Gebelik Diyabeti (Gestasyonel Diyabet)

Gebelik diyabeti (gestasyonel diyabet), hamilelik sırasında gelişir. Diğer diyabet türleri gibi, gebelik diyabeti de hücrelerin şeker (glikoz) kullanma şeklini etkiler. Gebelikte diyabet, yüksek kan şekerine neden olur. Hamileliğinizi ve bebeğinizin sağlığını etkileyebilir. Gebelik diyabeti belirtileri nedir ve nasıl tedavi edilir?

Gebelikte diyabet, doğumdan hemen sonra normale döner. Ancak, gebelik diyabetiniz varsa, ilerleyen yaşlarda tip 2 diyabet riski altındasınızdır. Tip 2 diyabet açısından hekiminizle takiplerinize devam etmelisiniz.

Gebelik diyabeti belirtileri

Çoğu kadın için, gebelik diyabeti belirgin belirti ve semptomlara neden olmaz.

Hamile kalmadan önce çocuk sahibi olma planları yaptığınızda gebe kalmaya ne kadar hazır olduğunuzu değerlendirmek için aile hekiminize başvurun.

Hamile kaldıktan sonra doktorunuz doğum öncesi bakımınızın bir parçası olarak gebelik diyabeti olup olmadığını kontrol edecektir.

Gebeliğin 24 ila 28 haftaları arasında doktorunuz muhtemelen “50 gram Glukoz Tarama Testi” önerecektir. Şeker yükleme testi olarak bilinen Oral glukoz tolerans testi (OGTT) gebelik diyabeti olup olmadığınızı kontrol eder.

Gebe izlem, aile sağlığı merkezlerinde yapılır. İzlemlerinizi zamanında yaptırdığınızdan emin olun.

Gebe izlem nedir? Ne zaman ve nasıl yapılır?

Gebelik diyabetiniz ortaya çıktığında, daha sık kontroller yapmanız gerekebilir. Bunlar, hamileliğin son üç ayında, doktorunuzun kan şekeri seviyenizi ve bebeğinizin sağlığını izleyeceği zaman ortaya çıkması muhtemeldir.

Bebeğinizin doğumundan sonra kan şekeri seviyenizin normale döndüğünden emin olmak için sağlık ekibiniz doğumdan hemen sonra ve altı hafta içinde tekrar kan şekerinizi kontrol edecektir. Gebelik diyabeti geçirdikten sonra kan şekeri seviyenizi düzenli olarak test etmeniz iyi bir fikirdir.

Bebeğin beslenmesini sağlayan, anne ile bebek arasında kan geçişinin olduğu plesenta çeşitli hormonlar salgılar. Bu hormonlar insülin etkisini bozarak gebe anne adayının kan şekerinin yüksek olmasına neden olur.

Gebelik diyabetinin nedenleri nelerdir?

Vücudunuz, yediğiniz yemeği sindirerek besinlerdeki şekerin (glikoz) kana geçmesini sağlar. Pankreasınız (karnınızın arkasındaki büyük bir bez) insülin üretir. İnsülin, glikozun kan dolaşımınızdan ayrılarak vücudunuzun hücrelerine girmesini sağlar. Hücrelere giren glikoz, enerji kaynağı olarak kullanılır.

Hamilelikte, bebeğinizin kanını annenin kanına bağlayan plasenta, yüksek seviyede çeşitli hormonlar üretir. Neredeyse hepsi hücrelerinizde insülin etkisini bozar ve kan şekerinizi yükseltir. Yemeklerden sonra kan şekerinin kısa süreli olarak yükselmesi gebelikte normaldir.

Bebeğiniz büyüdükçe, plasenta daha fazla hormon üretir. Bu hormonların artışı insülin etkisini daha fazla bozar. Gebelik diyabetinde plasental hormonlar, bebeğinizin büyümesini ve sağlığını etkileyebilecek seviyeye kadar kan şekeri artışına neden olabilir.

Gebelikte diyabet (gestasyonel diyabet), genellikle gebeliğin ikinci yarısı boyunca gelişir. Bazen 20.gebelik haftasından önce geliştiği görülebilsede genellikle ileri haftalarda ortaya çıkar.

