Sol Ventrikül Hipertrofisi

Sol ventrikül hipertrofisi, kalbinizin ana pompalama odasının (sol ventrikül) duvarlarının genişlemesi ve kalınlaşmasıdır.

Sol ventrikül hipertrofisi, kontrolsüz yüksek kan basıncına sahip kişilerde daha yaygındır. Ancak, kan basıncınız ne olursa olsun, sol ventrikül hipertrofisi, kalp krizi ve felç riskini artırır.

Yüksek tansiyonu (hipertansiyon) tedavi etmek semptomlarınızı hafifletebilir ve sol ventrikül hipertrofisini tersine çevirebilir.

Belirtiler

Sol ventrikül hipertrofisi genellikle yavaş yavaş gelişir. Özellikle hastalığın ilk zamanlarında hiçbir belirti veya semptom görmeyebilirsiniz.

Sol ventrikül hipertrofisi belirtileri:

• Nefes darlığı
• Yorgunluk
• Göğüs ağrısı, genellikle egzersiz sonrası
• Çabuk, çırpınan veya çarpan kalp atışı (çarpıntı) hissi
• Baş dönmesi veya bayılma

Ne zaman doktora görünmeliyim?

Şu belirtiler sizde varsa, lütfen, acil sağlık birimlerine başvurunuz:

• Birkaç dakikadan fazla süren göğüs ağrısı hissedersiniz
• Nefes almakta zorlanıyorsanız
• Baş ağrınız ve biliç kaybınız varsa

Hafif nefes darlığı veya çarpıntı gibi diğer belirtilerle karşılaşırsanız randevu alın ve doktorunuza görünün.

Kendinizi iyi hissetseniz bile, kan basıncınızı yılda bir kez veya aşağıdaki durumlarda daha sık kontrol ettirmeniz gerekir:

• Sigara veya diğer tütün mamüllerini tüketiyor olmak
• Obez olmak
• Yüksek tansiyon riskini arttıran diğer durumların varlığı

Yüksek tansiyonunuz veya sol ventrikül hipertrofisi riskinizi artıran başka bir durum varsa, doktorunuz kalp sağlığınızı takip etmek için düzenli muayene ve hastalık takibi önerebilir.

Nedenleri

Bazı faktörler kalbinizin vücudunuza kan pompalamak için normalden daha çok çalışmasını sağladığında, sol ventrikül hipertrofisi oluşabilir.

Kalbinizin daha fazla çalışmasına neden olabilecek faktörler şunlardır:

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon): Sol ventrikül hipertrofisinin en sık nedeni yüksek tansiyondur. İnsanların üçte birinden fazlası hipertansiyon tanısı konulduğunda, sol ventrikül hipertrofisinin gelişmiş olduğuna dair kanıt görülmektedir.
• Aort kapak darlığı: Sol ventrikülden çıkan kan aort ve diğer büyük damarlara doğru ilerler. Aort ile sol ventrikül arasında duran aort kapağı ne kadar dar olursa, ventriküldeki kanın büyük damarlara transferi o kadar zor olur. Bu zorluğu aşmak için daha fazla çalışan sol kalp hipertrofiye uğrar ve zamanla genişler.
• Hipertrofik kardiyomiyopati: Bu genetik hastalık, kalp kası anormal derecede kalınlaştığında, tamamen normal kan basıncıyla bile olsa, kalbin kan pompalamasını zorlaştırır.

Risk faktörleri

Sol ventrikül hipertrofisi gelişmesine neden olabilecek risk faktörleri nelerdir?

Hipertansiyon ve aort kapak darlığına ek olarak, sol ventrikül hipertrofisi riskinizi artıran faktörler şunlardır:

• Yaş: Sol ventrikül hipertrofisi yaşlılarda daha sık görülür.
• Ağırlık: Fazla kilolu olmak, yüksek tansiyon ve sol ventrikül hipertrofisi riskinizi artırır.
• Genetik (aile öyküsü): Bazı genetik koşullar sol ventrikül hipertrofisinin gelişmesiyle ilişkilidir.
• Diyabet (şeker hastalığı): Diyabetin, sol ventrikül hipertrofisi olma riskini arttırmaktadır.
• Irk: Afrikalı-Amerikalılar (siyahiler), benzer kan basıncı ölçümleri olan beyaz insanlardan daha yüksek sol ventrikül hipertrofisi riski altındadır.
• Cinsiyet. Hipertansiyonu olan kadınlar, benzer kan basıncı ölçümleri olan erkeklere göre daha yüksek sol ventrikül hipertrofisi riski altındadır.

