Kulak Kiri (Buşon) – Hangi Doktor Temizler?

Kulak kiri (buşon) olarak da adlandırılan serumen, kulakları korumak için vücut tarafından üretilir. Kulak kiri hem nemlendirici ve yağlayıcı hem de antibakteriyel özelliklere sahiptir.

Kulağımızı nemlendiren ve kulağımızı temizleyip koruyan doğal kulak akıntısı (serumen) miktarı bazen artar. Kıvamı koyulaşır ve kulak kiri (buşon) dediğimiz rahatsız edici durum oluşur.

Tedavi edilmeyen serumen birikimi, işitme kaybına, tahrişe, kulakta ağrıya, baş dönmesine ve kulak çınlamasına neden olabilir.

Buşon, birkaç şekilde çıkarılabilir ve bu yöntemlerden bazıları evde yapılabilir (1).

Kulak kiri nedir?

Dış kulak dediğimiz yapı kulak kepçesi ve dış kulak yolundan meydana gelir. Dış kulak yolu, kulak kepçesi ile kulak zarı arasında kalan bir ucu dışa açılan yapıya verilen isimdir.

Dış kulak yolu orta kısımda daralır ve bilinenin aksine düz bir doğru değildir. Düz bir boru şeklinde değildir.

Dış kulak kemik ve kıkırdak yapılardan oluşmaktadır.

Dış kulak yolunda ayrıca vücudun bir çok bölgesinde olduğu gibi salgı bezleri bulunmaktadır. Bu salgı bezlerinin görevi serumen adı verilen bir salgı üretmektir. Serumen nispeten yapışkan kıvamda bir salgıdır.

Serumen, dış ortamdan kulağa giren toz, yabancı cisim, ve mikroplar gibi sağlığa zararlı etkenleri tutarak bunların kulak zarına ulaşmasını engeller ve kulak zarına zarar vermesini engeller.

İşte bu salgının kuruması ile oluşan ve zamanla kendiliğinden de atılabilen yapıya halk arasında kulak kiri tıpta ise buşon denilmektedir.

Aslında bilinenin aksine buşon bir kir değildir! Kulağın kendini mikrop ve toz gibi zararlı şeylerden koruduğu doğal bir savunma mekanizmasıdır.

Yine yanlış uygulanan bir durum ise insanların bu kiri kulak çubuğu ya da temizleme mumu ile almaya çalışmasıdır. Bu temizleme esnasında kulağın doğal savunması olan serumende alınmış olur ve kulak dış ortama karşı savunmasız bırakılır. Bir çok kişide ayrıca bu durum kulak kaşıntısına sebep olur. En korkulanı ise bilinçsizce yapılan bu temizliğin kulak zarı yada dış kulak yolunu tahrip etmesidir.

Kulak kiri belirtileri

Buşonun normalden fazla şekilde dış kulakta birikmesi yada atılamaması bazı belirtilere yol açar.

• Kulak ağrısı
• Kulakta dolgunluk hissi
• Kulak tıkanıklığı veya işitme kaybı
• Kulakta çınlama ya da uğultu
• Kulaktan koku gelmesi
• Kulağın kaşınması
• Kulaktan koyu renkli akıntı gelmesi
• Kuru öksürük

Hasta gündüz ve gece kulakta işitme kabiliyetinin değiştiğini tarif edebilir. Bu durum kulak kirinin sıcak ortamda yumuşamasından soğuk ortamda ise sertleşmesinden kaynaklanmaktadır. Kulaktaki kir sertleştikçe ses dalgalarına daha fazla engel olarak işitme performansını düşürebilir.

Ayrıca hastalar banyoda su kaçması ile kirin yumuşaması yada su alarak şişmesinden dolayı farklı belirtiler gösterebilir.

Hangi doktora gitmeliyim?

Aile hekimi veya Kulak Burun Boğaz doktorunun kulak kiri temizliği yapıp yapmayacağı da merak edilenler arasında.

