Antihistaminik İlaçlar

Antihistaminik ilaçlar polen, akar, böcek ısırığı ve hayvan tüyü gibi alerji gelişmesine neden olan durumların geçici tedavisinde yaygın şekilde kullanılabilen alerji ilaçlarıdır.

Antihistaminik ilaçları, alerjiniz olan maddeyle temas etmeden önce alırsanız, alerji gelişmesini engelleyebilir. Ya da alerji belirtileri başladıktan sonra alırsanız belirtilerin şiddetini azaltabilirler.

Ne için kullanılırlar?

Polen, hayvan tüyü, ev tozu, akar veya böcek ısırıkları gibi alerjiniz olan bir şeyle temas ettiğinizde ya da alerjiniz olan bir besini tükettiğinizde vücudunuz histamin adı verilen bir kimyasal üretebilir. Antihistaminik ilaçlar, histaminin etkisini böylece alerji belirtilerini ortadan kaldırır.

Histamin genellikle yararlı bir maddedir. Bu nörotransmitter normalde vücutta enfeksiyon gibi zararlı bir şey tespit edildiğinde salınır. Histamin, kan damarlarının genişlemesini ve daha fazla kan akışını sağlar. Böylece vücudun korunmasına yardımcı olur.

Ancak alerjik bir reaksiyonda, bağışıklık sistemimiz aslında zararlı olmayan bir şeye karşı saldırıya geçer ve histamin üretir.

Üretilen histamin, gözlerin sulanmasına veya kaşınmasına, burun akıntısına ya da burun tıkanıklığına, hapşırmaya ve cilt döküntülerine neden olabilir. Antihistaminik ilaçlar, histaminin bu etkilerini engeller ve bu istenmeyen alerji belirtilerini azaltır.

Antihistaminik ilaçlar şu durumların tedavisinde reçete edilebilir:

• Alerjik rinit (saman nezlesi, polen alerjisi)
• Ürtiker (kurdeşen)
• Böcek ısırması nedeniyle gelişen alerji
• Bazı gıda alerjileri
• Egzema
• Konjonktivit (kırmızı, kaşıntılı göz)

Antihistaminik ilaçlarının genel olarak uyku hali yapmak gibi bir yan etkileri vardır. Bu nedenle kısa süreli uykusuzluk tedavisinde de kullanılabilirler.

Antihistaminik türleri

Birçok antihistaminik ilaç vardır. Genellikle 2 ana gruba ayrılırlar:

1. Uykulu hissettiren antihistaminikler: Klorfenamin, Deksklorfeniramin, Hidroksizin, Siproheptadin, Feniramin ve Prometazin gibi
2. Uykulu hissettirme ihtimali daha düşük olan antihistaminikler: Setirizin, Loratadin, Desloratadin ve Feksofenadin gibi

Histamini bloke ederek etkisini gösteren bu büyük ilaç grubu tablet, kapsül, şurup, krem, losyon, jel, göz damlası ve burun spreyleri gibi pek çok formda üretilmekte ve kullanılmaktadır.

Antihistaminik ilaçlar birinci ve ikinci kuşak olmak üzere ikiye ayrılarlar.

1. kuşak antihistaminikler

Birinci kuşak antihistaminikler hem histaminik hem de muskarinik reseptörleri bloke eder ve kan-beyin bariyerini geçer. Hapşırma, burun akıntısı ve gözlerin sulanması gibi alerji belirtilerini hafifletmek için birçok soğuk algınlığı şurupları ve soğuk algınlığı hapları birinci kuşak antihistaminik (feniramin gibi) içerirler.

2. kuşak antihistaminikler

İkinci kuşak antihistaminikler esas olarak histaminik reseptörleri bloke eder ve kan-beyin bariyerini geçmez.

En iyi antihistaminik hangisi?

Alerji belirtilerini giderme konusunda birinin diğerlerinden bariz daha üstün olduğu bir antihistaminik türü yoktur.

Bazı antihistaminikler sizde daha az etkiliyken başkalarında çok daha etkili olabilir. Sizin genetiğinize ve sağlık durumunuza göre en iyi etkiyi gösteren antihistaminik ilacı bulmak için birkaç farklı ilaç denemeniz gerekebilir.