Risk faktörleri

Herhangi bir kadında gebelik diyabeti gelişebilir, ancak bazı kadınlar daha büyük risk altındadır. Gebelik diyabeti için risk faktörleri şunları içerir:

• Anne yaşının 25’ten büyük olması: 25 yaşından büyük kadınların hamile kaldıklarında gestasyonel diyabet yaşama riskleri daha yüksektir.
• Kişisel veya ailesel diyabet öyküsü varlığı: Tip 2 diyabetin habercisi olabilecek hafif kan şekeri yüksekliğiniz varsa veya anne-baba-kardeş gibi ailenizin yakın üyelerinde diyabet hastası varsa gestasyonel diyabet gelişme riski artar.
• Genetik: Net olmayan nedenlerden dolayı, Siyahi, İspanyol, Amerikan Yerlisi veya Asyalı olan kadınların gebelik diyabeti geliştirme riski daha yüksektir.
• Şişmanlık (obezite): Eğer aşırı kiloluysanız, vücut kitle indeksiniz 30 veya daha fazla ise gestasyonel diyabet gelişme riski artar.

Gestasyonel diyabet, kanda dolaşan yüksek oranda şeker nedeniyle çocuğun 4 kg dan ağır doğmasına ve doğumun zorlaşmasına neden olabilir.

Bir gebeliğinizde gebelik diyabeti geliştiyse, sonraki gebeliklerinizde de diyabet gelişebilir. Yaşamınızın ilerleyen döneminde tip 2 diyabet hastası olabilirsiniz.

Komplikasyonlar

Gebelik diyabeti olan çoğu kadın sağlıklı bebekler doğurur.

Dikkatli bir şekilde yönetilmeyen gebelik diyabeti, kontrolsüz kan şekeri seviyelerine yol açabilir ve sizin için ve bebeğiniz için, sezeryana ihtiyaç duyma olasılığının artması da dahil olmak üzere sorunlara neden olabilir.

Bebeğinizi etkileyebilecek komplikasyonlar

Gestasyonel diyabetiniz varsa, bebeğinizde aşağıdaki riskler görülebilir:

• Aşırı doğum ağırlığı: Kan dolaşımınızdaki ekstra glikoz (yüksek kan şekeri) plasentadan geçerek bebeğinizin pankreasını ekstra insülin yapmak için tetikler. Bu bebeğinizin çok fazla büyümesine neden olabilir. Çok büyük (4 kg veya daha fazla ağırlığa sahip) bebekler, doğum kanalında sıkışıp kalabilirler, doğum yaralanmalarına neden olabilirler veya doğumun sezeryan ile yapılması gerekebilir.
• Erken (preterm) doğum ve solunum sıkıntısı sendromu: Gebelik diyabeti olan annenin yüksek kan şekeri, erken doğum riskini artırabilir. Bebeğini beklenen doğum tarihinden önce (9 ay 10 gün’den önce) doğurabilir. Ya da doktor erken doğum önerebilir, çünkü bebek büyüktür.
  Erken doğan bebekler solunum sıkıntısı sendromu yaşayabilirler. Bu nefes almayı zorlaştıran bir durumdur. Solunum sıkıntısı sendromlu bebekler, akciğerleri olgunlaşıp güçleninceye kadar nefes almakta yardıma ihtiyaç duyabilir. Gebelikte diyabeti olan annelerin bebekleri erken doğmamış olsalar bile solunum sıkıntısı sendromu yaşayabilir.
• Düşük kan şekeri (hipoglisemi): Bazen gestasyonel diyabeti olan annelerin bebekleri, doğumdan kısa bir süre sonra kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) yaşarlar. Çünkü yüksek anne kanı şekerini düşürmek için, bebek kendisi bol bol insülin üretir. Bebeğin yüksek insülini bebeğin sağlıklı kan şekerini hızlıca düşürebilir. Şiddetli hipoglisemi atakları bebekte hipoglisemi nedeniyle nöbetlere neden olabilir. İntravenöz glikoz çözeltisi bebeğin kan şekeri seviyesini normale döndürür.
• Sonraki yaşamlarında yüksek tip 2 diyabet riski: Gestasyonel diyabeti olan annelerin bebekleri, daha sonraki yaşamlarında obezite ve tip 2 diyabete yakalanma riskleri daha yüksektir.