Buşon (kulak kiri) belirtileriniz mevcut ise evde bulunan malzemeler ile kendi kişisel temizliğinizi yapmadan önce Kulak Burun Boğaz doktoruna başvurmanız gerekmektedir.

Kulak kiri neden olur?

Kulak kiri olarak bilinen yapı vücutta işlevini tamamlamış ve kulak kepçesine doğru itilerek vücuttan atılacak olan bir salgıdır.

Bu salgı insanlar tarafından kir olarak adlandırılsa da hayati öneme sahiptir. Çünkü yapılan çalışmalar göstermiştir ki bu salgının normalden az olduğu yada hiç olmadığı insanlar sık sık kulak enfeksiyonu geçirmektedir. 

Kulak kiri tek başına kötü değildir. Kulaklarınızın enfeksiyon kapmasını önlemeye yardımcı olmak için üretilmektedir. Ancak birikirse, kulaklarınızı tahriş ederek ve iyi duymanızı engelleyerek sağlık sorunlarına neden olabilir. Yalnızca kulakların dışını temizlemek ve kulak kirini yumuşatmak için damla veya su kullanmak güvenlidir. Buşonu bir alet kullanarak çıkarmak için her zaman sağlık uzmanınıza başvurmalısınız.

Kulak içerisinden dışarıya doğru doğal bir akışa sahip olan yumuşak kıvamlı serumen kuruyup biriktiğinde “kulak kiri” haline gelir. Peki serumen ismindeki bu doğal koruyucu yapının doğal akışını siz kendiniz bozuyor olabilir misiniz?

Kulaklıklar, özellikle kulak içine giren yumuşak silikon uçlu kulaklıklar müzik dinlerken ve özellikle baslar hissederken çok daha keyifli öğle değil mi?

Bunun nedeni, kulaklıktan üretilen basınçlı ses dalgalarının silikonlu kulaklıklarda doğrudan kulak zarına ilerlemesidir. Kulaklık tarafından üretilen ses dalgaları “kulaklık kulağı tıkadığı için dışarı çıkamamaktadır”.

Silikon uçlu kulaklıkların bir başka hüneri de yüksek sesle müzik dinlediğiniz zaman yanınızdaki insanların bu müziği daha az duymasıdır. Bunun da nedeni yine kulaklıktan üretilen sesin dışarıya çıkamamasıdır.

Bir ses dalgasının dahi kulak kanalından dışarıya çıkışına izin vermeyen kulaklık kullandığınızda serumen kulaktan dışarıya nasıl akacak?

Akışkanlığını kaybedip kurumaya başlayan serumen siz kulaklığı çıkardığınızda kendiliğinden nasıl dışarı atılacak?

Kulaklık gibi kulak kanalınızı tıkayan her şey buşon gelişmesine neden olabilir. Silikon uçlu kulaklıklar gibi kulak kanalına yapışan ve ses dalgasının dahi geçişine izin vermeyen kulaklıklar kir (buşon) oluşma riskini arttırır.

Kulaklık Kulak Kiri Yapar mı?

Risk Faktörleri

Kulak kiri birikimi kimlerde daha sıktır ya da kimlerde daha çok kir birikir? Kulakta rahatsız edici kir birikimi riskini arttıracak bazı faktörler:

• Tozlu ve kirli ortamlarda çalışanlar yada bulunanlar
• Denize girdikten ya da banyo yaptıktan sonra buşonun şişerek geçişi engellemesi
• Dış kulak yolunda var olan darlık nedeniyle buşonun kulak dışına itilememesi
• Kulağın sürekli olarak yabancı cisimlerle temizlenmeye çalışılması
• Kulak yapısı normalden daha fazla kıllı olan insanlarda
• Kulak bölgesine radyoterapi almış insanlar
• İşitme cihazı, kulak içi kulaklık veya kulak tıkacı kullanılması

Kulak kiri nasıl temizlenir?