Alerjiniz var ve antihistaminik kullanmanız gerekiyorsa öncelikle sorulması gereken soru şudur:

Daha uykulu hissetmeye mi ihtiyacınız var, yoksa daha az uykulu hissetmeye mi?

Antihistaminik ilaçların neredeyse tamamı bir miktar uyku hali yapabilir. Eğer, uyanık kalmanız gerekiyorsa veya dikkatinizi kaybetmek istemiyorsanız sizi daha az uykulu hissettirecek antihistaminik ilacı tercih edebilirsiniz. İnsanlar genelde daha az uyku getirecek ilaçları seçmektedir.

Ancak, alerjinizin neden olduğu kaşıntı ve hapşırma gibi belirtiler uyumanızı zorlaştırıyorsa veya zaten uykuya dalmakta sorun yaşayan biriyseniz, sizi daha uykulu hissettirecek ve uykuya dalmanızı kolaylaştıracak bir antihistaminik tercih edebilirsiniz.

Sizin için en uygun ilacı bulma konusunda eczacınıza veya doktorunuza danışmaktan çekinmeyin.

Kimler kullanabilir?

Çoğu insan antihistaminikleri önerilen dozlarda güvenle kullanabilir.

Aşağıdakilerden birine sahipseniz antihistaminik kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışın:

• Hamileyseniz, gebelik planlıyorsanız ya da emziriyorsanız herhangi bir ilaç kullanmadan önce
• Çocuklar için ilaç kullanmadan önce
• Kullandığınız başka ilaçlar varsa
• Kalp hastalığı, karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı veya epilepsi gibi altta yatan kronik bir sağlık sorununuz varsa

Bu durumlardan herhangi birine sahipseniz bazı antihistaminik ilaçlar sizin için uygun olmayabilir. Size uygun ilacı reçete etmesi için doktorunuza danışın. Size uygun bir ilaç önerebilir.

Antihistaminikler nasıl kullanılır?

Size veya çocuğunuza antihistaminik reçete edildiyse, nasıl ve ne zaman alacağınız konusunda doktorunuzun talimatlarına uyunuz.

Bir antihistaminik kullanmadan önce şu soruların cevaplarını öğrenmek isteyebilirsiniz:

• Nasıl alınır? Bazı ilaçlar ağızdan alınırken bazıları göz damlası şeklinde göz içine damlatılır. Bazılarıysa burun içerisine püskürtülür. Jeller ve kremler egzama veya ürtiker tedavisinde cilt üzerine sürülebilir.
• Ne kadar alınır? İlacın dozu yaşınıza ve kilonuza göre değişecektir.
• Ne zaman alınır? Bazıları günde bir kez gece yatmadan önce alınır. Bazılarının ise günde iki ya da üç kez kullanılması gerekebilir.
• Ne kadar süre kullanılabilir? Bazı ilaçlar sadece 3 gün kullanılması önerilirken bazıları uzun süre güvenle kullanılabilir.
• Bir dozu almayı unutursanız ya da yanlışlıkla fazla dozda ilaç kullanırsanız ne olacağı

Yan etkileri

Tüm ilaçlar gibi antihistaminik ilaçlar da bazı insanlarda yan etkilere neden olabilir.

Uyku hali yapan antihistaminiklerin bazı yaygın yan etkileleri:

• Uyku hali yaparlar
• Reflekslerin azalmasına neden olabilirler. Bu nedenle bu ilaçları aldıktan sonra bisiklet sürme ve iş makinası kullanma gibi tehlike oluşturacak işlerden uzak durmakta fayda vardır.
• Ağız kuruluğu
• Bulanık görme
• İşeme zorluğu

Uyku hali yapmayan antihistaminiklerin bazı yaygın yan etkileleri:

• Baş ağrısı
• Ağız kuruluğu
• Mide bulantısı
• Uyku hali (daha düşük bir ihtimal olsa da bu ilaçlar da uyku hali yapabilir)

Olası yan etkilerin tam listesi ve ne zaman tıbbi yardım almanız gerektiğine ilişkin tavsiyeler için ilacınızın kutusundan çıkan broşüre bakın.

Kaynak: ncbi.nlm.nih.gov