Alerjik Rinit (Saman Nezlesi )

Güzel bir bahar sabahı yorucu bir haftanın sonrasında ailenizle piknik için ormanlık bir alana gitmeye karar verdiniz. Başlarda güzel bir anı olarak gözüken bu olay pikniğin ilerleyen saatlerinde hapşırık krizleri ve burun akması nedeniyle sizin için çokta keyifli bir hâl almayabilir.

Tıpta “alerjik rinit” olarak tanımlanan ve halk arasında saman nezlesi olarak bilenen bu durum burun içindeki mukozal yüzeyin daha öncesinde hassaslaştığı bir maddeye (alerjen) karşı gösterdiği aşırı cevaptır. 

Belirtileri

Yaygın görülen alerjik rinit belirtileri:

• Hapşırma
• Burun akıntısı
• Burun kaşıntısı
• Burun tıkanıklığı

Bunun yanında daha nadir görülebilen belirtileri ise:

• Koku alma bozukluğu
• Baş ağrısı
• Yorgunluk
• Sürekli burun akıntısına bağlı burun kenarında yaralar olabilir.
• Ek olarak göz alerjisi ve astıma bağlı şikayetler de bulunabilir

Hangi doktora gitmeliyim?

Bir üst başlıkta saydığımız saman nezlesi belirtilerini uzun süredir yaşıyorsanız, bir KBB(kulak burun boğaz) hekimine başvurmanızda fayda vardır.

Alerjik riniti şiddetlendiren etkenler nelerdir?

Saman nezlesi hastalığına sebebiyet veren en sık etkenler polen, ev tozu, mantar veya gıda gibi maddeler olabilir. 

Hastalar doktora başvururken genelde alerjik bir hastalıkları olduğundan emin şekilde gelirler (bende saman nezlesi var gibi). Ancak her zaman bu şikayetler alerjiye bağlı olmayabilir veya alerji değil diye düşünülen şikayetler aslında alerjik olabilir.

Doktorunuz kabaca hikayenizi dinledikten sonra tanınız koyabilmektedir. Muayenenizi özel cihazlar yardımıyla (spekulum ve endoskop gibi) tamamlayacak ve başka bir hastalığını olup olmadığını dışlayacaktır.

Alerji testi

Başvurduğunuz doktor şikayetlerinizin süresine göre allerji testi isteyebilir yada bu teste gereksinim duymadan tedavinizi başlayabilir. Tanıya yardımcı testler ise alerjinizin olup olmadığını ortaya koyabilmek için genellikle kandan yada deri ile yapılmaktadır. Deriden yapılan testler avantaj olarak kandan daha hızlı sonuç vermektedir. Kan testleri ise duruma göre ağır alerjik durumu olan, ilaç kullanan yada astımı mevcut hastalarda ilk kullanılması gereken yöntemdir.

Tedavi

Tedavi olarak ise tetikleyicilerden korunmak tedavinin ilk ve en önemli basamağını oluşturmaktadır. Rinit tedavisinde medikal tedavinin ilk aşamalarını alerjik rinit ilaçları kullanmak oluşturur.

• Anti histaminik ilaçlar (ağızdan ve sprey)
• Kortizonlu (kortikosteroid) spreyler
• Tuzlu su (veya okyanus suyu)

Burunda tıkanıklık fazla ise ilk başta dekonjestan dediğimiz ajanlar kısa süreli (beş günden az) kullanılabilir. Akıntı çok fazla ise ipratropium içeren burun spreyleri faydalı olabilir.

Alerjik reaksiyona bağlı olarak gelişen burun tıkanıklığında kortizonlu spreyler oldukça etkilidir.

Ayrıca yeni yeni kullanıma giren (montelukast, zafirlukast vb) ilaçlar ise tedavide yüz güldürücü sonuçlar verebilmektedir.

Alerjik rinitin mevsimsel olanlarında bu ilaçlar oldukça etkilidir. Bu hastalarda mevsim öncesi tedavi başlanması ile semptomları önlenebilir ya da mevsimi daha hafif şikayetler ile geçirmesi sağlanabilir.

İmmünoterapi

İmmünoterapi (aşı tedavisi) ise alerjik rinitte tedaviden ziyade kesin çözüm olarak kullanılabilmekte. İyi seçilmiş hastalarda immünoterapi hem hastalığın tedavisinde hem de gelişebilecek astım gibi hastalıkların önlenmesinde etkili olabilir.

İmmünoterapi enjeksiyon yolu ile yapılabildiği gibi son zamanlarda oral yol ile yapılan aşılar da bulunmaktadır. Ancak unutmamak gerekir ki immünoterapi yapılacak hasta seçimi tedavinin başarısı için son derece önemlidir.

İmmünoterapinin hastalar tarafından genellikle tercih edilmemesinin sebebi ise uzun süre boyunca tedaviye devam etmek gerekliliğidir. Hastalar genellikle 3-5 yıl süren tedavilerde tedaviyi erken sonlandırabilmektedir.

Sonuç olarak alerjik rinit gündelik hayatı olumsuz etkileyen bir durum olmasına rağmen ilaçların yardımı ve ufakta olsa yaşam tarzının değişikliği ile kolayca atlatılabilir bir hastalıktır.