Prostata iyi gelen ve prostat kanserinden koruyan yiyecekler prostat bezinin daha sağlıklı olması için ihtiyaç duyduğu vitamin, mineral veya antioksidan gibi besinleri içerirler. Prostata iyi gelen besinler, prostat büyümesine, prostat iltihabına ve prostat kanserine karşı faydalı olabilir.
Prostat, erkek üreme sisteminin parçası olan bir salgı bezidir. Mesanenin (idrar kesesi) altında yer alır.
Prostatı oluşturan hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu prostat kanseri gelişebilir. Ülkemizde, erkeklerde akciğer kanserinden sonra ikinci sıklıkla en sık görülen kanser prostat kanseridir (1).
Prostat kanseri Amerika’da erkekler arasında en sık görülen kanserdir ve erkeklerin yaklaşık %10’u prostat kanserine yakalanmaktadır (2).
Prostat sağlığınızı daha iyi hale getirebilecek aşağıdaki faydalı besinleri beslenme düzeninize dahil etmek sizi uzun vadede prostat kanseri dahil prostat hastalıklarından koruyabilir. Yine de prostat kanseri açısından taramalarınızı yaptırmayı ihmal etmeyin.
45-50 ile 75 yaşları arasındaki, erkeklerde 2 ila 4 yılda bir serum prostat spesifik antijen (PSA) düzeyi ölçülerek prostat kanseri taraması yapılması önerilmiştir (3).
Domates ve karpuz
Prostat kanserinden koruyan yiyecekler arasında likopen içeren domates ve karpuz da bulunur.
Domates ve karpuz likopen adında karotenoid antioksidanları içerir.
Likopen, bir antioksidandır ve hücre hasarını azaltabilir ve kanser hücresi üretimini yavaşlatabilir.
Araştırmalar likopenin kanser ve diyabet riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor. Likopen kalp sağlığını koruma potansiyeli taşır ve prostat kanseri gelişmesini önleyebilir (4, 5, 6).
24 çalışmanın gözden geçirilmesinde araştırmacılar, daha fazla domates yiyen erkeklerin prostat kanseri geliştirme olasılığının daha düşük olduğunu öne sürdüler. Yine de bunu doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır (7).
Diyette yüksek likopen tüketen erkeklerde prostat kanseri vakalarının %25 daha az olduğu ve diğer kanserlerin genel olarak %44 azaldığını bildirdi. (Tang, 2009 [112]). Ansari ve ark. (2004 [7]), likopen tedavisi hormona dirençli metastatik prostat kanserinin önlenmesinde etkin bir role sahiptir (8).
Likopen hücre duvarlarına sıkıca bağlı olduğundan, vücut likopeni çiğ domateslerden almakta güçlük çeker. Domates sosu, domatesle hazırlanmış menemen konserveleri, domates salçası, güneşte kurutulmuş domates ve domates suyu gibi besinler vücudun domatesteki likopenden daha fazla faydalanmasına yardımcı olabilir.
Öğünlerinizdeki domates ve domates ürünlerini arttırmak meyve olarak karpuzu içecek olarak domates suyunu tercih etmek daha fazla Likopen almanıza yardımcı olur.
Brokoli
Brokoli birçok hastalığa karşı koruyucu etki gösterebilecek çeşitli bitkisel biyokimyasallar içerir.
Brokoli, karnabahar, lahana, bürüksel lahanası gibi turpgiller, bazı kronik hastalıkların neden olduğu hücre hasarını azaltabilecek çeşitli biyoaktif bileşikler içerir (9).
Daha fazla brokoli tüketmek ile daha düşük prostat kanseri riski ilişkili bulunmuştur (10).
Araştırmacılar, brokolide bulunan sülforafan gibi bazı fitokimyasalların, normal prostat hücrelerini sağlıklı ve etkilenmeden bırakırken kanser hücrelerini seçici olarak hedefleyip öldürdüğünü öne sürüyorlar.
Birçok küçük araştırma, brokoli dahil olmak üzere turpgiller yemenin, belirli kanser türlerine karşı koruyabildiğini göstermiştir:
- Meme kanseri (11)
- Prostat kanseri (12)
- Mide kanseri (13)
- Kolorektal kanserler (14)
- Böbrek kanserleri (15)
- Mesane kanserleri (16)
Yeşil çay
Yeşil çaydaki özel bileşikler, tümör büyümesini, hücre ölümünü ve hormon sinyallemesini etkileyerek prostat kanseri riskini azaltabilir (17, 18). Bu özel bileşiklerden bazıları:
- Kateşin (catechin, epicatechin)
- Ksantin (Xanthine)
- Epigallokateşin Gallat (Epigallocatechin gallate)
Yeşil çayı bol içen erkeklerin ilerlemiş prostat kanseri riskinin daha düşük olduğu gözlemlenmiştir (19).