Komplikasyonlar

Sol ventrikül hipertrofisi, nelere neden olabilir? Sol ventrikül hipertrofisi kalbin yapısını ve çalışmasını değiştirir. Hipertrofiye uğramış sol ventrikülde şu yapısal anormallikler gelişebilir:

• Sol ventrikülün hipertrofiye uğrayarak sertleşmesi ve elastikiyetini kaybetmesi, kanı vücuda gönderen sol kalp odasının kan ile yeteri kadar dolmasını önler.
• Sol kalbin daha kaslı olması, ancak içeriğindeki kan hacminin normalden daha az olması kalp içerisindeki daha az kanı daha yüksek bir basınçla aorta gönderir. Kan basıncı yani tansiyon yükselir.
• Kalp kaslarında görülen hipertrofi ile güçlenen ve hacmi artan kaslar, kalp içerisindeki kalbi besleyen ince damarları (koroner arterler) sıkıştırır. Kalp kası hacmi artmıştır ve kalp kası içerisinde dolaşan kan akışı azalmıştır. Bu durum kalp kaslarının daha zor beslenmesine neden olur.

Sol kalpte görülen bu yapısal değişiklikler şunlara neden olabilir:

• Sol kalbin içine daha az kan dolar.
• Kalp vücuda yeteri kadar kan pompalayamaz (kalp yetmezliği)
• Anormal kalp ritmi (aritmi)
• Kalbe yeter kadar oksijen gönderilemediği için kalp kaslarında oksijen yetersizliği (iskemik kalp hastalığı) görülebilir.
• İnme (felç) gelişebilir.
• Atriyal fibrilasyon: Vücuda kan akışını azaltan düzensiz, genellikle hızlı kalp atışı
• Kardiyak arrest: Sol kalpte ani ve beklenmedik fonksiyon kaybı görülemesi

Tanı

Sol ventrikül hipertrofisi nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz, kan basıncınızı ve kalp fonksiyonunuzu kontrol edecektir. Sağlık geçmişinizi, aile öykünüzü sorgulayacak ve ayrıntılı fizik muayene yapacaktır.

Doktorunuz daha sonra tarama testlerini önerebilir:

• Elektrokardiyogram (EKG): Elektrik sinyalleri kalbin içinden geçerken kaydedilir. Doktorunuz, anormal kalp fonksiyonlarını ve sol ventrikül kas dokusunu arttırdığını gösteren desenler arayabilir.
• Ekokardiyogram: Ses dalgaları kalbinizin canlı görüntülerini oluşturur. Ekokardiyogram sol ventrikülde kalınlaşmış kas dokusunu ortaya çıkarabilir. Kaplte kan akışını gösterebilir. Sol ventrikül hipertrofisine bağlı kalp anormalliklerini ve kalp kapakçıklarını gösterebilir.
• MR: Kalbinizin MR görüntüleri sol ventrikül hipertrofisini teşhis etmek için kullanılabilir.

Tedavi

Sol ventrikül hipertrofisi nasıl tedavi edilir?

Sol ventrikül hipertrofisi tedavisi altta yatan nedene bağlıdır ve ilaç tedavisi veya cerrahi müdahale içerebilir.

Aort kapak darlığı tedavisi

Aort kapak darlığının neden olduğu sol ventrikül hipertrofisi, ameliyat gerektirebilir. Ameliyat esnasında dar kapak tamir edilebilir ya da protez veya hayvandan alınan kapakla değiştirilmesi gerekebilir.

Hipertrofik kardiyomiyopati tedavisi

Hipertrofik kardiyomiyopatiye bağlı sol ventrikül hipertrofisi ilaçla tedavi edilebilir, cerrahi olmayan bir prosedür uygulanabilir, cerrahi operasyon yapılabilir ve hastada yaşam tarzı değişiklikleri gerekebilir.