Kulak salgısı dış kulakta oluşur iç kısmında oluşmaz. Bu yüzden evde yapılan temizlik sadece kulak kepçesinin temizliği ile sınırlandırılmalıdır.

Evde yapılan kulak temizliği sadece kulak kepçesinin temizliği ile sınırlandırılmalıdır.

Kulak çubuğu gibi aletlerle yapılan temizlikte buşon daha da içeriye itilip daha sonra yapılacak temizliği zorlaştırabilir hatta aşırı itme durumlarında kulak zarını yırtarak daha ciddi sorunlara neden olabilir.

Kulak kiri ve kulak temizleyicileri hakkında her şey

Doktor kulak temizliğini nasıl yapar?

Günlük poliklinik şartlarında Kulak Burun Boğaz doktorları kulak kanalını farklı yöntemler ile temizleyebilmektedir.

Lavaj

Halk arasında sulu yıkama olarak bilinen bu durum eskiden sık kullanılmasına rağmen günümüzde pek uygulanmamaktadır. Hekim hastasının kulağına solüsyonlar sıkarak kirin yumuşamasını ve atılmasını sağlar. İçeriye sıkılan solüsyon berrak bir hal alana kadar devam eder. Dikkatli ve nazik bir şekilde yapılmalıdır.

Aspirasyon

Kuru yıkama olarak bilinir. Hastanın kulağındaki kirler aspiratör adı verilen vakumlama cihazı ile dışarıya doğru çekilerek atılır. Bu işlemden önce genellikle belli bir süre kiri yumuşatacak solüsyonlar hasta tarafından uygulanmalıdır.

Küret

Alet yardımıyla kirin bir öbek halinde dışarı alınması işlemdir. Diğerlerine göre daha ağrılı bir işlemdir ancak tek seferde ve kısa sürede kir alınır.

Doğru bilinen yanlışlar

Bahsetmek istediğim bir diğer konu ise doğru bilinen yanlışlar. Bazıları:

1. Kulak temizleme işitme kaybı yapmaz aksine kire bağlı işitme kaybını geçirir.
2. Kulak kiri alışkanlık yaparak sık sık yıkatmaya neden olmaz ancak yapısal ya da salgısal problemi olan insanlarda kulak yıkama yapılsada yapılmasada sık sık kir birikeceği için yıkama tekrar tekrar yapılır.
3. Buşon kıvamını yumuşatmak için kullanılan bir çok damla mevcuttur ancak kir (buşon) başka kulak patolojileri ile karışabileceği için (otomikoz vb.) hangi damlanın kullanılacağına doktorun karar vermesi daha uygundur. Ayrıca bazı kulak damlaları, kiri şişirdiği için kulak ağrısını arttırabilir.

Burada dikkat edilmesi gereken farklı bir husus sık sık kulak kiri problemi yaşıyorsanız, KBB polikliniğine gitmeden önce, daha önce doktorunuz ile beraber karar kıldığınız bir damlayı kullanıp kontrole gitmeniz daha uygun olabilmektedir. 

Kısacası kulaklarınızdaki buşon, günlük hayatta sık karşılaşılan ve bilinenin aksine kir olarak adlandırılsa da kirli olmayan; sık temizlemeye çalışılan kulakların bir sorunudur. Bu durum ve bu konu hakkında bir çok doğru bildiğimiz yanlışlar mevcuttur.

Bahsettiğimiz gibi kulakta ağrı ve kısmi işitme kaybı yaşıyorsanız kendinizi tedavi etmeye çalışarak daha büyük zararlar vermeden size en yakın KBB doktoruna başvurmak yapabileceğiniz en doğru davranıştır.

Ben KBB doktoru Alican Öztürk, kulak, serumen veya buşon hakkında merak ettiklerinizi yorumlara yazabilirsiniz.

Sağlıcakla kalın…