Paranazal Sinüsler Nedir?

Paranazal sinüsler burun çevresinde bulunan kemiklerdeki hava boşluklarıdır. (Para: çevre, etraf + Nazal: burun ile ilgili + Sinüs: boşluk demektir)

Maksiller sinüsler; paranazal sinüslerin en büyük olandır. Sinüsler içerisinde enfeksiyon olmasına sinüzit denir.

Paranazal sinüsler ne işe yarar?

Paranazal sinüsler sayesinde kafatasımız daha hafiftir. Bu boşluklardaki mukosilier doku sayesinde soluduğumuz hava nemlendirilir ve ısıtılır. Bu sayede soluduğumuz hava akciğerlere daha uygun hale getirilir.

Kemikler içerisindeki bu boşlukların diğer bir katkısı ise travma esnasında darbeyi sönümlemesi ve travmadan kaynaklanabilecek zararlı etkileri azaltmasıdır.

Paranazal Sinüsler

Bu havalı boşluklardan maksiller sinüs, etmoid sinüs, frontal sinüs ve sfenoid sinüs paranazal sinüslerin başlıcalarıdır.

Etmoid ve maksiller sinüsler doğumda açık ve hazır olmasına rağmen frontal ve sfenoid sinüsler ilerleyen yaşlarda havalanmaya başlar.

Maksiller Sinüsler

• Paranazal sinüslerin en büyük olandır.
• Piramit şeklindedir ve yaklaşık 15 ml’lik bir kapasiteye sahiptir.
• Yeni doğan bebeklerde havalanmaya başlamıştır ancak 8 ya da 9 yaşından itibaren burnun alt kısmından aşağıya doğru genişlemeye başlayarak esas büyüklüğüne ulaşır.

Frontal Sinüsler

• Yaklaşık 3 cm x 2.5 cm ölçülerindedir.
• İnterfrontal septum tarafından ayrılan iki boşluktan oluşur.
• Beşinci kranyal sinire (Trigeminal sinir) bağlı olduğu için iltihap durumunda diğer sinüslere oranla daha çok acı verir.

Etmoid Sinüsler

Bu paranazal sinüsler, lakrimal kemiklerin yanındadır ve küçük labirentleri andıran bir grup etmoidal hücreden meydana gelir.

Spenoid Sinüsler

• Spenoid sinüsler gelişimini 14-15 yaşlarına doğru tamamlar.
• Kapasitesi yaklaşık 7.5 ml’dir.

Paranazal sinüslerin içerisinde ne var?

• Paranazal sinüslerin içerisinde solunum mukozası ve mukus vardır. Bu mukus içerideki havanın nemli ve sıcak kalmasını sağlar.
• Bu sinüsler solunan havanın nemlendirilmesini sağlar.
• Havada bulunan toz partiküllerinin kısmen tutulmasına ve havanın temizlenmesine yardımcı olur.
• Solunan havadaki mikropların yakalanması ve mikropların akciğerlere ulaşmadan öldürülmesi gibi yetenekleri vardır. Bunu yapışkan mukusu ve bağışıklık elemanlarıyla yapar.

Sinüslerde enfeksiyon (Sinüzit)

Diğer tüm üst solunum yolu elemanları gibi dışardan gelebilecek mikroplara açık olan paranazal sinüslerde de enfeksiyon gelişebilir. Enfeksiyon olan sinüsün anatomik lokalizasyonuna göre tedavi süresi değişir.

Mukus akımı yukarıdan aşağıya doğru ise veya yüksek debili mukus akışı var ise bu sinüslerde enfeksiyon daha çabuk iyileşir.

Tam tersi olacak şekilde mukus akımı aşağıdan yukarıya doğru ise veya düşük debili mukus akışı var ise bu sinüslerde enfeksiyonların tedavisi aylarca sürebilir.

Enfeksiyonun nerede olduğu tomografi ve bilgisayaralı tomografilerle görülebilir.

Sinüsler içerisinde enfeksiyon olmasına sinüzit denir. Sinüzit genelde Rinit ile beraber görülür. Bu birlikteliğe rinosinüzit denir.

Sinüzitten korunma

Rüzgar yüzünüzdeki ya da saçlarınızdaki ter veya suyu buharlaştırırken başınızdan ısı alır. Burun içi ve kafa içerisindeki boşluklarda ısı düşer. Sürekli tekrarladığında baş ağrısı ve sinüziti tetikler. 

Islak saçlarla veya yüzünüz ıslak iken rüzgara çıkmamalısınız. Özellikle motor ya da bisiklet kullanırken yüzünüze fazla rüzgar almamaya gayret gösterin. Aynı şekilde yüzünüz ıslak ya da terliyken arabanızın camından yüzünüze sürekli rüzgar almayın. Terliyken klima ya da vantilatör karşısında uzun süre durmayın.

Paranazal sinüslerin yakınlarında başlayan iltihap zaman içerisinde sinüziti tetikleyebilir. Orta kulak iltihabı, bademcik iltihabı ya da faranjit gibi rahatsızlıklarda mikroplar sinüsler içerisine ulaşarak sinüz içerisinde enfeksiyonlara yani sinüzite neden olabilir. O nedenle ÜSYE (üst solunum yolu hastalıkları)’den korunmak sinüzitten de koruyucudur.