Yüksek tansiyon (hipertansiyon) nedeniyle gelişen sol ventrikül hipertrofisinde kan basıncını kontrol etme stratejileri

Doktorunuz aşağıdaki kalp için sağlıklı olan yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir:

• Düzenli egzersiz
• Meyve, sebze, kepekli tahıllar ve iyi yağ oranı yüksek besinlerle beslenmek
• Rafine karbonhidratların, doymuş yağların ve tuzun az tüketilmesi
• Sigarayı bırakmak

Kan basıncı ilacı (hipertansiyon ilaçları) sol ventrikülün daha da genişlemesini önlemeye ve hatta hipertrofik kaslarınızı küçültmeye yardımcı olabilir. Doktorunuz aşağıdakileri içeren ilaçlar önerebilir:

• Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri: Bu ilaçlar kan basıncını düşürmek, kan akışını iyileştirmek ve kalbin iş yükünü azaltmak için kan damarlarını genişletir. Örnekler arasında captopril, enalapril (Vasotec) ve lisinopril (Zestril) bulunur. Yan etkileri tahriş edici kuru öksürük içerebilir. ACE inhibitörleri öksürmenize neden olabilirler.
• Anjiyotensin II reseptör blokerleri (ARB’ler): Losartan (Cozaar) gibi ilaçlar ACE inhibitörlerine benzer yararlara sahiptir ancak kalıcı bir öksürüğe neden olmaz.
• Kalsiyum kanal blokerleri: Bu ilaçlar kalsiyumun kalp hücrelerine ve kan damarı duvarlarına girmesini önleyerek kan basıncının düşmesine yardımcı olur. Örnekler arasında amlodipin (Norvasc) ve diltiazem (Cardizem, Tiazac) bulunur.
• Diüretikler: Tiazid tipi diüretikler olarak bilinen ilaçlar kan akışını kolaylaştırarak hipertansiyonu azaltır. Örnekler arasında klorthalidon ve hidroklorotiyazid bulunur.
• Beta blokerler: Atenolol (Tenormin) gibi ilaçlar kalp atış hızınızı düşürebilir, kan basıncını düşürebilir ve stres hormonlarının zararlı etkilerinden bazılarını önleyebilir. Beta blokerler genellikle hipertansiyon için başlangıç aşamasında verilen ilaçlardan değildir. Ancak başka bir ilaç türü yüksek tansiyonunuzu düşürmek için yeterli gelmediyse doktorunuz bir beta bloker eklemenizi önerebilir.

Uyku apnesinin tedavisi

Eğer zaten uyku apnesi teşhisi konmuşsa, bu uyku bozukluğunun tedavisi kan basıncınızı düşürebilir. Kan basıncınızın düşmesi sol ventrikül hipertrofisini düzeltmeye yardımcı olabilir.

Uyku apnesi tanısı konmadıysa ancak eşiniz horladığınızı veya uyurken bir anda nefes almayı bıraktığınızı söylüyorsa, uyku apnesi için test yaptırma konusunda doktorunuzla konuşun.

Uyku apnesi tedavisi, uyurken sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) sağlayan bir makine kullanılarak yapılır. CPAP solunum yollarınızı açık tutar, kan basıncınızı normal seviyede tutmak için ihtiyacınız olan oksijeni elde etmenizi sağlar.

Koruyucu hekimlik

Yüksek tansiyon (hipertansiyon) nedeniyle gelişen sol ventrikül hipertrofisini önlemenin en iyi yolu yüksek tansiyonu kontrol altında tutmaktır.

Yaşam tarzı değişiklikleri, kan basıncınızı düşürmenize, kalp sağlığınızı iyileştirmenize ve sol ventrikül hipertrofisine yüksek kan basıncının neden olduğu durumlarda sol ventrikül hipertrofi belirtilerini iyileştirmenize yardımcı olabilir. Şunları göz önünde bulundurmalısınız:

• Kilo verin: Sol ventrikül hipertrofisi obez kişilerde kan basıncından bağımsız olarak bulunur. Kilo vermenin sol ventrikül hipertrofisini tersine çevirdiği gösterilmiştir. Aşırı kilolu veya obezseniz, sağlıklı kilonuzu korumak veya kilo vermek kan basıncınızı kontrol etmenize yardımcı olabilir.
• Sağlıklı beslenin: Doymuş yağ ve tuz miktarı yüksek olan yiyeceklerden kaçının. Bol bol meyve ve sebze yiyin. Kalp sağlığınıza iyi gelecek meyve, sebze, kepekli tahıllar, az yağlı süt ürünleri, kümes hayvanları ve balık yiyin.
• Fiziksel aktivite için zaman ayırın. Düzenli fiziksel aktivite kan basıncını düşürmeye ve normal seviyelerde tutmaya yardımcı olur. Haftanın birkaç gününde 30 dakikalık ılımlı fiziksel aktiviteler hedefleyin.
• Tuz tüketimini sınarlayın: Çok fazla tuz kan basıncınızı artırabilir. Düşük sodyumlu veya tuz içermeyen yiyecekleri seçin ve öğünlerinize tuz eklemeyin.
• Alkol kullanmayın ya da alkol kullanımını azaltın: Alkol, özellikle çok miktarda tüketilirse, kan basıncınızı yükseltebilir.
• Düzenli fiziksel aktivite: Haftada 150 dakika orta derecede fiziksel aktivite hedefleyin. Örneğin, haftanın çoğu günü yaklaşık 30 dakika yürüyüş yapın. Daha küçük aktiviteler bile önemli fayda sağlayacaktır. Doktorunuza, tansiyonunuzu geçici olarak yükseltebilecek çok ağır halter gibi belirli fiziksel aktiviteleri kısıtlamanız gerekip gerekmediğini sorun.
• Stresi yönetin: Gevşetme teknikleri gibi stresi yönetmenin yollarını bulun.
• Sigarayı bırakın. Sigarayı bırakmak genel sağlığınızı iyileştirir ve kalp krizlerini önler.
• Tansiyon değerlerinizi takip edin. Kan basıncı ölçüm cihazı (tansiyon aleti) satın alın ve kan basıncınızı sık sık kontrol edin.

Randevudan önce

Kalp hastalığının tedavisi konusunda eğitimli bir doktora başvurabilirsiniz (kardiyoloji uzmanı).

Doktora gitmeden önce neler yapabilirsin?

• Hastaneye gitmenizin asıl nedeni olmayanlar dahil tüm hastalık belirtilerinizi ve şikayetlerinizi not edin.
• Kullandığınız tüm ilaçların, vitaminlerin ve takviyelerin bir listesini yapın.
• Önemli tıbbi bilgilerinizi not edin.
• Yaşamınızdaki son değişiklikler veya stresler dahil, önemli kişisel bilgileri not edin.
• Doktorunuza sormak istediğiniz soruları yazın.
• Ailenizde kalp hastalığı öyküsü olup olmadığını öğrenin.
• Doktorunuzun size ne tavsiyeler verdiğini hatırlamanıza yardımcı olmak için akraba veya arkadaşınıza eşlik etmesini isteyin.

Muayene esnasında doktorunuza sorabileceğiniz sorular:

• Belirtilerimin en olası nedeni nedir?
• Hangi testlere ihtiyacım var? Onlar için özel bir hazırlık var mı?
• Ne tür tedavilere ihtiyacım var?
• Yaşam tarzı değişikliği yapmalı mıyım?
• Kısıtlamam gereken şeyler var mı?
• Öncesinde başka sağlık sorunlarınız varsa, tüm sağlık sorunlarınızı beraber en iyi şekilde nasıl yönetebileceğinizi de sorabilirsiniz

Muayene esnasında doktorunuz size neler sorabilir?

Doktorunuzun size birkaç soru sorması olasıdır. Doktorunuzun olası sorularını cevaplamaya hazır olmanız, konuşmak istediğiniz diğer konular için zaman bırakabilir. Cevaplamanız gerekebilecek sorular:

• Belirtileriniz ve şikayetleriniz neler ve ne zaman başladılar?
• Belirtileriniz zaman içinde kötüleşti mi?
• Göğüs ağrınız ya da hızlı, çırpınan veya çarpan kalp atışlarınız var mı?
• Baş dönmesi var mı? Hiç bayıldın mı?
• Nefes almakta zorluk çektiniz mi?
• Egzersiz yapmak veya sırt üstü uzanmak durumunuzu kötüleştiriyor mu?
• Daha önce kanlı öksürdün mü? Öksürüğünde kan geldi mi?
• Yüksek tansiyon veya romatizmal ateş geçmişi var mı?
• Ailede kalp problemleri var mı?
• Alkol veya kafein kullanıyor musunuz?
• Sigara kullanıyor musunuz? Daha önce sigara kullandınız mı?

Kaynak: mayoclinic.org