Türkiye’de siyah çayı oldukça fazla tüketiyoruz. Eğer prostatınızı korumak isteyen bir erkekseniz ve özellikle babasında prostat hastalığı olan bir erkekseniz, siyah çay yerine yeşil çay tercih etmelisiniz. En azından kahve veya siyah çay saatlerinizin bir kısmını yeşil çaya devretmelisiniz.
Yeşil çay ayrıca meme kanseri ve kolorektal kanserlere karşı da koruyucudur (20, 21).
Baklagiller
Soya fasulyesi dahil baklagiller, tümör büyümesini baskılayabilen fitoöstrojenler adı verilen bileşikler içerir.
Baklagiller; fasulye, bakla, nohut, soya, mercimek, bezelye, yer fıstığı, mercimek … içeren besin grubudur. Baklagiller, fitoöstrojenlerolarak bilinen biyolojik olarak aktif bitki bileşikleri içerir. İzoflavonlar bir fitoöstrojendir.
Bir inceleme çalışması şunu buldu: En çok fitoöstrojen tüketen kişilerde, en düşük fitoöstrojen alımı olan gruba göre prostat kanseri riski %20 daha düşüktür (22).
Fitoöstrojenlerin kanserle mücadele yetenekleri;
- antioksidan etkiler
- hormon regülasyonu
- hücre ölümü üzerindeki etkilerinden
kaynaklanabilir.
Bazı araştırmalar soya fasulyesi izoflavonlarını prostat kanseri riskini azaltma ile ilişkilendirmiştir (23).
Ulusal Kanser Enstitüsü (NCI) soya tüketimi ile prostat spesifik antijen (PSA) düzeylerinin azalması arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir (24).
PSA (prostat spesifik antijen), prostat tarafından üretilen bir proteindir. PSA testi, kanınızdaki PSA seviyesini ölçer ve prostat kanseri için bir tarama testi olarak kullanılır.
Nar
Nar, içerdiği yüksek antioksidan nedeniyle “mucize meyve” olarak bilinir. Antioksidanlar, oksidatif strese bağlı kronik hastalıkları önlemeye yardımcı olur.
NCI (Amerika, Ulusal Kanser Enstitüsü), nar suyunun ve bazı biyoaktif bileşenlerinin prostat kanseri hücrelerinin çoğalmasını engelleyebileceğini söylüyor (25).
Nar suyu ve özütü hayvan ve hücre çalışmalarında bazı prostat kanseri hücrelerinin üretimini engelleyen kanıtlar bulundu (26, 27). Ancak kesin sonuçlar için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Salatanıza nar suyu eklemek, tatlılarınıza nar eklemek, taze taze nar yemek veya meyve suyu olarak nar suyu tüketmek prostat kanserinden korunmanıza yardımcı olabilir.
Balık
Omega-3 ve omega-6 gibi çoklu doymamış yağlar, yalnızca besinlerle alınabilen esansiyel yağ asitleridir. Vücut tarafından sentezlenmezler.
Omega-3 bakımından zengin yiyecekler yemek, kolon kanseri, prostat kanseri ve meme kanseri riskinde azalma ile bağlantılıdır. Ancak, tüm çalışmalar aynı fikirde değil (28, 29, 30, 31, 32, 33).
Yağlı balıkların sağlık açısından birçok faydası vardır. Omega-3 alımınızı artırmak için soğuk sularda bulunan yağlı balıkları yemeyi deneyin. Bazıları:
- Hamsi
- Alabalık
- Somon
- Ringa
- Orkinos
- Sardanya
Bol bol balık tüketmeye gayret edin. Eğer daha önce balık yerken veya balık pişirirken memnuniyetsiz kaldıysanız hemen her balığın farklı özellikte olduğunu hatırlayın ve farklı balıklar deneyin. Ayrıca balıklar taze olduklarında daha az kokarlar ve yemek daha keyifli olur.
Eğer yeni bir balık yemeyi planlıyorsanız onun taze olduğundan emin olun. Pişirme sonrası bol limon ve roka ile soğan birlikte tüketmeyi deneyin.
Yine de balık pişirmek istemezseniz, güzel bir salataya konserve ton balığı ekleyip limon sıkmak balık tüketmenin en pratik yoludur.
Zerdeçal
Prostat kanserinden koruyan yiyecekler arasında kurkumin içeren zerdeçal da bulunur.
2015 yılında yapılan bir çalışmada araştırmacılar, zerdeçala rengini ve tadını veren kurkumin‘in birkaç hücre sinyal yolunu kısıtlayabildiğini keşfetti. Bu, tümör hücresi üretimini durdurabilir veya zayıflatabilir (34).