Tip 2 Diyabet

Tedavi edilmeyen gebelik diyabeti, doğumdan önce veya kısa bir süre sonra bebeğin ölümüne neden olabilir.

Anneyi etkileyebilecek komplikasyonlar

Gebelik diyabeti annenin aşağıdaki sağlık risklerini artırabilir:

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve preeklampsi: Gestasyonel diyabet, yüksek tansiyon ve preeklampsi riskini artırır. Hipertansiyon ve hem annenin hem de bebeğin hayatını tehdit edebilecek diğer semptomlara neden olan ciddi bir gebelik komplikasyonudur.
• Gebelik diyabetiniz varsa, gelecekteki bir hamilelik sırasında tekrar gebelik diyabeti yaşama ihtimaliniz daha yüksektir.

Gebelik diyabeti öyküsü olan kadınların, doğumdan sonra ideal vücut ağırlığına ulaşırlarsa, gelecekte tip 2 diyabet hastası olma riskleri daha azdır.

• Sonraki yaşamlarında yüksek tip 2 diyabet riski: Gebelik diyabetiniz varsa, yaşlandıkça tip 2 diyabete yakalanma olasılığınız daha yüksektir. Ancak, sağlıklı yiyecekler yemek ve egzersiz yapmak gibi sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmak, gelecekteki tip 2 diyabet riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Gebelik diyabeti düzenli spor ve egzersiz yapıldığında kontrol altına alınabilir.

Gebelik diyabetinden nasıl korunabilirim?

Gestasyonel diyabetin, hamilelik esnasında önlenmesi konusunda hiçbir garanti yoktur. Ancak hamilelikten önce ne kadar sağlıklı alışkanlıklar edinirseniz o kadar iyidir.

Gebe Kalmak İstayen Kadın: Nelere Dikkat Edilmeli

Gestasyonel diyabet yaşadıysanız, şeker tüketimini azaltmanız, daha fazla spor ve egzersiz yapmanız sonraki gebeliklerde tekrar gestasyonel diyabet yaşamanızı önleyebilir ve sizi ilerleyen yaşamınızda tip 2 diyabet hastası olmaktan koruyabilir.

Öneriler

• Sağlıklı yiyecekler ye! Lifli, az yağlı ve az kalorili yiyecekler tercih edin. Meyve, sebze ve kepekli tahıllara odaklanın. Zevk veya beslenmeden ödün vermeden hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olmak için çaba gösterin. Porsiyon boyutlarını takip edin (kontrolsüzce fazla yemeyin).

Lif içeriği en yüksek besinler

• Tam gaz egzersize devam edin! Hamilelik öncesi ve hamilelik boyunca egzersiz yapmak sizi gebelik diyabeti gelişmesinden koruyabilir. Haftanın çoğu gününde 30 dakikalık ortalama tempoda aktiviteler hedefleyin. Günlük yürüyüş yapın. Bisiklet sürün. Yüzün…
• Bahane üretmeyin, yürüyün! Gününüze 30 dakikalık tek bir antrenman sığdıramazsanız (ki sığdırabileceğinize inanıyorum), birkaç küçük parça halinde egzersiz yapın. İşe giderken arabanızı daha uzak bölgeye park edin. Otobüsten bir durak önce veya sonra inip kalan yolu yürüyün. Attığınız her adım sağlıklı kalma şansınızı arttırır.
• Hamilelikten önce fazla kiloları verin! Doktorlar hamilelik sırasında kilo vermeyi önermemektedir. Ancak hamile kalmayı planlıyorsanız, önceden kilo vermek daha sağlıklı bir hamilelik yapmanıza yardımcı olabilir.
• Yeme alışkanlıklarınızdaki kalıcı değişikliklere odaklanın. Daha sağlıklı bir kalp, daha fazla enerji ve daha fazla özgüven gibi kilo vermenin uzun vadeli faydalarını hatırlayarak kendinizi motive edin.

Kaynak: www.mayoclinic.org