir. Bu sıvıyı eczanelerden satın alabilirsiniz.

(Dehidratasyon sıvı kaybetmiş, rehidratasyon sıvının tekrar alınmasına yani normale dönmesine denir)

Kendiniz oral rehidratasyon sıvısı hazırlamak isterseniz;

bir litre temiz suya 3/4 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı kabartma tozu, 4 yemek kaşığı şeker, 1 bardak portakal suyu karıştırıp içebilirsiniz.

Bu kadar ideal içeriğe sahip olmasada daha basit bir oral replesman sıvısı ise şu şekilde hazırlanabilir;

bir litre temiz suya 1 tatlı kaşığı şeker ve 1 çay kaşığı tuz karıştırılarak içilebilir.

İlk 24 saatte 2 litre oral rehidratasyon sıvısı içildikten sonra her dışkılama sonrası rutin beslenmeye ek olarak 200ml kadar oral replesman sıvısı almakta yarar vardır.