Başka bir çalışmada ise; kurkumin‘in kanserle ilişkili fibroblastları durdurabildiği bulundu. Fibroblastlar, kolajen ve diğer lifleri üreten bağ dokusu hücreleridir. Bu lifler prostat kanserine katkıda bulunabilir (35).
Kabak çekirdeği
Prostata iyi gelen besinler arasında bulunan kabak çekirdeği erkekler için harika atıştırmalıklardan biridir.
Kabak çekirdeği, prostat bezinin büyüdüğü ve idrara çıkma sorunlarına neden olan iyi huylu prostat hiperplazisinin (BPH) semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
İnsanlarda yapılan birkaç çalışma, kabak çekirdeği yemenin iyi huylu prostat hiperplazisinin (BPH) ile ilişkili semptomları azalttığını bulmuştur (36).
İyi huylu prostat hiperplazisi olan 1.400’den fazla erkekte yapılan bir yıllık çalışmada, kabak çekirdeği tüketimi prostat büyümesine bağlı semptomları azalttığı ve yaşam kalitesini iyileştirdiği bulundu (37).
Aşırı aktif mesaneli 45 erkek ve kadında yapılan bir çalışmada, günlük 10 gram kabak çekirdeği ekstresi tüketmenin idrar fonksiyonlarını iyileştirdiğini buldu (38).
Acı biber
Prostat kanserinden koruyan yiyecekler arasında kapsaisin içeren acı biber de bulunur.
Kapsaisin, acı biberin acı hissedilmesini sağlayan maddedir. İnsan dilinde bulunan kapsaisin reseptörleri, kapsaisinden etkilenerek acı veya sıcak hissine neden olur.
Acı biberdeki kapsasin kanser hücresi büyüme sürecindeki birçok farklı yola saldırarak kanser hücrelerinin büyümesini engelleyebilir (39, 40).
Araştırmalar, kapsaisinin kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlattığını ve hatta prostat, pankreas ve cilt kanseri dahil birçok farklı kanser türü için hücre ölümüne neden olabileceğini göstermiştir (41).
Kapsaisinin kanser hücreleri üzerindeki etkileri umut verici görünse de, mevcut bilgiler laboratuvar ve hayvan çalışmalarına dayanmaktadır ve daha net konuşabilmek için insan çalışmaları yapılmalıdır.
Sağlıklı yağları tercih edin
Zeytinyağı, fındık yağı, badem yağı, ceviz yağı ve avokado yağı gibi sağlıklı yağları tercih edin.
Süt ve diğer hayvansal ürünlerdeki doymuş yağları sınırlayın. Pek çok fast food ve paketlenmiş gıdada bulunan kısmen hidrojene yağlardan (trans yağlar) kaçının (42).
Doymuş yağ alımınızı azaltmak, prostatınıza ve genel sağlığınıza fayda sağlayabilir çünkü bu, lif ve besin açısından yoğun bitkiler için daha fazla alan yaratır.
Avokado, iyi huylu prostat hiperplazisi (BPH) ile ilişkili semptomları azalttığı düşünülen bir bitki sterolü olan beta-sitosterol bakımından zengindir. Beta-sitosterol takviyesi alan bazı erkekler, daha iyi idrar akışına ve daha az artık idrar hacmine sahip olduklarını söylüyor.
Ancak, Mayo Clinic, beta-sitosterol takviyelerinin güvenliğinin ve etkinliğinin kanıtlanmadığı konusunda uyarıyor (43).
Avokadonun yanı sıra, beta-sitosterol açısından zengin diğer bazı yiyecekler:
- Kabak çekirdeği
- Buğday tohumu
- Soya fasulyesi
- Ceviz
Daha fazla sebze ve meyve tüketin
Prostata iyi gelen besinler arasında bir genelleme yapmak isterseniz sebze ve meyve gibi bitkisel besinlere odaklanın.
Daha fazla sebze ve yemek iyi huylu prostat hiperplazisi (BPH) riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Yeşil yapraklı sebzeler ve meyveler antioksidanlar açısından zengin oldukları için özellikle önemlidir.
Antioksidanlar vücuttaki serbest radikaller ile savaşan moleküllerdir. Serbest radikaller ise, arttıkça vücuda zarar verebilecek bileşiklerdir. Serbest radikaller, diyabet, kalp hastalıkları ve kanser dahil olmak üzere birçok hastalıkla ilişkilidir.
Vücudun, serbest radikalleri kontrol altında tutmak için antioksidanlardan oluşan kendi savunma sistemi vardır.
Antioksidanlar gıdalarda da bulunur. Özellikle meyvelerde, sebzelerde ve diğer bitki bazlı gıdalarda bol miktarda antioksidan bulunur. E ve C vitaminleri gibi çeşitli vitaminler de etkili antioksidanlardandır.
YORUM YAP