Romatizmal Hastalıklarda Beslenme ve Bitkisel Destek

Romatizmal hastalıklar, eklemlerde aşınmalara sebep olan, aile geçmişi, yaşam tarzı, yaş, obezite ve kaslarda oluşan güçsüzlüklerden kaynaklanan hastalıklardır. Yapılan çalışmalarda kortikosteroid tedavisinin eklemlerde aşınmaları önlediği görülmüştür. Romatoid artrit ve osteoartrit gibi romatizmal eklem hastalıklarında bitkisel tedavi ve beslenme önerileri nelerdir?

Yaygın romatizmal hastalıklar

Romatizmal hastalıkların hem en sık görülenleri hem de en önemli olanları;

• Osteoartrit
• Romatoid Artrit
• Artroz (kireçlenme)
• Gut
• Akut eklem romatizması
• Kollajen hastalıklar (sistemik lupus eritematozus vb.)

Artrit (Eklem İltihabı ve Ağrısı)

Osteoartritte beslenme

Hastalık şişman bireylerde normal kilolulardan daha sık görülmektedir. Yaşlılık, travmalar, dengesiz ve düzensiz beslenme, kalıtım hastalığa neden olabilmektedir. 

Medikal tedavide parasetamol vb. ilaçlar önerilmektedir. Bunların dışında yüzme ve hafif hareketler kapsaisin türevi kremlerde tamamlayıcı tedavilerdendir.

Beslenme tedavisinde ise vücut ağırlığı ve kilo alıp verme yönetimi önemlidir. Bireylerde Vücut Kitle İndeksi arttıkça yani kilo aldıkça osteoartrit riski artmaktadır. “Akdeniz Diyeti” atakların azalmasında ve ağrıların hafiflemesinde en etkili yöntemdir. Çoğu Osteoartrit hastasında Kalsiyum ve D vitamini düzeyleri düşüktür. Bunları besinlerle ve sonrasında eksiklik halinde takviyelerle karşılanmalıdır. B6, D, K, Folat ve Mg ek olarak alınması önerilmektedir.

Romatoid artritte beslenme

Eklemleri tutan bir hastalıktır. Kişinin bağışıklık sistemi bilinmeyen bir nedenle eklemlere karşı savaşır. Romatoid Artrit en sık görülen artritlerdendir. Görülme sıklığı %0,3-1 civarında ve en çok 35-60 yaşlarında başlamakta ve kadınlarda erkeklerden daha fazla görülmektedir.

Romatoid artriti başlatan çevresel faktörler arasında üzerinde en çok durulan enfeksiyonlardır. Birçok bakterinin ve rubella, parvovirus, retrovirüsler gibi çeşitli virüslerin de sebep olduğu düşünülse de yeterli çalışma bulunamamıştır.

Beslenme tedavisinde ise yüksek miktarda çay tüketiminin RA gelişme riskini artırabileceği belirtilmekle beraber bu durumun aksine koruyucu etki yaptığı ile ilgili de çalışmalar mevcuttur. Diyette omega-3 yağ asitleri arttırılır ve su ürünleri yeterince tüketilmiyorsa balık yağı takviye edilmelidir.

Omega-3; DHA, EPA, ALA nedir?

Günlük 1.8 gr EPA içeren balık yağı takviyesi yararlı olmaktadır. RA hastalarında B6 ve C vitamini düzeyi düşük bulunmuştur. Protein miktarının artırılması B6 vitamini eksikliğini gidermektedir.

Tükürük azalması sonucu besin alımı azalabilir. Katı besinlerin çiğnenmesinde güçlük yaşanabilir. Bu nedenle yetersiz beslenme durumu gözlenebilir. Ağızda yeteri kadar tükürük sağlanması için kafein içermeyen içecekler, şekersiz sakızlar kullanılabilir.

Bireylerde glutensiz ve vejetaryen diyetin LDL kolesterolü azaltıcı ve iltihap önleyici etki gösterdiği belirtilmektedir.

Kortikosteroid tedavisi görülüyorsa su ve sodyum birikimine neden olduğundan sodyum sınırlaması, potasyum arttırılması yapılabilir.

Kolajen, bromelin ve zerdeçal desteği

Yapılan çalışmalarda kollajen takviyesinin eklemlerde şişliği ve hassasiyeti azalttığı görülmektedir. Parasetamol tedavisi gören 39 osteoartritli hastayla yapılan bir çalışmada kollajen desteği alanların tedavide (ağrı, fonsiyonel durum, yaşam kalitesi) diğer gruba kıyasla daha fazla bir iyileşme olmuştur. (1)

Bromelin ise en çok ananasta bulunan ve iltihaplanmayı azaltıcı bir enzimdir. Diklofenak ilaç tedavisi gören ve bromelin takviyesi yapılan 2 grup incelendiğinde ilaç tedavisi alan ve besin desteği olarak bromelin (ananas) alan grupta 4 hafta sonunda osteoartritte aynı oranda bir iyileşme olmuştur. (2)

Romatizma karşıtı etkilere sahip olduğu düşünülen zerdeçalın da eklem rahatsızlıklarına fayda sağladığı gösterilmiş. Günde 180 mg zerdeçal verilen osteoartrit grubunda 8 haftanın sonunda takviye almayan gruba kıyasla ağrı ve rahatsızlığın azaldığı ve yaşam kalitesinin arttığı saptanmıştır. (3)

Kaynak

1. F Bakilan, O Armagan, M Ozgen, F Tascioglu, O Bolluk, O Alatas. Effects of Native Type 2 Collagen Treatment on Knee Osteoarthrits: A Randomized Controlled Trial. Eurasian J Med 2016: 48:95-101.
2. Kasemsuk T. S. et al. Improved Womac Score Following 16 Week Treatment With Bromelain for Knee Osteoarthritis. Clinical Rheumatology, 2016, 2531-2540.
3. Nakagawa Y. Et al. Short Term Effects of Highly-Bioavailable Curcumin for Treating Knee Osteoarthritis: A Randomized, Double Blind, Placebo-Controlled Prospective Study. Journal of Orthopaedic Science, 2014, 19:933-936.